Γνωρίστε τον «Tasos». Είναι κράχτης στα βλάχικα της Βάρης, ονειρεύεται όμως ότι μια μέρα θα γίνει τσολιάς στα ανάκτορα. Εχει καμάρι του ότι είναι ένας γνήσιος Greek lover και νιώθει πάντα έτοιμος να κάνει καμάκι σε κάθε επίδοξη Αμαλία. Σας θυμίζει κάποιον τύπο Ελληνα που γνωρίζετε ο υφασμάτινος τσολιαδάκος της γραφίστριας και εικονογράφου busy bee; Πολύ πιο συμπαθής απ’ όσο διαμηνύουν τα διαπιστευτήριά του, ο γλυκός Tasos θα μπορούσε να αποτελεί μετεξέλιξη του γνωστού πλαστικού τσολιά που πωλείται σωρηδόν σε σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος. Είναι όμως απρόσμενος, έχει χιούμορ, ξέρει να αυτοσαρκάζεται. Με δυο λόγια, ο Tasos είναι αξιολάτρευτος. Σε αντίθεση δε με τον μακρινό συγγενή του, είναι και made in Greece καθώς η δημιουργός του Μαριάνα Κέλαλη τον κατασκευάζει στο εργαστήριό της.
Το κυριότερο; Δεν είναι μόνος του. Οχι επειδή υπάρχει και η αντίστοιχη «Golfo» αλλά επειδή είναι μέρος της νέας τάσης που έχει αρχίσει να εξαπλώνεται σε βιτρίνες καταστημάτων στην Ελλάδα ή σε οθόνες υπολογιστών μέσα από τα e-shops. Μια νέα δημιουργική γενιά που απαρτίζεται από γραφίστες, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές βιομηχανικού ντιζάιν, καλλιτέχνες σκαλίζει την ελληνική παράδοση, βουτάει μέσα στο φολκλόρ και ανασύρει γνώριμες εικόνες για να τις εμβαπτίσει με τη σειρά της στη σύγχρονη πραγματικότητα με άτακτη διάθεση και μεγάλη τρυφερότητα, επαναπροσδιορίζοντας έτσι αυτό που αποκαλούμε «ελληνικό σουβενίρ» αλλά και σχεδιασμό χρηστικών αντικειμένων γενικότερα.
Οπως κάνει το γνωστό δημιουργικό γραφείο We design. Με έντονη παρουσία στον χώρο του ντιζάιν από το 2001, η γραφίστρια Θεανώ Πετρίδου, ο αρχιτέκτονας Φίλιππος Φωτιάδης και ο βιομηχανικός σχεδιαστής Σέργιος Φωτιάδης εγκαινίασαν μόλις πριν από έναν μήνα τη σειρά προϊόντων Greece Revisited. Ανάμεσά τους η «Fishmarket bag», μια τσάντα εμπνευσμένη από το χαρτί όπου τυλίγονται τα ψάρια στα ιχθυοπωλεία, αλλά και το «Kanati», ένα κεραμικό δοχείο για νερό ή κρασί που προσομοιάζει στο γνωστό μεταλλικό χωνί λαδιού. «Καταλαβαίναμε από μόνοι μας ότι ούτως ή άλλως η δουλειά μας είχε αναφορές στην Ελλάδα και στο παρελθόν της» εξηγεί η Πετρίδου. «Συντονιστήκαμε λοιπόν με τη νέα τάση επαναπροσδιορισμού της εικόνας της και συγκεντρώσαμε κι εμείς τις ιδέες μας. Θέλαμε να κάνουμε ένα σχόλιο όχι τόσο πάνω στο σουβενίρ όσο στους τρόπους που βγαίνει η Ελλάδα προς τα έξω και να καταθέσουμε τη δική μας οπτική σε έναν πιο χαλαρό και χιουμοριστικό τόνο».
Τη νέα τάση έχει συνοψίσει πολύ επιτυχημένα η έκθεση «It’s all, oh so souvenir to me!» η οποία διοργανώνεται εφέτος για δεύτερη συνεχή χρονιά και φιλοξενείται στο ημιυπόγειο κατάστημα Matalou@home της οδού Ηπίτου στην Πλάκα, όπου μπορεί κανείς να βρει τα περισσότερα αντικείμενα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Είναι μια ιδέα της Αννας Πολυδώρου, η οποία συμπύκνωσε την αύρα της περιρρέουσας ατμόσφαιρας για τη μετεξέλιξη του ελληνικού φολκλόρ φέρνοντας κοντά περισσότερους από 70 δημιουργικούς ανθρώπους και τις πολύ πρωτότυπες ιδέες τους. «Πέρυσι ήταν μικρότερος ο αριθμός γιατί υπήρχαν περισσότεροι ενδοιασμοί για συμμετοχή. Είχε όμως πολύ μεγάλη απήχηση η έκθεση, δεν περιμέναμε ότι θα άρεσε τόσο πολύ στον κόσμο. Τα ονόματα αυξήθηκαν και έχουμε μαζί μας και σχεδιαστές οι οποίοι έχουν μια μεγάλη ιστορία στον χώρο του ντιζάιν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως είναι ο Κωνσταντίνος Χούρσογλου, οι We design, ο Κώστας Μπίσσας και ο Ζάχος Σταθόπουλος. Υπόψη, τα κλασικά ελληνικά σουβενίρ είναι made in China, ενώ αυτά που σχεδιάζονται από αυτή τη νέα γενιά δημιουργικών ανθρώπων είναι 100% made in Greece, από την αρχική ιδέα έως το τελικό αποτέλεσμα». Και οι τιμές; Αρκούντως φιλικές. «Από 75 λεπτά (μια καρτ ποστάλ) έως 75 ευρώ (ένα μικρό γλυπτό από ελαφρόπετρα), με όλη την γκάμα ενδιάμεσα».
Εντυπωσιακό είναι και το συνεργατικό πνεύμα που διέπει το εγχείρημα και την υπόθεση «σουβενίρ revisited». Ορισμένοι από τους σχεδιαστές της έκθεσης διαθέτουν τα προϊόντα τους αυτόνομα, άλλοι πάλι έχουν συνασπιστεί και τα διοχετεύουν ως πλατφόρμα. «Τον Ιανουάριο που μας πέρασε λάβαμε μέρος στην πιο εμπορική έκθεση της Ελλάδας για τουριστικά προϊόντα και είδη λαϊκής τέχνης που λέγεται “Παρουσίες”» λέει η Πολυδώρου. «Είχαμε πολύ θετική ανταπόκριση από τα καταστήματα. Αυτό που λέμε ντιζάιν σουβενίρ έχει βρει μια μεγάλη απήχηση». Γι’ αυτό και τα μαγαζιά που το φιλοξενούν όπως το «Forget me not» στην οδό Ανδριανού, το «Hellenic gift» στη Μακρυγιάννη ή το «Sea Crete» στα Χανιά αρχίζουν να πετάγονται σαν τα μανιτάρια.
Οπως το κατάστημα «When in Rhodes», η επιχειρηματική πρωτοβουλία τεσσάρων φίλων στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου και στον εμπορικότερο δρόμο της, την οδό Σωκράτους. Η φιλοσοφία τους πολύ συγκεκριμένη, όπως και το εμπορικό πλάνο τους. «Είχαμε αντιληφθεί ότι υπάρχει αυξημένη ζήτηση από τουρίστες οι οποίοι θέλουν να αγοράσουν βελτιωμένα αναμνηστικά από ένα μέρος. Θέλαμε να δημιουργήσουμε μια εταιρική ταυτότητα με αναμνηστικά που θα φέρουν δύο βασικά χαρακτηριστικά: από τη μία να είναι είδη χειροποίητα με ποιότητα και από την άλλη να είναι προσαρμοσμένα στην περιοχή στην οποία αναπτύσσονται. Να εμπνευστείς, δηλαδή, από τη Ρόδο και να δημιουργήσεις μια σειρά αντικείμενα που να έχουν ως θέμα τη Ρόδο» εξηγεί ο πολιτικός μηχανικός Στέλιος Μαυροδόντης για λογαριασμό της ομάδας, την οποία απαρτίζουν και οι αρχιτέκτονες Μαρία Μπαραμίλη, Χρύσα Τριβήλου και Πρόδρομος Σφυρίου. Με τη συνδρομή του ροδίτη γραφίστα Λέανδρου Κατσούρη ανέτρεξαν σε χαρακτηριστικά τοπόσημα του νησιού και τα τύπωσαν πάνω σε κάρτες, σημειωματάρια και παρεό, χωρίς να παραλείψουν να φιλοξενήσουν και αντικείμενα της πλατφόρμας «It’s all, oh so souvenir to me!». «Η πρόθεση είναι να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε έναν μηχανισμό ο οποίος θα έχει τα ίδια χαρακτηριστικά, το προσαρμοσμένο γραφιστικό δηλαδή, και θα μπορεί να φιλοξενείται και να δημιουργείται σε υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας». Για την ώρα υπάρχει μόνο η Ρόδος μαζί με τον ενθουσιασμό του κόσμου που μπαίνει στο κατάστημα. «Ηταν ένα ρίσκο και το βλέπουμε να αποδίδει. Οι τιμές είναι εξάλλου στα όρια του ανταγωνισμού, μπορεις να αγοράσεις π.χ. ένα Τ-shirt με 12 ευρώ. Πάντως πιστεύω ότι δεν θα υπερισχύσει ποτέ αυτή η αγορά εκείνης του μέσου σουβενίρ ή τουλάχιστον θα χρειαστούν πολλά χρόνια. Από την άλλη, όμως, κερδίζεις ένα εκτόπισμα στην αγορά που σου ανήκει γιατί ξέρεις ότι υπάρχει κόσμος που ενδιαφέρεται για αυτό που κάνεις».
Ποιοι είναι εκείνοι όμως που ανταποκρίνονται σε αυτή την τάση; Μπορεί να καταλάβει ένας ξένος το υπόβαθρο του Tasos; Να πιάσει τη λεπτή ειρωνεία της πρόθεσης του εμπνευστή του προκειμένου να την επιβραβεύσει προτιμώντας τη διακωμώδηση του κιτς από το ίδιο το κιτς; «Από τη δική μου εμπειρία τη μεγαλύτερη ανταπόκριση δείχνουν οι Ελληνες που ζουν στο εξωτερικό» λέει η Πολυδώρου. «Γιατί εκείνοι μπορούν να αντιληφθούν το χιούμορ και τη μετάβαση του αντικειμένου από το πριν στο τώρα. Επιμένουν μάλιστα ότι πρέπει να κάνουμε online store για να μπορούν να αγοράζουν και από απόσταση. Αγοράζουν όμως και πολλοί Ελληνες. Τα Χριστούγεννα που μας πέρασαν πολλοί επέλεξαν τα προϊόντα μας ως δώρα».
Και οι ξένοι όμως ενδιαφέρονται. Οσοι μάλιστα γνωρίζουν την Ελλάδα και την αγαπάνε συνδέονται και αυτοί με τα αντικείμενα» εξηγεί ο Αγγέλου. «Επειτα υπάρχει ανταπόκριση που αφορά το ίδιο υλικό και την τεχνολογία κατασκευής της Atlas Shopper. Ενδιαφέρονται να μάθουν πώς καταφέραμε να κάνουμε ένα υλικό το οποίο δεν είναι πολύ εύπλαστο να μοιάζει με ύφασμα». Η ντιζάιν κατεύθυνση και οι προκλήσεις του βιομηχανικού σχεδιασμού είναι έντονες στο έργο δύο σχεδιαστών που κινούνται ανάμεσα σε Αθήνα και Λονδίνο, εξ ου και σύντομα ο Atlas Shopper θα ταξιδέψει σε Αγγλία, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία για να συναντήσει το υποψιασμένο κοινό του.
Τενεκές-τσάντα χειρός
Σίγουρα μόνο ένας Ελληνας θα μπορούσε να ανακαλέσει μνήμες βλέποντας την τσάντα «Αtlas Shopper» της Βάσως Ασφή και του Λουκά Αγγέλου του δημιουργικού γραφείου STUDIOLAV. Τον γνωστό, δηλαδή, σε όλους μας τενεκέ για μεταφορά λαδιού/φέτας ο οποίος μετατράπηκε σε… τσάντα χειρός ή, αν θέλετε, σε αντικείμενο εσωτερικού χώρου έπειτα από ανάθεση του καταστήματος με είδη ντιζάιν «Ding» στο Χαλάνδρι. Ή με τη σφραγίδα για μπισκότα και ζύμες με μοτίβα παρόμοια με εκείνα που χρησιμοποιούνται στα πρόσφορα. Ή μήπως όχι; «Η ανταπόκριση είναι πολύ πιο άμεση από τους Ελληνες γιατί τα προϊόντα είναι κοντά στην κουλτούρα μας και ενεργοποιούν αναμνήσεις.
Σίγουρα μόνο ένας Ελληνας θα μπορούσε να ανακαλέσει μνήμες βλέποντας την τσάντα «Αtlas Shopper» της Βάσως Ασφή και του Λουκά Αγγέλου του δημιουργικού γραφείου STUDIOLAV. Τον γνωστό, δηλαδή, σε όλους μας τενεκέ για μεταφορά λαδιού/φέτας ο οποίος μετατράπηκε σε… τσάντα χειρός ή, αν θέλετε, σε αντικείμενο εσωτερικού χώρου έπειτα από ανάθεση του καταστήματος με είδη ντιζάιν «Ding» στο Χαλάνδρι. Ή με τη σφραγίδα για μπισκότα και ζύμες με μοτίβα παρόμοια με εκείνα που χρησιμοποιούνται στα πρόσφορα. Ή μήπως όχι; «Η ανταπόκριση είναι πολύ πιο άμεση από τους Ελληνες γιατί τα προϊόντα είναι κοντά στην κουλτούρα μας και ενεργοποιούν αναμνήσεις.
Και οι ξένοι όμως ενδιαφέρονται. Οσοι μάλιστα γνωρίζουν την Ελλάδα και την αγαπάνε συνδέονται και αυτοί με τα αντικείμενα» εξηγεί ο Αγγέλου. «Επειτα υπάρχει ανταπόκριση που αφορά το ίδιο υλικό και την τεχνολογία κατασκευής της Atlas Shopper. Ενδιαφέρονται να μάθουν πώς καταφέραμε να κάνουμε ένα υλικό το οποίο δεν είναι πολύ εύπλαστο να μοιάζει με ύφασμα». Η ντιζάιν κατεύθυνση και οι προκλήσεις του βιομηχανικού σχεδιασμού είναι έντονες στο έργο δύο σχεδιαστών που κινούνται ανάμεσα σε Αθήνα και Λονδίνο, εξ ου και σύντομα ο Atlas Shopper θα ταξιδέψει σε Αγγλία, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία για να συναντήσει το υποψιασμένο κοινό του.
INFO:
H έκθεση «It’s all, oh so souvenir to me! Vol. 2» φιλοξενείται στο Matalou@home ως τις 28/9 και στον χώρο Cayenne Art Gallery στην Απολλωνία της Σίφνου ως τις 10/8
Το Βήμα
