Περιγραφή των γεγονότων από τον Γιάννη Χαρίτο
Η 7η Μαρτίου 1948 ήταν ημέρα Κυριακή. Ήταν μια ηλιόλουστη μέρα. Οι προετοιμασίες των εορτασμών άρχισαν σε όλη την Ελλάδα από την προηγουμένη ημέρα.
Την 6η Μαρτίου αναχωρούν από την Αθήνα «για την Μεγάλη Ημέρα» η Α.Μ. ο Βασιλεύς Παύλος μετά της οικογενείας του, της ακολουθίας του,του τότε αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Τσαλδάρη μετά κλιμακίου υπουργών,του Αρχηγού της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως Γεωργίου Παπανδρέου, του Αρχιστρατήγου Αλεξάνδρου Παπάγου, του Αρχηγού του Στόλου πλοιάρχου Κώνστα κλπ., επιβαίνοντες του αντιτορπιλικού «Θεμιστοκλής». Το ελληνικό αντιτορπιλικό συνόδευαν το αγγλικό «Σέβιοτ» υπό τον ναύαρχο Τζέημσον και το αμερικανικό «Χάντσον» υπό τον ναύαρχο Σνάκεμπερ.
Την 8η ώρα της 7ης Μαρτίου τα πλοία έφθασαν στη Ρόδο. Έξω από τον προβλήτα του Μανδρακίου είχε τοποθετηθεί μία μεγάλη αψίδα σε σχήμα «Π», εκατέρωθεν της οποίας υπήρχαν δώδεκα νεάνιδες με τοπικές ενδυμασίες και μία ταινία με το όνομα εκάστου των νησιών, οι οποίες κρατούσαν καλαθάκια γεμάτα από ροδοπέταλα, για να ράνουν τους επισήμους. Στην τελετή παρευρίσκοντο επίσης, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ιστορικός Μιχαήλ Βολονάκης, αντιπροσωπίες παλαιών πολεμιστών, αντιπροσωπίες των 44 Κοινοτήτων της Ρόδου και των Κοινοτήτων των άλλων νησιών, αξιωματικοί όλων των όπλων και άλλοι επίσημοι.
Στις 08.00 έφθασαν εις τον προβλήτα για να υποδεχθούν τους Βασιλείς και τους λοιπούς επισήμους ο Δήμαρχος της Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτος με ολόκληρο το Δημοτικό Συμβούλιο. Ο Δήμαρχος εκράτει βελούδινο μαξιλαράκι στο οποίο υπήρχε η χρυσή συμβολική κλείδα της Δωδεκανήσου εις την οποίαν ήτο χαραγμένη χρυσή τριήρης με τόξα του Φοίβου Απόλλωνος, η νήσος Ρόδος, σφραγίς της Πολιτείας της Ρόδου, και εις τας πλευράς της σφραγίδος τα ονόματα όλων των νήσων της Δωδεκανήσου .Υπήρχε επίσης και η εξής αφιέρωση « Σεπτώ Άνακτι Παύλω – Δήμος Ροδίων-7 Μαρτίου 1948 ».
Στις 09:15 ο Διοικητής της Δωδεκανήσου Αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης μετέβη εις το αντιτορπιλικό «Θεμιστοκλής » για να χαιρετίσει τους Βασιλείς, οι οποίοι στις 9.35 υπό τους ήχους των χαιρετιστηρίων κανονιοβολισμών, τις κωδωνοκρουσίες όλων των Εκκλησιών της Ρόδου, τους συρριγμούς των σειρήνων των πλοίων , έφθασαν στον χώρο του προβλήτα.
Με την άφιξη του Βασιλέως, ο οποίος την στιγμή εκείνη εταυτίζετο με ολόκληρη την Ελλάδα και την άρση της πολυετούς σκλαβιάς, τα πλήθη ζητωκραύγαζαν και παραληρούσαν από τον ενθουσιασμό.
Της εξόδου του Βασιλέως εκ της βενζινακάτου προηγήθη συμβολική αναγνώρισις τούτου υπό του Δημάρχου Ροδίων. Ο διάλογος ο οποίος διεξήχθη ήτο ο ακόλουθος. Δήμαρχος : «Αλτ τις εί. Βασιλεύς: Παύλος, βασιλεύς των Ελλήνων. Δήμαρχος: Και διατί ήλθατε Μεγαλειότατε .Παύλος: Για να ενσωματώσω την Δωδεκάνησο μετά της λοιπής Ελλάδος. Δήμαρχος: Ως ευ παρέστητε Μεγαλειότατε.» Μετά το τελετουργικό της αναγνωρίσεως ο Δήμαρχος της Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτος εγχειρίζει στον Βασιλέα της Ελλάδος, ως εκπρόσωπος του Λαού της Δωδεκανήσου την χρυσή κλείδα, η οποία συμβόλιζε την αιώνια ένωση των νήσων με την Μητέρα Πατρίδα και στην ιστορική προσφώνησή του μεταξύ άλλων, κατέληξε με τα ακόλουθα:
«Το προαιώνιον όνειρον των Δωδεκανησίων πραγματοποιείται σήμερον και ολοκληρούται το εθνικόν έργον των. Με την συντελουμένην σήμερον Ενσωμάτωσιν της πολυπαθούς Δωδεκανήσου εις την Μητέρα Ελλάδα, τερματίζεται μία οδυνηρά περίοδος της ελληνικής ιστορίας και αρχίζει μία περίοδος νέα και πλήρης ελπίδων.
Οι Δωδεκανήσιοι έχουν πλέον πλήρη επίγνωσιν της αποστολής των και γνωρίζουν ότι δια της Ενώσεως θα συμβάλλουν απ’ ευθείας εις την ευημερίαν, την πρόοδον και την ακμήν της Ελλάδος. Η δε συμβολή των αυτή θα είναι πιο πολύτιμος δια την εθνικήν, την πνευματικήν ανάπτυξιν και το μεγαλείον του Έθνους μας… ». «Υπό το κράτος της πλέον ισχυράς συγκινήσεως δια την εξαιρετικήν εύνοιαν την οποίαν η τύχη επεφύλασσε εις εμέ…».
Μετά οι Βασιλείς προχωρούν στην πλατεία του Διοικητηρίου και ανέρχονται επί του βάθρου που είχε στηθεί για το σκοπό αυτό, οι σάλπιγγες σημαίνουν προσοχή, ανακρούεται ο Εθνικός Ύμνος και αμέσως μετά από τον εξώστη του Διοικητηρίου ο τότε υπουργός των εσωτερικών Π. Μαυρομιχάλης διάβασε το ακόλουθο Βασιλικό Διάταγμα:
«Περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα
Παύλος Α΄
Βασιλεύς των Ελλήνων
Αποφασίσαμεν και διατάσσομεν
Άρθρον πρώτον : Αι νήσοι της Δωδεκανήσου, Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Σύμη, Κω, Λέρος και Καστελλόριζον ως και αι παρακείμεναι νησίδες είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947.
Ο παρών Νόμος, ψηφισθείς υπό της Δ’ Αναθεωρητικής Βουλής και παρ’ Ημών σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως Νόμος του Κράτους.
Εν Αθήναις τη 3η Ιανουαρίου 1948».
Μετά την ανάγνωσιν του ως άνω Διατάγματος , ο Βασιλεύς καταφανώς συγκινημένος , διαβάζει Διάγγελμα προς τον λαόν της Δωδεκανήσου, το οποίον έχει ως ακολούθως:
«Κατά την χαρμόσυνον αυτήν στιγμήν φέρω εις τους έλληνας της Δωδεκανήσου τον αδελφικόν χαιρετισμόν του Ελληνικού Λαού.
Η σημερινή Αγία Ημέρα κατά την οποίαν ικανοποιείται ο ζωηρότερος παλμός της Ελλάδος είναι η ευτυχεστέρα ημέρα της ζωής μου. Ευχαριστώ τον Θεόν διότι έλαχεν εις εμέ η τιμή να περιβάλλω με την ενεργό στοργήν μου την Δωδεκάνησο και να ίδω κυματίζουσα την Κυανόλευκον εις τον ελληνικόν ουρανόν.
Η σημερινή ημέρα επληρώθη με πολύ αίμα και πολλά δάκρυα αλλά μόνον με αίμα και δάκρυα γράφονται ιστορίαι όπως η Ελληνική.
Η Δωδεκάνησος υπήρξε είς εκ των λαμπροτέρων αστέρων εις τον ουρανόν του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Υπήρξε πάντοτε ένδοξον προπύργιον των αγώνων της Φυλής και μήτηρ υπερηφάνων και ανδρείων τέκνων.
Υπήρξε πάντοτε πηγή ακτινοβολίας ελληνικού πνεύματος. Η Δωδεκάνησος δεν είναι μόνον ελληνική, είναι Ελλάς.
Είμαι ευτυχής και συγκινημένος. Αισθάνομαι να πτερουγίζουν χαρμοσύνως γύρω μας αι ψυχαί των νεκρών αδελφών μας του τελευταίου ενδόξου πολέμου και οι σκέψεις μου την στιγμήν αυτήν στρέφονται και προς τον μεγάλο απόντα, τον αείμνηστον αδελφό μου Βασιλέα Γεώργιον, τον νικητήν του Πολέμου της Αλβανίας.
Εν ονόματι της ικανοποιήσεως των ιεροτέρων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Εν ονόματι της Αιωνίας Ελλάδος και ενώπιον του Παντοδυνάμου Θεού Κυρώνω την προσάρτησιν της Δωδεκανήσου εις την Μητέρα Ελλάδα. »
Μετά τα διαγγέλματα ο Βασιλεύς κατέθεσε στέφανο στον Βωμό της Πατρίδος εξ ονόματος της Ελλάδος, προς τιμήν των ηρώων και των μαρτύρων που προσέφεραν τη ζωή των για την ελευθερία και αμέσως μετά, ο αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, εξεφώνησε μακρόν λόγον με αναφοράν στους αγώνες του έθνους και των Δωδεκανησίων για την απελευθέρωσή των.
Η δοξολογία και
η μεγαλειώδης παρέλασις
Επηκολούθησε μεγαλειώδης παρέλαση στρατιωτικών και λαϊκών τμημάτων, του ναυτικού και της αεροπορίας, ευζώνων της Ανακτορικής φρουράς ,προσκόπων και νέων της Δωδεκανήσου, οι οποίοι βίωναν το ωραιότερο όνειρο των υποδούλων γενεών γεμάτοι με τη σιγουριά για ένα καλύτερο και ευγενέστερο μέλλον.
Μετά την παρέλαση επακολούθησε δοξολογία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου χωροστατούντος του Μητροπολίτου Ρόδου Τιμοθέου, και την 7ην εσπερινή έγινε μεγάλη λαμπαδηδρομία στους δρόμους της πόλεως.
Την επομένη μέρα ο εορτασμός συνεχίσθηκε με μία σεμνή τελετή στο Εθνικό Θέατρο Ρόδου, όπου εγένετο πολιτικό μνημόσυνο του ήρωος Αλεξάνδρου Διάκου πρώτου πεσόντος Δωδεκανησίου αξιωματικού εις τον ελληνοιταλικό πόλεμο και των λοιπών υπέρ Πατρίδος πεσόντων Δωδεκανησίων. Την 11.30 πρωϊνή ο Βασιλεύς μετέβη εις τη Λέσχη των Προσκόπων, παρέστη στα εγκαίνιά της και παρέδωσε την Σημαία του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων στον Περιφερειακό Εφορο Δωδεκανήσου παρουσία του Γενικού Εφόρου του Σώματος, ναυάρχου Μπενάκη.
Το απόγευμα στο Εθνικό Στάδιο « ο Διαγόρας » έκλεισε ο εορτασμός με μία θαυμάσια γιορτή που κύριο θέμα είχε τους λαϊκούς χορούς της Δωδεκανήσου, με χορευτικά συγκροτήματα όλων των χωριών της Ρόδου και των Νήσων .
Η Ενσωμάτωσις εορτάσθηκε όπου υπήρχε Ελληνισμός, πρωτίστως όμως, στην Αθήνα όπου εις τον Μητροπολιτικό Ναόν, χωροστατούντος του Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Γενναδίου ετελέσθη δοξολογία στην οποία παρέστη ο Πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης και τα μέλη της Κυβερνήσεως .
Μετά την δοξολογία ο Πρωθυπουργός κατέθεσε στέφανο εις το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου. Στη Θεσσαλονίκη, η οποία είχε πλημμυρίσει από ελληνικές σημαίες , η δοξολογία ετελέσθη στον Ναό της Αγίας Σοφίας, όπου ο επίσκοπος Απαμείας εξεφώνισε λόγο και εξήρε το γεγονός της Ενσωματώσεως της Δωδεκανήσου. Τον πανηγυρικόν της ημέρας εξεφώνησε ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης Γεώργιος Μιχαηλίδης-Νουάρος, ο οποίος επελέγη μεταξύ άλλων και διότι ήτο Δωδεκανήσιος. Χαρακτηριστικόν όμως της ημέρας εκείνης εις την Θεσσαλονίκην ήτο ότι η νεολαία της πόλεως, οι πρόσκοποι και οι μαθηταί, οι οποίοι διέσχιζαν από το πρωί την συμπρωτεύουσα ψάλλοντας ύμνους προς τον Θεό και πολεμικά θούρια.
Ο Ελληνισμός της Αιγύπτου συνεώρτασε με τον Ελληνισμό της Μητροπολιτικής Ελλάδος την Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου τόσο εις το Κάϊρον, όπου η δοξολογία ετελέσθη χωροστατούντος του Πατριάρχου Αντιοχείας Αλεξάνδρου, όσον και στην Αλεξάνδρεια χωροστατούντος του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Χριστοφόρου, ο οποίος εξεφώνισε και τον πανηγυρικό της ημέρας, καταλήγοντας δε τόνισε :
«Πιστεύω ακραδάντως ότι και η Βόρειος Ήπειρος και αι βορείως εν γένει της Ελλάδος δίκαιαι διεκδικήσεις προσαρτήσεων και ενσωματώσεων δεν θα καθυστερήσουν και αυταί επί μακρόν να πραγματοποιηθούν. Δίκαιος ο Κύριος και δικαιοσύνας ηγάπησεν, ευθύτατας είδε το πρόσωπον Αυτού…»
Τέλος, η 7η Μαρτίου 1948 ιδιαιτέρως εορτάσθη και στην αγγλοκρατούμενη Κύπρο, με την ανύψωση της Ελληνικής Σημαίας. Η σημαία που ανηψώθηκε εκείνη την ημέρα στην Κύπρο ήταν η ίδια Σημαία που είχε ανυψωθεί την 31η Μαρτίου 1947 στον Βωμό της Πατρίδος στη Ρόδο, την οποία ο τότε Δήμαρχος Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτος, είχε στείλει στους Κυπρίους Αδελφούς μας, με την ευχή να λυτρωθεί και η γειτονική Μεγαλόνησος.
