Ανισότητες στην Υγεία
Σύμφωνα με την Έκθεση, αν και το προσδόκιμο ζωής είναι λίγο υψηλότερο (81,4 έτη) από τον μέσο όρο της ΕΕ (80,9), παρατηρούνται μεγάλες ανισότητες στην υγεία ανάλογα με το φύλο και την κοινωνική θέση. Επιπλέον, η αύξηση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μικρότερη από την αντίστοιχη αύξηση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άνδρες με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο αναμένεται να ζήσουν έξι χρόνια λιγότερο σε σχέση με άτομα με τριτοβάθμια εκπαίδευση (η αντίστοιχη διαφορά για τις γυναίκες είναι δυόμιση περίπου χρόνια). Αυτό σχετίζεται άμεσα με το γεγονός ότι συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, παχυσαρκία) είναι σημαντικά συχνότεροι στα άτομα χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος.
Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί και η μειωμένη προσβασιμότητα στην περίθαλψη, καθώς ένα στα δέκα νοικοκυριά δεν έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Η δυσχερής οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών επιβαρύνεται επιπλέον από τις ιδιωτικές πληρωμές. Το ποσοστό των άμεσων ιδιωτικών πληρωμών (35% των δαπανών υγείας) είναι διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το σημαντικότερο μερίδιο αφορά σε πληρωμές για φάρμακα και για ενδονοσοκομειακές υπηρεσίες (πρόκειται για άτυπες πληρωμές, δεδομένου ότι η περίθαλψη στα δημόσια νοσοκομεία είναι δωρεάν).
Παράγοντες κινδύνου
Σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας αποτελούν τα υψηλά ποσοστά που σχετίζονται με το κάπνισμα, το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία στους ενήλικες και στα παιδιά. Ένας στους τέσσερις ενήλικους καπνίζουν σε καθημερινή βάση (δεύτερο υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών της ΕΕ), ενώ ένας στους τέσσερις 15χρονους ήταν υπέρβαρος ή παχύσαρκος την περίοδο 2013-2014. Τα υψηλά ποσοστά υπερβολικού βάρους/παχυσαρκίας, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικους, οφείλονται σημαντικά στην κακή διατροφή και στη χαμηλή σωματική δραστηριότητα. Ανησυχία προκαλούν επίσης οι αυξητικές τάσεις στην κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους.
Οι κύριες αιτίες θανάτου και το αποτύπωμα της οικονομικής κρίσης στην Υγεία
Η θνησιμότητα από διαβήτη, ορισμένες μορφές καρκίνου (παγκρέατος, παχέος εντέρου) και παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος έχει αυξηθεί, ενώ έχει μειωθεί σημαντικά η θνησιμότητα από εγκεφαλικό επεισόδιο και ισχαιμική καρδιοπάθεια.
Η Έκθεση εμφανίζει και τον αισθητό αντίκτυπο της κρίσης στην υγεία του πληθυσμού, μέσα από τα υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών και τα επίπεδα σοβαρής κατάθλιψης. Συγκεκριμένα, τα ποσοστά αυτοκτονιών έχουν αυξηθεί κατά 30% από το 2010, ενώ σε σειρά μελετών έχει διαπιστωθεί αύξηση του επιπολασμού των συμπτωμάτων σοβαρής κατάθλιψης στον γενικό πληθυσμό (από 3,3% το 2008 σε 12,3% το 2013). Τέλος, η βρεφική θνησιμότητα, ο σημαντικότερος ίσως δείκτης των συνθηκών δημόσιας υγείας μιας χώρας, αυξήθηκε από το 2006 μέχρι το 2014 με πιθανή σταθεροποίηση το 2015. Η αντίστοιχη θνησιμότητα για την Ευρώπη μειώνεται σταθερά.
Λιγότερα έτη υγιούς ζωής μετά τα 65
Οι χαμηλοί δείκτες γονιμότητας και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής έχουν ως αποτέλεσμα τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω να αντιπροσωπεύουν το 22% του πληθυσμού, ποσοστό το οποίο προβλέπεται να φτάσει στο 34% έως το 2070. Δυστυχώς, αυτή η αύξηση του προσδόκιμου ζωής δεν συνοδεύεται και με ποιοτικά έτη ζωής, καθώς τα άτομα άνω των 65 ετών στην Ελλάδα έχουν δύο λιγότερα έτη υγιούς ζωής συγκριτικά με τον μέσο όρο της ΕΕ λόγω χρόνιων παθήσεων, αναπηρίας κ.ά. Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι 27% των ηλικιωμένων αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης.
«Οι συμπεριφορικοί παράγοντες αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για τη δημόσια υγεία, ενώ μακροπρόθεσμα δυναμιτίζουν και τα θεμέλια του συστήματος υγείας με την αύξηση των δαπανών για φάρμακα, ενδονοσοκομειακή περίθαλψη και θεραπευτική φροντίδα. Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη στις δαπάνες πόρων για την πρόληψη, διαθέτοντας μόνο το 1.3% των συνολικών δαπανών υγείας. Η επένδυση σε υπηρεσίες προαγωγής υγείας και πρόληψης, εστιάζοντας στις κοινωνικές ομάδες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, και η ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας με έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα αποτελούν μονόδρομο στην προσπάθεια να βελτιώσουμε την εικόνα της θνησιμότητας και της νοσηρότητας του πληθυσμού», αναφέρει η κυρία Αθηνά Λινού, Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Prolepsis.
Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Μελέτιος – Αθανάσιος Δημόπουλος και ο Περιφερειάρχης Αττικής Γεώργιος Πατούλης. Στο πλαίσιο της ημερίδας, την οποία συντόνισε η δημοσιογράφος Χριστίνα Βίδου, εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας, της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών συζήτησαν σε στρογγυλό τραπέζι αρκετά από τα παραπάνω ζητήματα που παρουσιάζονται στην Έκθεση. Ο Αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας Γιώργος Παναγιωτακόπουλος τόνισε ιδιαίτερα το θέμα της σημασίας του εμβολιασμού ως μέσο πρόληψης και αναφέρθηκε στον σημαντικό ρόλο των δημοσιογράφων και των μέσων ενημέρωσης κατά την κάλυψη σχετικών θεμάτων, ώστε να γίνεται με προσοχή και με αξιόπιστο τρόπο.
Ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, σχολιάζοντας το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει κατ’ αναλογία τον υψηλότερο αριθμό ιατρών στην ΕΕ και, παράλληλα, ελάχιστους γενικούς ιατρούς συγκριτικά με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σημείωσε ότι δεν υπάρχει εκτίμηση αναγκών για τις ειδικότητες. Υπάρχει υπερπληθυσμός σε όλες τις ειδικότητες, εκτός από εκείνες του γενικού ιατρού και του φυσιάτρου, ενώ οι θέσεις ειδίκευσης των γενικών ιατρών είναι λίγες και η πολιτεία δεν παρέχει κανένα ουσιώδες κίνητρο στους ιατρούς να ακολουθήσουν τη συγκεκριμένη ειδικότητα.
Η Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Παναγιώτα Σουρτζή σχολιάζοντας το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει κατ’ αναλογία τον χαμηλότερο αριθμό νοσηλευτών στην ΕΕ, επισήμανε ότι το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι παρουσιάζεται, διότι τα αριθμητικά στοιχεία για το νοσηλευτικό προσωπικό περιλαμβάνουν και εργαζόμενους που δεν έχουν λάβει τη σχετική εκπαίδευση (βοηθοί θαλάμου, τραυματιοφορείς). Τόνισε επίσης, ότι ο αριθμός των διπλωματούχων νοσηλευτών στην Ελλάδα πιθανώς να επαρκεί. Ωστόσο, αν δεν γίνει μεγάλος αριθμός μόνιμων προσλήψεων, το πρόβλημα της ασφάλειας των ασθενών, το οποίο επισημαίνεται και στην Έκθεση, θα μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου.
Η Διοικήτρια του Γενικού Αντικαρκινικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας» Όλγα Μπαλαούρα αναφέρθηκε στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα νοσοκομεία με το ιατρικό προσωπικό, καθώς δεν υπάρχουν θέσεις ειδικευομένων ιατρών για να καλύψουν τα κενά που δημιουργούνται από τις συνταξιοδοτήσεις. Σημείωσε ότι οι ανάγκες καλύπτονται με ετήσιες συμβάσεις επικουρικών ιατρών, γεγονός το οποίο δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στη λειτουργία του νοσοκομείου. Σε αυτό το πλαίσιο τόνισε την ανάγκη να υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός που να περιλαμβάνει κίνητρα για την επιστροφή και την παραμονή του ιατρικού προσωπικού στη χώρα.
Ο Καθηγητής Πάνος Τσακλόγλου αναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των άτυπων δαπανών στην υγεία στην Ελλάδα (απευθείας πληρωμές σε ιατρούς) σε σύγκριση με τις χώρες της ΕΕ (ιδιωτική ασφάλιση), και στην ανισοκατανομή των δαπανών υγείας που γίνονται υπέρ της νοσοκομειακής φροντίδας και των φαρμάκων, και εις βάρος της πρόληψης και της μακροχρόνιας φροντίδας, θέμα το οποίο αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για το σύστημα υγείας στο μέλλον. Επίσης, με δεδομένο το υπέρογκο δημόσιο χρέος της χώρας τόνισε την ανάγκη ορθολογικής χρήσης των δαπανών στην υγεία.
Η Εθνική Συντονίστρια για την προστασία και τη φροντίδα των ασυνόδευτων παιδιών Ειρήνη Αγαπηδάκη επισήμανε ότι οι κοινωνικές ανισότητες στην υγεία είναι πολύ έντονες σε αυτή την ευπαθή κοινωνικά ομάδα, καθώς τα παιδιά συνήθως προέρχονται από χώρες με χαμηλότερο επίπεδο υγείας και είναι απαραίτητο να δοθεί έμφαση στην κάλυψη βασικών αναγκών όπως π.χ. ο εμβολιασμός. Τόνισε επίσης την ανάγκη να διαμορφωθούν πολιτικές που θα αντιστρέψουν τους αντίξοους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία αυτών των παιδιών, δίνοντας έμφαση στον τομέα της εκπαίδευσης, της κοινωνικής ένταξης και υποστήριξης.
Την ημερίδα για την παρουσίαση της Έκθεσης «Η κατάσταση της υγείας στην ΕΕ. Ελλάδα: Προφίλ Υγείας 2019» διοργάνωσε το Ινστιτούτο Prolepsis σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό δίκτυο EuroHealthNet.
Τα προφίλ υγείας ανά χώρα παρέχουν μια συνοπτική επισκόπηση της υγείας και των συστημάτων υγείας στην ΕΕ/Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο σε συνάρτηση με τις σχετικές πολιτικές. Είναι αποτέλεσμα κοινής προσπάθειας του ΟΟΣΑ και του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Συστήματα και τις Πολιτικές Υγείας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Πηγή: Reporter.gr
