Ανάπτυξη 3,3% το χρόνο χωρίς άλλα νέα μέτρα έχει βάλει στόχο η κυβέρνηση, με βάση το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2015-2018 που παρουσίασε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, και καταθέτει μέχρι την Παρασκευή στη Βουλή η κυβέρνηση για να ψηφιστεί στη διάρκεια της επόμενης εβδομάδας.
Για να το επιτύχει, η κυβέρνηση βασίζεται σε προβλέψεις για ανάκαμψη της αγοράς, επιστροφή της ρευστότητος, αύξηση των φορολογικών εσόδων, πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια αλλά και μέτρα ελάφρυνσης από τους ευρωπαίους εταίρους (κάτι για το οποίο ο κ. Σταϊκούρας δύο φορές τόνισε πως έχουν ήδη δεσμευτεί). Άφησε μάλιστα «παράθυρο» για μείωση φόρων από Οκτώβριο όπως στο πετρέλαιο θέρμανσης κλπ.
Μέχρι το 2018 πρέπει να βρεθούν περίπου 2 δισ. επιπλέον κρατικά έσοδα ετησίως και μείωση κρατικών δαπανών 1,7 δισ. από φέτος έως το 2018.
Όλα αυτά όμως, όπως παραδέχτηκε, ενέχουν πολλούς κινδύνους (πολιτικούς και όχι μόνο) και οι αμφιβολίες της Τρόικα είναι μεγάλες. Στο Μεσοπρόθεσμο η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι υπάρχει δημοσιονομικό κενό για το 2015 αλλά ο κ.Σταϊκούρας δήλωσε ότι ευελπιστεί ότι τελικώς θα μηδενιστεί, χωρίς να χρειαστούν άλλα πρόσθετα νέα μέτρα, πέραν των 4,5 δισ. ευρώ που έχουν ήδη ψηφιστεί και θα εφαρμοστούν από φέτος.
Πρακτικά, πολλά μπορεί να αλλάξουν (επί τα βελτίω ή και επί τα χείρω) κατά τη συζήτηση του νέου προϋπολογισμού, όπου θα διαπιστωθεί αν η εκτέλεσή του δικαιώνει τις εκτιμήσεις της Αθήνας ή των ελεγκτών.
Επιπλέον, στο Μεσοπρόθεσμο καταγράφεται και η πρόθεση της κυβέρνησης για αλλαγή στόχων στο Μνημόνιο. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα θα προβλέπει καλύτερες δημοσιονομικές επιδόσεις και μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα έναντι των στόχων στο Μνημόνιο για τα έτη 2014, 2017 και 2018, αλλά και υστέρηση το 2015 και 2016. «Οι εκτιμήσεις μας είναι εις γνώσιν της Τρόικα αλλά είναι σαφές ότι δεν συμπίπτουν με τις εκτιμήσεις της Τρόικα» δήλωσε ανώτατος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, αν και απομένει να φανεί ποια θα είναι η στάση της Τρόικα απέναντι σε όλα αυτά. Η ίδια πηγή δήλωσε πάντως πως δεν «κρύβονται» άλλα νέα μέτρα στο Μεσοπρόθεσμο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Μεσοπρόθεσμο θα συζητηθεί από τα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων σε δύο συνεδριάσεις την ερχόμενη Δευτέρα, 5 Μαΐου και Τετάρτη, 7 του μηνός. Στην Ολομέλεια θα εισαχθεί για συζήτηση και ψήφιση την επόμενη Πέμπτη και Παρασκευή.
Δηλώσεις Σταϊκούρα
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα δήλωσε ο κ. Σταϊκούρας παρουσιάζοντας το νέο Μεσοπρόθεσμο:
1ον. Η χώρα έχει εισέλθει, από πέρυσι, σε μια μακρά περίοδο υψηλών και βιώσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων.
α. Επέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα 0,8% του ΑΕΠ το 2013, υπερκαλύπτοντας τους στόχους του Προγράμματος.
β. Εκτιμάται ότι θα επιτύχει τους δημοσιονομικούς της στόχους και εφέτος.
Το πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στο 2,3% του ΑΕΠ το 2014, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ.
γ. Προβλέπεται μάλιστα ότι θα επιτύχει, χωρίς επιπλέον διαρθρωτικές παρεμβάσεις, πρωτογενή πλεονάσματα 2,5% του ΑΕΠ το 2015, 3,5% του ΑΕΠ το 2016, 4,6% του ΑΕΠ το 2017 και 5,3% του ΑΕΠ το 2018.
2ον. Οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις, που ήταν αναγκαίες για την επίτευξη αυτών των στόχων και έχουν υλοποιηθεί σχεδόν στο σύνολό τους, αθροίζουν στα 14 δισ. ευρώ.
Αξίζει να επισημάνουμε τα εξής:
α. Αυτό περίπου ήταν το ύψος των παρεμβάσεων που προβλέπονταν στο προηγούμενο Μεσοπρόθεσμο.
β. Δεν παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των προβλεπόμενων αποδόσεων και των πραγματοποιήσεων.
γ. Οι παρεμβάσεις υλοποιήθηκαν, κυρίως, το 2013 (9 από τα 14 δισ. ευρώ).
δ. Περίπου τα 2/3 των παρεμβάσεων είναι στο σκέλος των δαπανών, και το υπόλοιπο σε αυτό των εσόδων, ενισχύοντας έτσι την αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής.
ε. Το 2014, περιλαμβάνονται και παρεμβάσεις που έχουν ήδη ψηφιστεί και δεν ενσωματώνονταν στο προηγούμενο Μεσοπρόθεσμο.
Κυρίως, αφορούν διαρθρωτικές παρεμβάσεις στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, εξορθολογισμό λειτουργικών δαπανών νομικών προσώπων, καθώς και την πλήρη εφαρμογή του νέου κώδικα φορολογικών διαδικασιών.
ζ. Επίσης, το 2014, δεν περιλαμβάνονται παρεμβάσεις, όπως είναι οι περαιτέρω περικοπές μισθών και συντάξεων των ενστόλων και η εισφορά 2‰ υπέρ ΟΑΕΕ επί του τζίρου των επιχειρήσεων, που είχαν περιληφθεί, για το 2014, στο προηγούμενο ΜΠΔΣ.
η. Αντίθετα, περιλαμβάνονται παρεμβάσεις όπως είναι η μείωση του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, ο μειωμένος ενιαίος φόρος ιδιοκτησίας ακινήτων, ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ στην εστίαση.
θ. Επίσης, προβλέπεται και η διανομή «κοινωνικού μερίσματος», η κατάργηση μη-ανταποδοτικών χρεώσεων και η μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης κατά 3,9%, παρεμβάσεις που καλύπτονται από την υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου για το 2014.
ι. Υπέρβαση, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, και μετά την υλοποίηση αυτών των πολιτικών, εκτιμάται στο 1,5 δισ. ευρώ για το 2014.
3ον. Η Ελληνική Κυβέρνηση εκτιμά ότι η ικανοποιητική εκτέλεση του εφετινού Προϋπολογισμού, με τη σημαντική υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων, η εφαρμογή των διαρθρωτικών παρεμβάσεων και η σταδιακή βελτίωση της ρευστότητας, έπειτα από την επαναφορά του Ελληνικού Δημοσίου και των Ελληνικών τραπεζών στις αγορές, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες που θα ανακοινωθούν στο αμέσως προσεχές διάστημα, θα μηδενίσουν την όποια δημοσιονομική απόκλιση αυτή τη στιγμή υπάρχει για τα έτη 2015 και 2016.
Σε αντίστοιχες προβλέψεις για την αβεβαιότητα των εκτιμήσεων και τη δυνατότητα περιορισμού και κάλυψης τυχόν μελλοντικής δημοσιονομικής απόκλισης καταλήγει και η τελευταία Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τονίζεται δε ότι για τα έτη 2017 και 2018 προβλέπεται, και πάλι, υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων.
4ον. Η υφεσιακή πορεία τερματίζεται και η χώρα εισέρχεται σε αναπτυξιακή τροχιά.
Το 2013, η ύφεση ήταν χαμηλότερη τόσο σε σχέση με το 2012, όσο και με τις προβλέψεις.
Το 2014, το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 0,6%.
Το 2015-2018, η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί, κατά μέσο όρο, κατά 3,3%.
5ον. Η όντως πολύ υψηλή ανεργία, αντιδρώντας με κάποιο βαθμό υστέρησης στην πορεία της οικονομικής δραστηριότητας, αναμένεται να αρχίσει σταδιακά να μειώνεται τα προσεχή χρόνια.
Το 2014, το ποσοστό ανεργίας, σε εθνικολογιστική βάση, αναμένεται να μειωθεί στο 24,5%, από 25,8% το 2013.
Το 2015-2018, η ανεργία προβλέπεται να συνεχίσει να μειώνεται και να φτάσει το 15,9% το 2018.
Ωστόσο, πρώτο μέλημά μας είναι να διαψεύσουμε επί τα βελτίω αυτή την πρόβλεψη.
6ον. Έχει επιτευχθεί σημαντική μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Κράτους.
Συγκεκριμένα, σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης, εντός του 2013, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν κατά 50%, και διαμορφώθηκαν στα 4,7 δισ. ευρώ, από 9,4 δισ. ευρώ στο τέλος του 2012.
Για το τρέχον έτος εκτιμάται ότι θα υπάρξει δυνατότητα περαιτέρω εξόφλησης ληξιπρόθεσμων οφειλών, ύψους περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι η διαδικασία αποπληρωμής είναι δημοσιονομικά ουδέτερη.
7ον. Το χρέος, μετά την ανοδική του πορεία μέχρι το έτος 2013, αρχίζει σταδιακά να αποκλιμακώνεται στα επόμενα έτη.
Εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 139% του ΑΕΠ το 2018, από 175% του ΑΕΠ το 2013.
Επιπλέον, η σύνθεση και η δομή του βελτιώθηκαν, η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του έχει χρονικά επεκταθεί και οι δαπάνες εξυπηρέτησής του έχουν αισθητά μειωθεί.
Ενώ, η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της χώρας, υποχρεώνει τους εταίρους και δανειστές μας, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, να αναλάβουν, σύντομα, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ενίσχυση και την οριστική τακτοποίηση της μακροχρόνιας βιωσιμότητάς του.
8ον. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, τουλάχιστον για τους προσεχείς 12 μήνες, είναι ήδη καλυμμένες.
Αυτό επιτυγχάνεται με την επαναγορά από τις τράπεζες των προνομιούχων μετοχών, τις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο είχε αγοράσει κατά την περίοδο 2009–2011, συνολικού ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ, από την έκδοση νέου ομολόγου 5ετούς διάρκειας του Ελληνικού Δημοσίου, ύψους 3 δισ. ευρώ, από βραχυχρόνιες πράξεις διαχείρισης ταμειακής ρευστότητας του Ελληνικού Δημοσίου, ύψους έως και 4,5 δισ. ευρώ.
Ενώ, δεν περιλαμβάνεται ενδεχόμενη μελλοντική προσφυγή στις διεθνείς αγορές με έκδοση νέου ομολόγου του Ελληνικού Δημοσίου, ύψους 3-6 δισ. ευρώ.
Ο στόχος του εν λόγω προγράμματος παραμένει η δημιουργία αξιόπιστης καμπύλης αποδόσεων των ελληνικών κρατικών χρεογράφων, η οποία θα αντικατοπτρίζει πλέον τα θετικά αποτελέσματα, τόσο στο δημοσιονομικό πεδίο, όσο και αναφορικά με τις σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στην ελληνική οικονομία.
Κανένα Πρόγραμμα, όμως, Οικονομικής Πολιτικής δεν είναι χωρίς κινδύνους.
Κινδύνους πολιτικούς, κινδύνους καθυστέρησης υλοποίησης μεταρρυθμίσεων, κινδύνους αποκλίσεων στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης περιουσίας του Δημοσίου, κινδύνους που σχετίζονται με γεωπολιτικές εξελίξεις.
Σε κάθε περίπτωση όμως, οι μακροοικονομικοί και δημοσιονομικοί κίνδυνοι υλοποίησης και επίτευξης των στόχων του Μεσοπρόθεσμου για την περίοδο 2015-2018 έχουν περιορισθεί σημαντικά, σε σχέση με τους κινδύνους του αντίστοιχου για την περίοδο 2013-2016.
Και αυτό γιατί:
1ον. Η πορεία των δημόσιων οικονομικών, κατά την τελευταία διετία, ήταν καλύτερη των αρχικών εκτιμήσεων.
Ενώ, και η εκτέλεση του εφετινού Προϋπολογισμού κινείται εντός στόχων.
2ον. Η μακροοικονομική κατάσταση διαμορφώνεται σε επίπεδα καλύτερα από αυτά που προβλέπονταν το καλοκαίρι του 2013.
Η ύφεση για το 2013 και η ανάπτυξη για το 2014, αναθεωρήθηκαν, για πρώτη φορά, επί τα βελτίω.
3ον. Η Ελλάδα επιστρέφει σταδιακά στις διεθνείς αγορές, νωρίτερα από τις προβλέψεις, βελτιώνοντας καθοριστικά τις προοπτικές, τόσο σε όρους διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, όσο και σε όρους ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Διαμορφώνοντας τις συνθήκες για την άμεση χρηματοδότηση από τις διεθνείς αγορές των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων, κάτι που έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται.
Το κόστος, βέβαια, για την Ελληνική κοινωνία από τη στιγμή που η χώρα οδηγήθηκε, πριν από 4 χρόνια, στην υπογραφή του 1ου «Μνημονίου», είναι τεράστιο.
Οι πολίτες βιώνουν τη βαθιά και παρατεταμένη ύφεση και την υψηλή ανεργία.
Σήμερα όμως, μετά από τα πολύ δύσκολα, για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, χρόνια η χώρα και η οικονομία της βρίσκονται σε θέση με σαφώς καλύτερες προσδοκίες και προοπτικές.
Η αξιοπιστία της χώρας στο εξωτερικό ενισχύεται συνεχώς.
Στα δημόσια οικονομικά έγιναν βήματα εξυγίανσης, προσαρμογής και πειθαρχίας.
Όπως, όμως, η κρίση ξεκίνησε από τους αριθμούς και μεταφέρθηκε στην κοινωνία, έτσι και η βελτίωση θα ξεκινήσει από τα δημοσιονομικά μεγέθη και στη συνέχεια θα γίνει αισθητή στην πραγματική οικονομία και στην κοινωνία.
Ήδη είμαστε στην αρχή αυτής της μετάβασης.
