Καταγγελίες ιδιοκτητών στον ΟΤ – Αντισυνταγματικά τα μέτρα λέει ο Συνήγορος του Πολίτη
Σε διπλό κλοιό βρίσκονται εγκλωβισμένοι εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων ανά τη χώρα, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τεράστιες δυσκολίες στην προσπάθειά τους να συμμορφωθούν αφενός με τον νέο Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων για την περιουσία τους που βρίσκεται εντός ή κοντά σε δασικές εκτάσεις και αφετέρου με την υποχρέωση καθαρισμού αστικών οικοπέδων.
Οι πολύπλοκες διαδικασίες, οι στενές προθεσμίες αλλά κυρίως το τεράστιο κόστος που θα πρέπει να επωμισθούν οι ιδιοκτήτες – άμεσα αλλά και σε βάθος ενός και δύο ετών ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητας των ακινήτων -, έχουν δημιουργήσει τεράστια αναστάτωση, η οποία προκάλεσε και παρέμβαση «καταπέλτη» του Συνηγόρου του Πολίτη κ. Ανδρέα Ποττάκη, ο οποίος θέτει και θέμα συνταγματικότητας της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τον Κανονισμό Πυροπροστασίας.
Αναψαν φωτιές στους ιδιοκτήτες κτιρίων τα νέα μέτρα για την πυροπροστασία
Το «μαύρο χρήμα» κυριαρχεί
Όσον αφορά στο κόστος για τον πολίτη, όπως καταγγέλλουν πολίτες στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», μόνο για την προσαρμογή στα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν έως τα τέλη Ιουνίου οι χρεώσεις έχουν πολλαπλασιαστεί, συγκριτικά με έναν χρόνο πριν, ενώ η εξόφληση με «μαύρο χρήμα» αποτελεί προϋπόθεση για να κλείσει κανείς έναν επαγγελματία για τον καθαρισμό του οικοπέδου του.
«Μας έχουν ρίξει στα δίχτυα επιτήδειων που αισχροκερδούν», αναφέρει ο 60χρονος Νίκος, περιγράφοντας την περιπέτειά του να καθαρίσει ένα ακίνητο δύο στρεμμάτων, κοντά στον Ιππόδρομο Μαρκοπούλου. «Είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης. Χιλιάδες πολίτες αναζητούν εργάτες για να καθαρίσουν τα οικόπεδά τους, και ελάχιστοι για να το κάνουν. Έτσι, πλέον ζητάνε ότι θέλουν. Πριν δύο χρόνια, ο ίδιος άνθρωπος μου πήρε 1.000 ευρώ για τον καθαρισμό και 200 ευρώ για να πάρει τα χόρτα και τα κλαδιά. Τώρα μόνο για τον καθαρισμό που ζήτησε για το ίδιο οικόπεδο “μαύρα” 2.500 ευρώ», καταγγέλλει ο κ. Νίκος.
Από την πλευρά του, ο 55χρονος Κοσμάς, διαθέτει οικόπεδο με σπίτι στο Πόρτο Ράφτη. «Πήγα στον Δήμο Μαρκοπούλου και τους ζήτησα μια λίστα με εξειδικευμένα συνεργεία καθαρισμού, για να γίνει η δουλειά σωστά και να μην αναγκαστώ να πληρώσω “μαύρα”. Στην περιοχή μου, αυτές τις εργασίες τις κάνουν συνήθως μετανάστες, εκ των οποίων πολλοί δεν μπορούν να δουλέψουν νόμιμα», σημειώνει ο ίδιος.
Χιλιάδες ευρώ για μια έκθεση μηχανικού
Όσοι μάλιστα προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα και αναζήτησαν τεχνικό σύμβουλο (μηχανικό δασολόγο, γεωπόνο) για να τους συντάξει μια έκθεση επικινδυνότητας, είδαν το πορτοφόλι τους να συρρικνώνεται. «Έχω εξοχικό σε οικόπεδο τριών στρεμμάτων στα Καλύβια Αττικής σε οικισμό του Δήμου Σαρωνικού, περίπου 300 μέτρα από δασική έκταση. Ζήτησα από μηχανικό να μου συντάξει έκθεση επικινδυνότητας και μου ζήτησε 5.000 ευρώ, τα οποία δεν διαθέτω, ενώ για την τεχνική έκθεση θα χρειαστούν επιπλέον 700 με 1.000 ευρώ», λέει ο κ. Προκόπης.
Αντίστοιχη είναι και η περιπέτεια της κυρίας Αλεξάνδρας που διαθέτει κατοικία σε περιοχή εντός σχεδίου του Δήμου Διονύσου. «Για την ώρα έχω υποβάλλει μόνο υπεύθυνη δήλωση στον δήμο. Ο μηχανικός μου, με μια πρόχειρη εκτίμηση που έκανε, υπολογίζει ότι θα χρειαστώ 100.000 ευρώ για να κάνω ότι ορίζει ο δήμος εντός του επόμενου έτους ή έως το 2026 αναλόγως του βαθμού επικινδυνότητας που θα καθοριστεί. Η σκεπή είναι από κεραμίδια με εσωτερικό ξύλινο σκελετό. Οπότε θα πρέπει να ξηλωθεί και να απομακρυνθούν τα ξύλα. Τα μισά κουφώματα είναι παλιά πλαστικά και θα πρέπει να αντικατασταθούν, πρέπει να αλλάξει και η περίφραξη και πολλά άλλα. Με άλλα λόγια με αναγκάζουν να πουλήσω το σπίτι μου και να φύγω», τονίζει η ίδια.
Θίγεται το συνταγματικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας
Πέρα από τις έντονες αντιδράσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), αλλά και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), θέση πήρε προσφάτως και ο Συνήγορος του Πολίτη, σχετικά με τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον Κανονισμό Πυροπροστασίας.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται σε έγγραφο που εστάλη στους συναρμόδιους υπουργούς και υφυπουργούς των Υπουργείων Περιβάλλοντος, Κλιματικής Κρίσης και Εσωτερικών, η επίμαχη ΚΥΑ του Κανονισμού «θίγει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας (άρθρο 17), καθώς τα έξοδα υλοποίησης των υποχρεωτικών μέτρων πυρασφάλειας είναι υπέρογκα και όσοι πολίτες δε δύνανται να τα καταβάλλουν θα κατευθυνθούν αναγκαστικά προς την επιλογή μεταβίβασης των ακινήτων τους ή θα βρεθούν υπόχρεοι καταβολής υψηλών διοικητικών προστίμων, που καμία αντιστοιχία δεν έχουν με τα πρόστιμα που προβλέπονται στις υφιστάμενες πυροσβεστικές διατάξεις».
Όχι Συνηγόρου στη μετάθεση ευθυνών του κράτους στους πολίτες
Την ίδια ώρα χρόνιες παθογένειες της ελληνικής διοίκησης αφήνουν κενά στην πυροπροστασία. Ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει ότι το κράτος μέχρι σήμερα επιτρέπει την εκτός σχεδίου δόμηση, χωρίς να έχει προηγηθεί συγκεκριμένος χωροταξικός σχεδιασμός, χωρίς να έχει επιλύσει τα ζητήματα των κοινόχρηστων οδών σε συνάρτηση με την οικοδομησιμότητα των γηπέδων κλπ., ενώ, έχει κρίνει ως ανεκτά και τα μορφώματα οικισμών εντός δασών και δασικών εκτάσεων, με τις αντίστοιχες διατάξεις για τις οικιστικές πυκνώσεις.
«Πολλώ δε μάλλον παραμένουν ακίνητα εντός δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων τα οποία, εάν και έχουν κριθεί ως τελεσιδίκως αυθαίρετα, δεν κατεδαφίζονται», αναφέρει, μεταξύ άλλων, ο Συνήγορος επισημαίνοντας επίσης καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων αντιπυρικής προστασίας εντός δασών και δασικών εκτάσεων. Η διοίκηση και οι σχετικοί φορείς είναι υπεύθυνοι για τη λήψη μέτρων κατά των πυρκαγιών με τις ενδεδειγμένες προληπτικές ενέργειες (διάνοιξη αντιπυρικών οδών, υπογειοποίηση καλωδίων ηλεκτρισμού, καθαρισμό εκτάσεων παρακείμενων στο οδικό δίκτυο κτλ), όπως επίσης και για την πυρόσβεση. «Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι το κράτος δεν είναι συνταγματικά αποδεκτό (άρθρα 24 και 17 του Συντάγματος) να μετακυλύει, σε μεγάλο βαθμό, τις ευθύνες της προστασίας της περιουσίας και του περιβάλλοντος από τις πυρκαγιές στους ιδιώτες, με υπέρμετρα, μάλιστα, επαχθείς οικονομικά όρους για αυτούς», λέει χαρακτηριστικά ο Συνήγορος του Πολίτη.
Κίνδυνος για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια
Παράλληλα, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, θα προκύψει και το ζήτημα της δυσχέρειας ασφάλισης της περιουσίας κατά της πυρκαγιάς, γιατί εκτιμάται ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα απαιτήσουν την τήρηση των συγκεκριμένων μέτρων πριν προβούν στη σύναψη σύμβασης, ενώ τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που βρίσκονται σήμερα εν ισχύ, είναι πολύ πιθανό, να τροποποιηθούν με επαχθέστερα ασφάλιστρα για όσους πολίτες δεν έχουν προβεί στις προβλεπόμενες εργασίες.
Συμπερασματικά, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι τα μέτρα, τα οποία ήδη ισχύουν με τις πυροσβεστικές διατάξεις, είναι πλήρη και επαρκή τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος όσο και των ακινήτων. Εντούτοις, τα περιστατικά παράλειψης καθαρισμού των εκτάσεων θα έπρεπε, πιθανά, να αντιμετωπιστούν με υψηλότερα πρόστιμα, προκειμένου οι πολίτες να προβαίνουν αμελητί στις απαιτούμενες ενέργειες. Επίσης, είναι απαραίτητη η οργάνωση, στελέχωση και υποστήριξη των αρμοδίων υπηρεσιών των Δήμων ώστε να πραγματοποιούνται περισσότεροι έλεγχοι σε τακτική βάση. Ο Κανονισμός Πυροπροστασίας, σύμφωνα με τον Συνήγορο, θα οδηγήσει σε υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών και σε κάθε περίπτωση, τα υφιστάμενα ακίνητα, θα πρέπει να εξαιρεθούν από την εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων.
Η νέα γενιά αυθαιρέτων και τα αναπάντητα ερωτήματα
Ενστάσεις ως προς την εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας έχουν εκφράσει και οι μηχανικοί του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, θεωρώντας ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα. Ειδικότερα, όπως συζητήθηκε, βάσει εισήγησης του κ. Ιωάννη Δαμ. Κυριακόπουλου, στη Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ, υπάρχουν πολλά σημεία που χρήζουν διευκρινίσεων, αλλαγών και ενημέρωσης των πολιτών, όπως, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Πρέπει να ξεκαθαρίσει ποιοι από όσους διαθέτουν ακίνητο σε ακτίνα 300 μέτρων από τα όρια αλσών και περιαστικού πρασίνου είναι υπόχρεοι. Για παράδειγμα το Άλσος Βεϊκου και το Γκολφ Γλυφάδας στην ανάρτηση των δασικών χαρτών εμφανίζονται ως δασικές εκτάσεις.
Ο Κανονισμός αντιλαμβάνεται την ύπαιθρο ως υποδοχέα εξοχικής κατοικίας μεσαίων και μεγάλων εισοδημάτων και αγνοεί παντελώς τον πολυποίκιλο χαρακτήρα των χρήσεων και των αναγκών των μονίμων κατοίκων της. Ότι η ύπαιθρος βρίθει κτισμάτων αγρο-κτηνοτροφικών, βιοτεχνικών και πρώτης κατοικίας ανθρώπων που δεν μπορούν να διαθέσουν εισόδημα 5 ετών εργασίας για την περίφραξη του οικογενειακού χωραφιού.
Πώς θα εφαρμοστεί η αποξήλωση δάσους δίχως να καταπατηθεί η δασική νομοθεσία σε ακίνητα που βρίσκονται σε δάση ή σε επαφή με αυτά;
Ο Κανονισμός απαιτεί για τις εργασίες περιτοίχισης την εκπόνηση χιλιάδων τοπογραφήσεων και έκδοση εκατοντάδων χιλιάδων πράξεων Έγκρισης Εργασιών Μικρής Κλίμακας από τις κατάφορτες πολεοδομίες, ένα τιτάνιο έργο που θα χρειαζόταν να απασχολήσει το σύνολο των διαθέσιμων μηχανικών για δεκαετίες!
Δημιουργεί νέα γενιά αυθαιρέτων καθώς είναι εν τοις πράγμασιν αδύνατη η συμμόρφωση των ιδιοκτητών με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα.
Προτείνεται δε, οικονομική ενίσχυση ή και φορολογικά κίνητρα για την υλοποίηση των απαιτούμενων προσαρμογών στα υφιστάμενα κτίρια εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Επίσης, δεκάδες είναι τα ερωτήματα που συγκεντρώνονται σε τεχνικά γραφεία, υπηρεσίες δήμων, δασικών υπηρεσιών κλπ. Για παράδειγμα, τι θα συμβεί εάν η τεχνική έκθεση προτείνει αλλαγή ξύλινων κουφωμάτων ή άλλες παρεμβάσεις που ενδέχεται να μην συνάδουν με κτίσματα που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς; Τί θα συμβεί με την ανακύκλωση της βιομάζας που συλλέγεται;
Τι ισχύει σήμερα για τα μέτρα πυροπροστασίας – Παρατάσεις
Όσον αφορά στον Κανονισμό Πυροπροστασίας δόθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παράταση έως τις 21 Ιουνίου της προθεσμίας εφαρμογής των μέτρων. Σε πρώτη φάση για τα υφιστάμενα κτίρια θα πρέπει να υποβληθεί το Έντυπο Αξιολόγησης της επικινδυνότητας και η Τεχνική Έκθεση με τα συνοδευτικά τους στοιχεία, η δήλωση εφαρμογής των μέτρων πυρασφαλείας και να γίνουν και καθαρισμοί των οικοπέδων. Αφορά δασικά ακίνητα εντός και εκτός σχεδίου, μόνιμης ή εξοχικής κατοικίας, οποιασδήποτε χρονολογίας κατασκευής και αυτά που πρόκειται να ανεγερθούν.
Πάντως, δόθηκε αναστολή για τα έργα συμμόρφωσης ως προς τις προβλέψεις της κάθε τεχνικής έκθεσης π.χ. κατασκευή μάνδρας ύψους ενός μέτρου με άκαυστα υλικά, τοποθέτηση πυράντοχων εξωτερικών κουφωμάτων, τοποθέτηση μεταλλικής άκαυστης σήτας, αντικατάσταση υδρορροών, πλήρωση διάκενων με άκαυστα υλικά ή ακόμα και αντικατάσταση στέγης, εγκατάσταση συστήματος καταιονισμού ύδατος κτλ.
Το πλήθος των πολιτών που θα αναγκαστούν να συμμορφωθούν με τα συγκεκριμένα μέτρα είναι εξαιρετικά μεγάλο, καθώς η εν λόγω ΚΥΑ θεσπίζει οριζόντιες διατάξεις (με μόνη παράμετρο μερικής διαφοροποίησης των υποχρεωτικών εργασιών την κλίμακα επικινδυνότητας του ακινήτου).
Επίσης, από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης δόθηκε παράταση έως τα τέλη Ιουνίου στους πολίτες, προκειμένου να δηλώσουν τον καθαρισμό των οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων ιδιοκτησίας τους, στην πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας. Αφορά αστικά ακίνητα και η διαδικασία καθαρισμού περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα, αραίωση της θαμνώδους βλάστησης, μεταφορά υπολειμμάτων καθαρισμού κλπ.
Πηγή ΟΤ
