Ανοικτά για τις Ενοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.) είναι όλα τα σενάρια για την τροπή που θα μπορούσε να λάβει πιθανή τουρκική κίνηση αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή του Καστελλόριζου. Ολο το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ο Στρατός Ξηράς (Σ.Ξ.), το Πολεμικό Ναυτικό (Π.Ν.), η Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.) και οι Ειδικές Δυνάμεις αξιοποίησαν κάθε δυνατότητα που παρέχουν οι έκτακτες επιχειρησιακές εκπαιδεύσεις, αλλά και οι τακτικές ασκήσεις, προκειμένου να αυξήσουν τον βαθμό ετοιμότητάς τους.
Παράλληλα με την εγρήγορση που η Αθήνα δείχνει, προκειμένου να αποτραπεί θερμό επεισόδιο σε μια περίοδο πολιτικής μετάβασης στην Ελλάδα, η επιστολή του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη προς τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, με την οποία δηλώνει έτοιμος για διαπραγματεύσεις εφόσον οι Τούρκοι σταματήσουν να παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λευκωσίας, δείχνει και τις πιθανές εξελίξεις στη συνέχεια. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα θα αναθερμάνει τα σενάρια επανέναρξης των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, τα οποία εκ των πραγμάτων είχαν παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες, λόγω της «εξάτμισης» του πολιτικού κεφαλαίου της απερχόμενης κυβέρνησης. Ενα «Κραν-Μοντανά Νο 2» δεν θα πρέπει να αποκλείεται, όσο απόμακρο και αν μοιάζει αυτή τη στιγμή. Βεβαίως, υπό τις παρούσες συνθήκες, με το «Φατίχ» να βρίσκεται εντός της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) και το «Γιαβούζ» να προετοιμάζεται να πλεύσει προς αυτήν εντός των επόμενων ημερών, η προοπτική επανέναρξης των διαπραγματεύσεων μοιάζει μάλλον περιορισμένη.
Σε Αθήνα και Λευκωσία αναμένουν και την εξέλιξη των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, μετά και το ραντεβού Τραμπ – Ερντογάν στην Ιαπωνία. Στην Αθήνα και στη Λευκωσία συμφωνούν ότι πιθανό αδιέξοδο στην προσπάθεια επαναπροσέγγισης Ουάσιγκτον και Αγκυρας ίσως έχει άμεσες επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Είναι πάντως απολύτως σαφές ότι η Αγκυρα ανοίγει παράλληλα όλα τα ακανθώδη ελληνοτουρκικά ζητήματα. Το περασμένο Σάββατο (22 Ιουνίου), κατά τον πλου του «Γιαβούζ» και των τουρκικών πολεμικών που το συνόδευαν, δημιουργήθηκε ένταση με τα ευρισκόμενα σε απόσταση ασφαλείας ελληνικά πλοία του Π.Ν., παρά το γεγονός ότι η εντολή από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας προς τον στόλο είναι η παρουσία να παραμένει διακριτική. Ωστόσο, οι τουρκικοί χειρισμοί κρίθηκαν άκρως… παρεξηγήσιμοι, τη στιγμή που το «Γιαβούζ», ευρισκόμενο αρκετά ναυτικά μίλια νότια του Καστελλόριζου, στράφηκε βορειοανατολικά προς την Αττάλεια, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Η στρατιωτικοποίηση
Στην Αθήνα γνωρίζουν καλά ότι οι Τούρκοι επιθυμούν να δηλώσουν εμπράκτως την αμφισβήτηση της πλήρους επήρειας του Καστελλόριζου (δηλαδή της ΑΟΖ περί των 70 ναυτικών μιλίων που έχει για την Ελλάδα το νησί προς τα νοτιοανατολικά), γι’ αυτό και εξετάζουν όλα τα πιθανά σενάρια, όπως οι διάφορες εκδοχές της «Λερναίας Υδρας», στις οποίες αναφέρθηκε η «Κ» την περασμένη Κυριακή.
Η άκρα στρατιωτικοποίηση της κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί συνειδητή επιλογή για την Αγκυρα, και αυτό διαχέεται κατά τρόπο προπαγανδιστικό στο εσωτερικό. Το «Φατίχ» παρουσιάζεται ως σύμβολο κυριαρχίας στην Ανατολική Μεσόγειο και φυλάσσεται από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ) από πιθανή «επιβουλή».
Τις διαθέσεις των Τούρκων είχε την ευκαιρία να διερευνήσει εκ του σύνεγγυς και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης στη διμερή συνάντηση που είχε με τον ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ. Οι δημόσιες διατυπώσεις περί παρουσίασης των μόνιμων θέσεων Ελλάδας και Τουρκίας, δίχως να παρατηρηθεί κάποια πρόοδος, δείχνουν και τις δυσκολίες που υπάρχουν ακόμη και ανάμεσα σε δύο άνδρες, που έχουν ουκ ολίγες φορές επικοινωνήσει απευθείας τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε περιόδους κρίσης και προβλημάτων.
Παράλληλα, την προηγούμενη εβδομάδα καταγράφηκε κινητικότητα και στο Βόρειο Αιγαίο, στο οποίο πλέουν από την περασμένη Δευτέρα δύο τουρκικά ερευνητικά πλοία, μικρότερου μεγέθους από το «Μπαρμπαρός», όπως το «Τσουμπουκλού». Για τη δραστηριότητα που θα έχουν δεν έχει εκδοθεί καμία NAVTEX και δεν έχει δοθεί καμία ένδειξη, ωστόσο είναι απολύτως σαφές ότι η Aγκυρα προσπαθεί να κρατήσει την Αθήνα απασχολημένη σε πολλαπλά μέτωπα. Την ίδια στιγμή, ορισμένες «χαμηλής πολιτικής» κινήσεις βελτίωσης του κλίματος προχωρούν, παρότι κρίνονται ανεπαρκείς, όπως η –διαρκώς αναβαλλόμενη– ακτοπλοϊκή σύνδεση Λαυρίου – Τσεσμέ, που, θεωρητικά, αρχίζει αύριο.
Στο υπουργείο Εθνικής Aμυνας δεν αποπροσανατολίζονται. Ο αρχηγός ΓΕΣ Γιώργος Καμπάς επισκέφθηκε σχεδόν κάθε μονάδα στο Ανατολικό Αιγαίο κατά τις προηγούμενες εβδομάδες, όπως άλλωστε και ο αρχηγός ΓΕΝ Νίκος Τσούνης, ενώ διαρκής είναι η κινητικότητα του αρχηγού ΓΕΕΘΑ Χρήστου Χριστοδούλου, ενός ανώτατου αξιωματικού που δεν συμπαθεί ιδιαίτερα τη δημοσιότητα, αλλά εργάζεται σιωπηρά «κάτω από τα ραντάρ», προκειμένου καθετί που χρειάζεται για την εύρυθμη λειτουργία των Ε.Δ. να βρίσκεται στον ανώτατο βαθμό διαθεσιμότητας. Στο ΓΕΕΘΑ επικρατεί ικανοποίηση για την προώθηση ορισμένων ζητημάτων που αφορούν την αύξηση των δυνατοτήτων των Ε.Δ., ανάμεσα στα οποία και η εξοικείωση των ελληνικών πληρωμάτων με το αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας P-3, που συνεχίζει τις δοκιμαστικές πτήσεις.
Μενέντεζ – Ρούμπιο στην «Κ» για Αν. Μεσόγειο
Οι γερουσιαστές Μπομπ Μενέντεζ (Δημοκρατικός) και Μάρκο Ρούμπιο (Ρεπουμπλικανός), πρωταγωνιστές της κατάρτισης και της κατάθεσης του «νομοσχεδίου για την ασφάλεια και την ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο» στο Κογκρέσο, το οποίο εγκρίθηκε από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας την περασμένη Τρίτη, μιλούν σήμερα στην «Κ». Ο East Med Act, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, ουσιαστικά εντάσσει την Κυπριακή Δημοκρατία στα αμερικανικά σχέδια για την περιοχή, προβλέποντας, μεταξύ άλλων, την άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων προς τη Λευκωσία.
Συγκεκριμένα, ο κ. Μενέντεζ δήλωσε: «Είμαι υπερήφανος που η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας ενέκρινε κατά πλειοψηφία το “νομοσχέδιο για την ασφάλεια και την ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο” και προσβλέπω να εργαστώ για την πλήρη προώθηση στη Γερουσία. Αυτό το νομοσχέδιο έχει ένα επιτακτικό θέμα: Οι ΗΠΑ θα πρέπει να είναι περισσότερο παρούσες στην Ανατολική Μεσόγειο και να υποστηρίζουν τους φίλους μας. Η επιτροπή βοήθησε με την ψήφο της ώστε να αποσταλεί αυτό το μήνυμα. Οι ευκαιρίες εμβάθυνσης των δεσμών ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο, που θα φέρουν ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία, δεν ήταν ποτέ πιο ευοίωνες. Οι ΗΠΑ πρέπει απλά να είναι πρόθυμες να εμφανιστούν, να αγωνιστούν και να αναδείξουν ότι είμαστε αξιόπιστος εταίρος και δεσμευμένος σύμμαχος. Ελπίζω ότι αυτή η νομοθεσία βοηθά να μας φέρει πιο κοντά σε αυτό το όραμα».
Ο κ. Ρούμπιο από την πλευρά του δήλωσε στην «Κ»: «Είμαι υπερήφανος που εισήγαγα αυτό το διακομματικό νομοσχέδιο με τον γερουσιαστή Μενέντεζ, που θα συνεχίσει να ενισχύει τη συνεργασία, τόσο στην ασφάλεια όσο και στην ενέργεια, με τους συμμάχους μας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Κυρίως, αυτό το νομοσχέδιο θα εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη σταθερότητα κομβικών περιφερειακών συμμάχων στην Ανατολική Μεσόγειο και ελπίζω ότι το σώμα της Γερουσίας θα το περάσει γρήγορα».
