Ο Χρήστος Καντερίσκος με συνέντευξή του σήμερα στη «δημοκρατική» μας μυεί στην βυζαντινή και στην παραδοσιακή μουσική, που υπηρετεί πιστά και με ήθος, καταφέρνοντας ως χοράρχης να προσελκύσει αρκετά νέα παιδιά -και όχι μόνο- παρά το σύντομο χρονικό διάστημα που βρίσκεται στη Ρόδο.
Ως πρωτοψάλτης στον Ι.Ν Αγίων Αναργύρων πόλεως Ρόδου, μοιράζεται μαζί μας την αγωνία για την έλλειψη νέων ιεροψαλτών στο νησί μας αλλά και για σπουδαίο έργο που καλείται να επιτελέσει εντός της εκκλησίας ένας ιεροψάλτης.
Με μεγάλη ικανοποίηση δηλώνει ότι κάθε Κυριακή το ψαλτήρι και γενικά όλη η εκκλησία είναι γεμάτη από μικρά παιδιά κι αυτή είναι, όπως λέει, η νέα γενιά των ψαλτών. «Αυτό πρέπει να θέλουμε και να επιζητούμε» λέει χαρακτηριστικά, απευθύνοντας κάλεσμα σε νέους ανθρώπους να ακολουθήσουν την ιεροψαλτική διακονία, σημειώνοντας ότι «στο ψαλτήρι-αναλόγιο βρισκόμαστε για ένα σκοπό και όχι για την αυτοπροβολή».
• Κύριε Καντερίσκο να ξεκινήσουμε την συνέντευξη, από εσάς και να μας πείτε αρχικά πώς βρεθήκατε στη Ρόδο.
Καταρχάς θέλω να σας ευχαριστήσω προσωπικά, για αυτήν την πρόσκληση-συζήτηση που θα κάνουμε. Εύχομαι κάθε καλό σε εσάς και την οικογένειά σας, καθώς και στην άξια και εμπεριστατωμένη εφημερίδα σας. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν… Κατάγομαι από την Νάουσα Ημαθίας, μια ιστορική και ηρωική πόλη χτισμένη στους πρόποδες του βουνού Βερμίου. Στο πανέμορφο και σμαραγδένιο νησί της Ρόδου, ήρθα πριν από τρία σχεδόν χρόνια για διακοπές και για να δω τους γονείς μου, οι οποίοι είχαν έρθει εδώ προς αναζήτηση εργασίας. Έχω την τύχη να είναι εδώ στην Ρόδο, ο παιδικός μου φίλος και συγγενής, πατήρ Κάλλιστος Αναστασίου εφημέριος στον Ι.Ν Αγίου Γεωργίου άνω, ο οποίος μου πρότεινε να έρθω για να ψάλλω σε κάποιον ναό και να ασχοληθώ γενικά με την Βυζαντινή Μουσική.
Οπως και έγινε. Μετά από τρεις μήνες ήρθα για μόνιμα πλέον στο νησί, έψαλλα στην αρχή στον Ι.Ν Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ιαλυσού, με έναν άξιο ιερέα, τον πατέρα Κωνσταντίνο Χατζημιχαήλ. Εδώ και 1,5 χρόνο βρίσκομαι σαν πρωτοψάλτης στον Ι.Ν Αναργύρων πόλεως Ρόδου, με εφημέριο τον πατέρα Νεκτάριο Κάνια, έναν άξιο επίσης κληρικό ο οποίος με έχει αγκαλιάσει και βοηθήσει σαν δικό του παιδί.
• Μέσα σε αυτό το διάστημα πάντως, καταφέρατε να αναπτύξετε πολλές παράλληλες δραστηριότητες, επικεντρωμένες όλες βέβαια γύρω από την βυζαντινή μουσική. Υπάρχει ενδιαφέρον για την βυζαντινή μουσική στη Ρόδο, υπάρχει ανταπόκριση; Θα έλεγε κανείς ότι ίσως είναι η λιγότερο προβεβλημένη πλευρά της μουσικής.
Δόξα στον Θεό, οι δραστηριότητες μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα είναι πάρα πολλές. Τόσο με την Βυζαντινή Μουσική όσο και με την “θυγατέρα” της, την παραδοσιακή μουσική, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη μαζί της. Ο σύλλογός μας μου έχει αναθέσει την χοραρχία της παραδοσιακής χορωδίας, με την οποία μέσα σε λίγο διάστημα έχουμε κάνει πάρα πολλές εμφανίσεις σε διάφορα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού και γενικά στο χώρο της παράδοσης. Επίσης έχω αναλάβει την χορωδία της Χ.Ε.Ν Ρόδου, να ευχαριστήσω την κ. Δέσποινα Μουτάφη πρόεδρο της Χ.Ε.Ν για την εμπιστοσύνη της. Καθώς και την παιδική χορωδία των Αγίων Αναργύρων που αποτελείται από 50+ παιδιά, κάτι το οποίο είναι πολύ ευοίωνο και ενθαρρυντικό όσον αφορά στην παράδοσή μας γενικά. Υπάρχει ενδιαφέρον και χαίρομαι για αυτό, νέοι άνθρωποι, μικρά παιδιά αλλά και μεγαλύτεροι σε ηλικία, αρχίζουν και ασχολούνται με την Βυζαντινή Μουσική. Κάνουμε μια υπερπροσπάθεια όλοι οι καθηγητές της σχολής Βυζαντινής Μουσικής του Συλλόγου καθώς και με την αρωγή της Ι.Μ και του σεβασμιότατου μητροπολίτη μας να δώσουμε την ευκαιρία σε όσο περισσότερο κόσμο να έρθει και να γνωρίσει την πατροπαράδοτη μουσική μας.
Με την ευκαιρία, που μου δίνετε θα ήθελα να απευθύνω ανοιχτή πρόσκληση σε όλο τον κόσμο, οι εγγραφές έχουν ξεκινήσει, αρχές Οκτωβρίου ξεκινάει το νέο διδακτικό έτος. Είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που έχει την δική της μουσική, καθώς η Βυζαντινή Μουσική είναι απόρροια της αρχαίας ελληνικής και αντί να ασχολούμαστε και να την εξελίσσουμε όπως πρέπει, ακολουθούμε ο,τι ξενόφερτο υπάρχει και μας “πλασάρουν”. Πρόσφατα οι Τούρκοι ηθέλησαν να κατοχυρώσουν την βυζαντινή μουσική σαν δική τους, αλλά με κίνηση της ΟΜΣΙΕ (Ομοσπονδία Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος) και του δραστήριου προέδρου της κ. Πολίτη, κατάφερε να την κατοχυρώσει στην Ουνέσκο ως ελληνική. Μεγάλη συζήτηση αυτή, ίσως κάποια άλλη στιγμή να συζητήσουμε και για αυτό.
• Πώς προέκυψε η δική σας ενασχόληση με την βυζαντινή και γενικότερα την παραδοσιακή μουσική;
Από μικρό παιδί, πήγαινα στην εκκλησία, πρώτα ως “παπαδάκι” και μετά έξω στο ψαλτήρι. Μεγάλη εμπειρία για όσους ασχολούνται με αυτή την τέχνη, όλα από εκεί ξεκινάνε, από την παρουσία μας στο ψαλτήρι, που είναι και ο μεγαλύτερος δάσκαλος. Αυτό λέω στους μαθητές μου όπως μου έλεγαν και οι δικοί μου δάσκαλοι. Εαν έρθετε κάποια Κυριακή στην εκκλησία μας, θα δείτε πως το ψαλτήρι και γενικά όλη η εκκλησία είναι γεμάτη από μικρά παιδιά, αυτή είναι η νέα γενιά των ψαλτών. Αυτό πρέπει να θέλουμε και να επιζητούμε.
• Η καθημερινότητα του ιεροψάλτη είναι συνυφασμένη με τον εκκλησιαστικό βίο;
Πρωτίστως αυτό, η ζωή του ιεροψάλτη είναι όπως πολύ σωστά λέτε, συνυφασμένη με τον εκκλησιαστικό βίο. Πρέπει να το ζούμε αυτό, να καταλάβουμε ότι πρώτα είναι λειτούργημα και μετά όλα τα άλλα.
Ο ιεροψάλτης είναι έμμεσα και άμεσα Θεολόγος, αυτός είναι που διαβάζει τους ψαλμούς και τους μεταφέρει μέσω της ψαλτικής τέχνης στους πιστούς.
• Είναι πάντως γεγονός ότι δεν συναντάμε πολλούς νέους ανθρώπους που να ακολουθούν την ιεροψαλτική διακονία, που δεν είναι μια διεκπεραιωτική διαδικασία αλλά έχει το δικό της ξεχωριστό ρόλο, μέσα στην εκκλησία.
Αυτό το ακούω συνέχεια από τότε που έχω έρθει στο νησί. Είναι παράξενο να βλέπει ο κόσμος κάποιον νέο να ασχολείται με την ψαλτική τέχνη, κι αυτό είναι κάτι που θέλουμε να αλλάξουμε μέσω της σχολής και του συλλόγου. Να έρθει νέος κόσμος κοντά μας. Η παλιά γενιά ιεροψαλτών είχε μεγαλώσει αλλιώς, εμείς θέλουμε τους νέους κοντά μας, δίπλα μας. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα για την πλήρωση των θέσεων ειδικά στα χωριά, είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα γενικά. Για αυτό καλούμε όλο τον κόσμο να έρθει κοντά μας και να μας στηρίξει σε αυτό το δύσκολο έργο που έχουμε αναλάβει.
• Ο Σύλλογος Ιεροψαλτών Ρόδου «Ευάγγελος Μουτάφης» είναι ιδιαίτερα δραστήριος, παρ΄ό,τι δεν επιζητά την προβολή. Μιλήστε μας γι αυτό.
Το σωματείο με την ονομασία «ΕΝΩΣΙΣ ΙΕΡΟΨΑΛΤΩΝ ΡΟΔΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ» ιδρύθηκε στις 14 Μαρτίου 1948. Η ίδρυση του σωματείου είχε ως σκοπό την διάσωση και διάδοση της Βυζαντινής μουσικής παράδοσης, την ενσωμάτωση όλων των Ιεροψαλτών της Ρόδου αλλά και των περιχώρων σε ένα σώμα. Η Ένωσις Ιεροψαλτών Ρόδου και Περιχώρων μετά την Γενική Συνέλευση της 22/02/2015 και την έγκριση του Ειρηνοδικείου Ρόδου, μετονομάσθη σε «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΕΡΟΨΑΛΤΩΝ ΡΟΔΟΥ – ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΟΥΤΑΦΗΣ » αποδίδοντας έτσι το ελάχιστο, στον πρώτο μουσικοδιδάσκαλο της Δωδεκανήσου και ιδιαίτερα της Ρόδου για την μεγάλη του προσφορά στην εκκλησία και την πατρίδα, προ και μετά την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου. Ο τωρινός πρόεδρος του συλλόγου μας, Στέργιος Παρασκευάς, πρωτοψάλτης Αγίας Τριάδος Μανδρικού, είναι ένας δραστήριος, υπομονετικός και ευαίσθητος άνθρωπος. Έχει βοηθήσει τον σύλλογό μας και τον καθένα μας προσωπικά. Ακούραστος πάντα, με πλούσιο έργο στο ενεργητικό του. Ο σύλλογος έχει 50 ενεργά μέλη, πρωτοψάλτες, λαμπαδάριους και βοηθούς.
• Ποια στοιχεία είναι αυτά που καθιστούν έναν ιεροψάλτη «καλό»;
Όπως έχει πει και ο αείμνηστος Άρχων πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Κωνσταντίνος Πρίγγος, τρία πράγματα πρέπει να έχει κάποιος που θέλει να ασχοληθεί με την Βυζαντινή Μουσική: 1) Φωνή, 2) Φωνή, 3) Φωνή. Πλέον όμως, επειδή η Βυζαντινή Μουσική είναι και επιστήμη, υπάρχουν και πολλά αδελφά τμηματα που μπορεί να ασχοληθεί κανείς, όπως διδασκαλία, έρευνα, γραφή και άλλα πολλά. Βέβαια όταν συνδυαστούν όλα αυτά σε ένα, τότε αγγίζει το “τέλειο”. Στο ψαλτήρι-αναλόγιο βρισκόμαστε για ένα σκοπό και όχι για την αυτοπροβολή, υπάρχει και ακολουθείται μια “τάξη”. Η ευχή του ιερέα προτού ανεβούμε στο ψαλτήρι, το ράσο μας πάντα και σεβασμός.
