Γονείς που «πλαστογραφούν» έγγραφα για να αποδείξουν ότι τα παιδιά τους έχουν κάνει τους απαραίτητους εμβολιασμούς; Ναι, συμβαίνουν και αυτά ως απόρροια της σύγχυσης που προκαλούν το… αντιεμβολιαστικό μικρόβιο, η μη πληροφόρηση και ο «μιμητισμός». Η «Κ» μιλώντας με τους κατεξοχήν ειδικούς ενόψει έναρξης της εμβολιαστικής περιόδου (εποχική γρίπη) αποτυπώνει τα δεδομένα και τις… φοβίες.
Δισταγμό στα όρια της αμφισβήτησης, ο οποίος ωστόσο εύκολα αίρεται με τη σωστή ενημέρωση εκφράζουν σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό των παιδιών τους όλο και περισσότεροι γονείς στη χώρα μας. Μπορεί το αντιεμβολιαστικό κίνημα στην Ελλάδα να μην έχει λάβει ακόμα διαστάσεις και η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού να είναι υψηλή, ωστόσο μεγάλο ποσοστό των γονέων –το οποίο εκτιμάται ότι ξεπερνά το 50%– ζητεί από τους παιδιάτρους να αφιερώσουν χρόνο ώστε τους «πείσουν» για την ασφάλεια των εμβολίων, τα οποία σε μεγάλο βαθμό έχουν πέσει θύμα της αποτελεσματικότητάς τους: εκρίζωσαν από την καθημερινότητα, αλλά και τη μνήμη των νεοτέρων, ασθένειες οι οποίες δεκαετίες πριν, θέριζαν τον πληθυσμό.
Το θέμα των εμβολιασμών επανήλθε στη δημοσιότητα το τελευταίο διάστημα με μεγάλη ένταση λόγω της έναρξης της σχολικής χρονιάς, με τη σχετική συζήτηση να περιστρέφεται γύρω από το κατά πόσον αυτά είναι υποχρεωτικά και το πώς αυτό μεταφράζεται στην πράξη. «Δεν υπάρχει ποινή εάν κάποιος γονιός δεν εμβολιάσει το παιδί του, ούτε αυτό μπορεί να αποκλειστεί από την εκπαίδευση», ξεκαθαρίζει μιλώντας στην «Κ» η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, καθηγήτρια Παιδιατρικής στο ΕΚΠΑ κ. Μαρία Θεοδωρίδου, σημειώνοντας ότι μόνο σε περιπτώσεις όπου τα επιδημιολογικά δεδομένα το επιβάλλουν π.χ. επιδημίες, είναι στην ευχέρεια της πολιτείας να επιβάλει μέτρα υποχρεωτικού χαρακτήρα για τον εμβολιασμό. Στο πλαίσιο αυτό κινείται και το υπουργείο Υγείας που εξετάζει το ενδεχόμενο να καταθέσει νομοθετική διάταξη που να εξουσιοδοτεί τον εκάστοτε υπουργό να προβαίνει στην επιβολή πιο αυστηρής τήρησης του εμβολιασμού, όταν εκδηλώνονται επιδημίες ή όταν «πέφτουν» τα επίπεδα εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, για συγκεκριμένο διάστημα και συγκεκριμένες παθήσεις.
Η συζήτηση ξεκίνησε από τη δημόσια διαμαρτυρία της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής που ζητεί πιο ξεκάθαρο πλαίσιο αναφορικά με τον εμβολιασμό των παιδιών. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της Ενωσης Κωνσταντίνος Νταλούκας, «στην εγκύκλιο για την εγγραφή των παιδιών στο σχολείο και στους παιδικούς σταθμούς αναφέρεται ο εμβολιασμός ως υποχρεωτικός, ωστόσο αυτό ακυρώνεται στην πράξη αφού δεν υπάρχουν “επιπτώσεις” όταν αυτός δεν τηρείται». Σύμφωνα με τον ίδιο, η αναφορά ότι οι γονείς οφείλουν να επιδείξουν βεβαίωση ότι έχουν γίνει τα εμβόλια, έχει οδηγήσει ακόμα και σε περιπτώσεις «πλαστογραφίας» με κάποιους να επιδεικνύουν φωτοτυπίες από βιβλιάρια παιδιών συγγενών. «Μου αναφέρθηκαν τουλάχιστον 4-5 περιπτώσεις που κατά την εγγραφή σε βρεφονηπιακούς σταθμούς οι γονείς δήλωσαν ότι δεν θέλουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, και οι αρμόδιοι προβληματίστηκαν για το τι έπρεπε να κάνουν», σημειώνει ο κ. Νταλούκας.
«Ηχηρή υπενθύμιση»
«Τα εμβόλια είναι συνιστώμενα και δεν υπάρχει ποινή εάν ο γονιός δεν εμβολιάσει το παιδί του, ούτε το παιδί που δεν έχει κάνει εμβόλιο μπορεί να αποκλειστεί από την εκπαίδευση. Η επίδειξη του βιβλιαρίου υγείας του παιδιού κατά την εγγραφή στο σχολείο, όπου θα φαίνεται ότι έχει κάνει το εμβόλιο, αναφέρεται ως υποχρέωση υπό την έννοια της ηχηρής και χρήσιμης υπενθύμισης προς τους γονείς που έχουν αμελήσει να κάνουν τα εμβόλια», διευκρινίζει στην «Κ» η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού κ. Θεοδωρίδου.
Η αποσαφήνιση του θεσμικού πλαισίου ζητείται επιτακτικά υπό την απειλή του αντιεμβολιαστικού κινήματος. Στην Ελλάδα καταγραφή του φαινομένου δεν έχει γίνει. «Εάν αποτυπωθούν οι αντιεμβολιαστές στη χώρα μας σε νούμερα εκτιμώ ότι ο αριθμός θα είναι μικρός. Αυτό όμως που βλέπουμε να αυξάνεται είναι η ανάγκη των γονέων για περισσότερη ενημέρωση. Ερχονται μεν στο ιατρείο με το εμβόλιο στο χέρι, αλλά είναι διστακτικοί και ζητούν πρώτα να ενημερωθούν για την ασφάλειά του», σημειώνει η κ. Θεοδωρίδου. Ο κανόνας είναι ότι έχουν εμπιστοσύνη στον γιατρό τους και πείθονται, γεγονός που αυξάνει την ευθύνη των γιατρών και των υπηρεσιών να δώσουν επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις στις ανησυχίες των γονέων. «Περισσότεροι από τους μισούς γονείς που βλέπω στο ιατρείο θα εκφράσουν ανησυχία και θα με ρωτήσουν εάν είναι ασφαλές το εμβόλιο», επισημαίνει από την πλευρά του ο κ. Νταλούκας. «Κάποιοι μάλιστα με ρωτάνε κάθε φορά που έρχονται για την ασφάλεια του εμβολίου παρά τις απαντήσεις μου. Αυτός ο σκεπτικισμός, εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να μεταλλαχθεί σε πλήρη άρνηση».
Αντιγριπικός εμβολιασμός
Ο δισταγμός των γονέων για τα παιδικά εμβόλια έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πορεία που έχει ο αντιγριπικός εμβολιασμός. Αλλωστε, στο στόχαστρο των «αντιεμβολιαστών» που σπέρνουν τις αμφιβολίες είναι κυρίως τα παιδικά εμβόλια. Οπως ανέφερε στην «Κ» η παιδίατρος-λοιμωξιολόγος συνεργάτης του ΚΕΕΛΠΝΟ Ξανθή Δεδούκου, «η περυσινή περίοδος ήταν η καλύτερη σε ό,τι αφορά τον αντιγριπικό εμβολιασμό των τελευταίων ετών. Πέρυσι έως και τον Φεβρουάριο 2018 συνταγογραφήθηκαν περίπου 1.601.000 αντιγριπικά εμβόλια. Την περίοδο 2016-2017 είχαν συνταγογραφηθεί 1.133.000 εμβόλια και την προηγούμενη 924.000. Επιδόσεις-«ρεκόρ» για τη χώρα μας καταγράφηκαν και στην εμβολιαστική κάλυψη των επαγγελματιών υγείας με 24,9% στα νοσοκομεία και 40,2% στα κέντρα υγείας. Η πιο ενδεικτική περίοδος για τον ετήσιο αντιγριπικό εμβολιασμό είναι ο Οκτώβριος και ο Νοέμβριος. Οπως ανέφερε η κ. Δεδούκου, η εκτίμηση είναι ότι θα υπάρχει και εφέτος επάρκεια εμβολίων, με τις τρεις εταιρείες που διαθέτουν τα αντιγριπικά να διαβεβαιώνουν ότι έχουν «δεσμεύσει» για την ελληνική αγορά περισσότερα από 2.230.000 εμβόλια.
Συντάκτρια ΠΕΝΝΥ ΜΠΟΥΛΟΥΤΖΑ
