του Γιώργου Χατζημάρκου Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου
Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στα νησιά των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου, χτυπά η «καρδιά» του ελληνικού τουρισμού. Είναι η Περιφέρεια που κάθε χρόνο αναγορεύεται σε εθνικό «πρωταθλητή» στον τουρισμό, σε «στυλοβάτη» και «τροφοδότη» της ελληνικής οικονομίας.
Συνεχίζοντας τις εντυπωσιακές επιδόσεις του 2016, στα νησιά της Περιφέρειάς μας πραγματοποιήθηκε το 2017 ο κύριος όγκος των ταξιδιωτικών εισπράξεων, αλλά και το μεγαλύτερο ποσοστό διανυκτερεύσεων στη χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος. Η μέση δαπάνη ανά επισκέπτη, παρουσίασε αύξηση, σε σχέση με το 2016, μόνο στο Νότιο Αιγαίο. Την Περιφέρεια που διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό ξενοδοχειακών κλινών, αλλά και τον μεγαλύτερο αριθμό ξενοδοχείων 5 αστέρων.
Τα παραπάνω στοιχεία, που αποτυπώνουν την ισχυρή επίδραση του Νοτίου Αιγαίου στο συνολικό τουριστικό προϊόν της χώρας μας, αποτελούν τη μεγαλύτερη επιβράβευση της στρατηγικής επιλογής της Περιφέρειάς μας, να εργαστεί με προσήλωση πάνω στον τουρισμό, με όρους που αρμόζουν σ’ έναν πρωταθλητή.
Η ανάγκη στήριξης του τουρισμού των νησιών μας συνέπεσε με μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο για τη χώρα και προσέδωσε στην επιλογή μας τον χαρακτήρα της εθνικής προσπάθειας, όπως αρμόζει άλλωστε στην Περιφέρεια με τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Η απόλυτη συναίσθηση των χαρακτηριστικών, των μεγεθών και των δυνατοτήτων του τουριστικού προϊόντος των νησιών μας, διαμόρφωσαν το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης του Τουρισμού του Νοτίου Αιγαίου, που εφαρμόζεται με εξαιρετική επιτυχία και εντυπωσιακές επιδόσεις.
Με άξονα την εξωστρέφεια, η Περιφέρειά μας συνεργάστηκε με τους καλύτερους στον κόσμο στον τομέα του τουρισμού και της επικοινωνίας, για να αναστρέψει το διεθνές κλίμα ενάντια στη χώρα μας, που στο 2015 λειτουργούσε, συνυπολογιζόμενου και του μεταναστευτικού προβλήματος, ως τροχοπέδη. Ουσιαστικά ήταν ένα εθνικό στοίχημα ανάσχεσης της αρνητικής εικόνας της Ελλάδας στο εξωτερικό, παράλληλα με τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεών της με παραδοσιακές και νέες αγορές.
Η επιτυχία του Νοτίου Αιγαίου το 2016 στον τουρισμό, έχει την ιδιαιτερότητα ότι ήρθε μετά από μια χρονιά, κατά την οποία το Αιγαίο συνολικά ήταν στο επίκεντρο αρνητικών ειδήσεων στα ΜΜΕ όλου του κόσμου, λόγω ακριβώς των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Τον Οκτώβριο του 2015, η πλειοψηφία των συμπατριωτών μας δήλωνε ότι η μονοψήφια πτώση κατά το 2016 θα ήταν κατάκτηση. Αυτό που φαινόταν ακατόρθωτο, η αύξηση δηλαδή του 2016, και μάλιστα σε ιστορικά για την εποχή επίπεδα, ήρθε μόνο μετά από πολύ σκληρή, επαγγελματική, μεθοδική δουλειά. Δουλειά που συνοδεύτηκε και με μεγάλο προϋπολογισμό που η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου διέθεσε στο σχέδιο που εκπόνησε. Πως άλλωστε θα μπορούσε να υλοποιηθεί ένα σχέδιο που στόχευε στην αντιστροφή κλίματος; Στη χώρα όπου όλοι έχουν μια φτηνή πρόταση σωτηρίας, το να «υπηρετήσεις» ένα σχέδιο μεσοπρόθεσμο με οικονομικές θυσίες, για την Περιφέρειά μας, απαιτούσε και ισχυρή πολιτική βούληση, που θα αγνοούσε το περίφημο και υπερτιμημένο «πολιτικό κόστος».
Οι δυνατότητες των νησιών μας είναι ανεξάντλητες και αυτές αναδείξαμε και συνεχίζουμε να αναδεικνύουμε με τις πιο προηγμένες μεθόδους ψηφιακού marketing. Έχοντας ως στόχο να αφήσουμε δυνατό το στίγμα του Νοτίου Αιγαίου στις διεθνείς αγορές, δημιουργήσαμε, σε συνεργασία με το υπουργείο Τουρισμού, τον Ε.Ο.Τ., τον Σ.Ε.Τ.Ε. και τη Marketing Greece, ένα πρωτοποριακό πλάνο δράσεων τουριστικής προβολής με ορίζοντα τριετίας. Αναδείξαμε τη μοναδικότητα του κάθε νησιού ξεχωριστά, τις εμπειρίες που προσφέρει στον επισκέπτη, έχοντας ως κεντρικό μας σύνθημα το Aegean Islands-Like No Other. Συνδέσαμε το τουριστικό προϊόν του Νοτίου Αιγαίου με τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, τη γαστρονομία.
Η προβολή μαζί με την αναβάθμιση των υποδομών και τη δημιουργία νέων ταξιδιωτικών εμπειριών είναι τα τρία από τα βασικά προαπαιτούμενα για να έχει μέλλον ο τουρισμός, για να προσφέρει αυτά που μπορεί στην τοπική κοινωνία, αλλά και στην εθνική προσπάθεια για έξοδο από την κρίση. Και πάνω σε αυτά εργαζόμαστε με σχέδιο, συνέπεια, επαγγελματισμό, επενδύοντας μεγάλο ποσοστό πόρων, οικονομικών και ανθρώπινων, στον μοναδικό κλάδο της οικονομίας των νησιών, που δίνει ελπίδα, αισιοδοξία, εισόδημα και θέσεις εργασίας.
Στη γαστρονομία, ειδικότερα, επενδύσαμε, στοχεύοντας στο «κτίσιμο» ενός brand αναγνωρίσιμου και πιστοποιημένου. Για τον σκοπό αυτό επιδιώξαμε με επιτυχία την κατάκτηση του τίτλου του European Young Chef 2016, που κατακτήθηκε στο πρόσωπο του νεαρού Ροδίτη chef, Σταμάτη Μισομικέ. Η συνέχεια ήταν η διεκδίκηση του τίτλου της Γαστρονομικής Περιφέρειας της Ευρώπης 2019, τίτλου που επίσης κατακτήθηκε σε συνεργασία με 117 επαγγελματικούς φορείς, συλλόγους και κοινωνικούς εταίρους των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου.
Ωστόσο, η συνεχής άνοδος του τουρισμού στα νησιά της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, αναδεικνύει τις δομικές αδυναμίες, που η χώρα δεν κατόρθωσε να ξεπεράσει στα χρόνια της οικονομικής ευμάρειας. Αδυναμίες που αν δεν αντιμετωπιστούν, θα λειτουργήσουν ανασταλτικά για την περαιτέρω ενίσχυση του τουρισμού, παρόλο που τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου δεν έχουν «ξεδιπλώσει» ακόμη ολόκληρο το φάσμα των δυνατοτήτων τους.
Αν, λοιπόν, συμφωνούμε ότι η συμβολή του τουρισμού στην επίτευξη της πολυπόθητης κοινωνικής ευημερίας είναι κάτι παραπάνω από σημαντική για την Περιφέρειά μας, αλλά και για την ίδια την ελληνική οικονομία, οφείλουμε να περάσουμε στον σχεδιασμό και τη λήψη των μέτρων αυτών που θα του επιτρέψουν να κατακτήσει κορυφές ακόμη υψηλότερες, κορυφές εφικτές και προσιτές, αφού η δυναμική και η προοπτική των νησιών μας αξιοποιείται σήμερα σε ποσοστό χαμηλό. Μέτρα που έχουν να κάνουν με τη διοικητική και οικονομική θωράκιση των νησιών και ενίσχυση των υποδομών τους, που με δυσκολία σηκώνουν το βάρος της σημερινής ροής επισκεπτών, πόσο μάλλον εμποδίζουν την αύξηση αυτής.
Η συζήτηση στον δημόσιο διάλογο που άνοιξε για την πορεία του 2018 στον Τουρισμό, θυμίζει, δυστυχώς, πολύ, την Ελλάδα που μας πλήγωσε. Έχουμε όλοι διαβάσει, το τελευταίο διάστημα, εκατοντάδες άρθρα για το πόσο μικρό είναι το οικονομικό αποτέλεσμα, παρά τα ρεκόρ στις αφίξεις. Εύκολες και πρόχειρες αναλύσεις, συνθήματα και καμία πρόταση -ή για να το πω καλύτερα- καμία πρόταση που να περιλαμβάνει και υποχρέωση που δεν αφορά μόνο τους «άλλους». Το 2018, για τα νησιά μας έχει ήδη πιάσει επίπεδα που δύσκολα θα μπορέσουμε να ξαναδούμε και πραγματικά περιμένω από όλους αυτούς που υποβαθμίζουν σε κάθε ευκαιρία την ευημερία των αφίξεων να είναι οι πρώτοι που θα κατακεραυνώνουν το 2019 σε μια πιθανή μονοψήφια πτώση στις αφίξεις. Και ξέρουμε ότι θα το κάνουν, γιατί η κοινή γνώμη στη χώρα μας διαμορφώνεται από ημιμαθείς.
Εμείς, από το τουριστικό 2018 μάθαμε με έναν σκληρό τρόπο ότι οι δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές που χρειαζόμαστε για να διατηρήσουμε ή καλύτερα για να «υπηρετήσουμε» σωστά αυτό το επίπεδο των αφίξεων, είναι πολλαπλάσιες αυτών που έχουμε διαθέσιμες. Οι κορυφές που μπορούμε να κατακτήσουμε στον τουρισμό, απαιτούν αλλαγή μοντέλου σε πολλά επίπεδα. Άλλη αυτοδιοίκηση, άλλο τρόπο κατανομής των πόρων, άλλες διαδικασίες αδειοδοτήσεων των έργων, άλλο μοντέλο διαχείρισης των υποδομών, άλλο μοντέλο χρηματοδότησης των μεγάλων έργων, άλλο εκπαιδευτικό σύστημα, κ.λπ.. Βλέπετε, στον τουρισμό καθρεπτίζεται το συνολικό οικονομικό, πολιτισμικό, κοινωνικό επίπεδο κάθε χώρας.
Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα να διανύσουμε και είναι καιρός να «κτίζουμε» θετικά και δημιουργικά. Αγνοώντας πρακτικές του παρελθόντος και εγκαθιστώντας το συντομότερο δυνατόν μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση. Σύγχρονη στην οργάνωση, στην αντίληψη και στη στελέχωση. Από εκεί μόνο θα έρθει η σύγκλιση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων και θα μπορέσουν επιτέλους να συμβαδίσουν. Σήμερα, η διαφορά στην ταχύτητα ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα δημιουργεί περιβάλλον αφιλόξενο για επενδύσεις. Αν συμφωνούμε, γιατί δεν είναι σίγουρο, ότι οι επενδύσεις είναι απολύτως απαραίτητες για να σταθεί ξανά στα πόδια της η χώρα μας και η κοινωνία που έχει υποφέρει μια δεκαετία, τότε πρέπει, ξεπερνώντας το αγαπημένο μας άθλημα του «εμφυλιακού διαλόγου», να «κτίσουμε» άμεσα τη δημόσια διοίκηση, που θα μπορέσει να ακολουθήσει, έστω από μικρή απόσταση, τον ιδιωτικό τομέα. Μια δημόσια διοίκηση με καθαρό σχέδιο και αντανακλαστικά.
Στη νησιωτική Περιφέρεια του Νοτίου Αιγαίου, το ενδιαφέρον για επενδύσεις, ειδικά στον τουρισμό, είναι διεθνές και μεγάλο. Χρειάζεται να κρατηθεί μια ιδιαίτερα λεπτή και δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στην αξιοποίηση αυτού του ενδιαφέροντος και την προστασία των νησιών με όρους αειφορίας. Οποιαδήποτε προστασία όμως των νησιών μας, οφείλει να ξεκινά από τη θωράκιση τους. Θωράκιση οικονομική, θεσμική, διοικητική. Η προστασία μιας νησιωτικής Περιφέρειας, όπως είναι το Νότιο Αιγαίο, δεν είναι μόνο συνταγματική υποχρέωση, είναι ο τρόπος να ισχυροποιούμαστε εθνικά και να αναπτυσσόμαστε οικονομικά. Σε αυτήν την επιλογή, η μεθοδική ενασχόληση με τον τουρισμό, σε συνάρτηση με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών μας, ήταν και είναι η απάντηση στην πρόκληση για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Σε αυτήν την προσπάθεια πρέπει να συμβάλουμε όλοι, με πρόταση και όχι με συνθήματα.
Το Νότιο Αιγαίο έχει δυνατότητες και κρύβει μεγάλες, σημαντικές ευκαιρίες. Στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, το στοίχημα της ανάκαμψης της οικονομίας και ανάτασης της χώρας, τουλάχιστον στον τομέα του τουρισμού, κερδίζεται σταθερά τα τρία τελευταία τουλάχιστον χρόνια. Το γεγονός ότι αυτό δεν αναγνωρίζεται με τρόπο που να πιστώνεται, θεσμικά, πολιτικά, αλλά και λογιστικά, στην περιοχή και στους κατοίκους της, αποτελεί μια ακόμη παθογένεια της χώρας μας. Οι επιδόσεις μας όμως στον «στίβο» της αξιοποίησης των ευκαιριών και των δυνατοτήτων μας θα καθορίσουν το μέλλον μας. Η πρόκληση για πρόοδο και ευημερία είναι μπροστά μας και το σερί των χαμένων ευκαιριών πρέπει κάποτε επιτέλους να λάβει τέλος. Όχι μόνο για το καλό των κοινωνιών των νησιών μας, αλλά και της χώρας ολόκληρης.
ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
