Οχι μόνο περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες φθάνουν τις τελευταίες εβδομάδες στα ελληνικά νησιά, αλλά και τα πλωτά που τους μεταφέρουν βρίσκουν διαρκώς καινούργια «λιμάνια» φυσικά υπό την καθοδήγηση των διακινητών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ μετά το 2016 οι περισσότερες αφίξεις σημειώνονταν σε Λέσβο, Χίο και Σάμο και μόνο σποραδικά φαινόταν ότι ένα σκάφος «έχανε τον δρόμο του» και κατέληγε σε άλλο νησί, τους τελευταίους μήνες η Λέρος, η Κως αλλά και άλλα νησιά των Δωδεκανήσων έχουν μπει σταθερά στα δρομολόγια των διακινητών.
Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα η Σύμη: Στην αρχή της προηγούμενης εβδομάδας (23/9) βρέθηκε να φιλοξενεί 300 πρόσφυγες και μετανάστες που έφτασαν με βάρκες στην ακτή. Την προηγούμενη Παρασκευή όμως οι πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι βρίσκονταν στη Σύμη έφταναν τους 500, παρά το γεγονός ότι 300 μετακινήθηκαν από το νησί.
«Τη Δευτέρα μόλις έφυγαν οι 150 ήρθαν άλλοι 100. Ολη την εβδομάδα οι αφίξεις συνεχίστηκαν και έτσι τώρα περίπου 500 άτομα είναι στο νησί», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος του νησιού, Ελευθέριος Παπακαλοδούκας. Στο νησί, όπου οι μόνιμοι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους 3.100, δεν υπάρχει δομή φιλοξενίας ούτε δυνατότητα σίτισης συγκροτημένα. Ακόμα περισσότερο, δεν υπάρχει η δυνατότητα περίθαλψης εφόσον η Σύμη έχει έναν αγροτικό γιατρό. Ετσι, οι αφιχθέντες περιφέρονται στο νησί αναζητώντας μια γωνιά για να κοιμηθούν και κάτι να φάνε.
Ο δήμαρχος αποδίδει την αύξηση των αφίξεων στη Σύμη στο γεγονός ότι δεν υπάρχει κανενός τύπου αστυνόμευση αλλά και στο ότι δεν υφίσταται μηχανισμός καταγραφής και ταυτοποίησης. «Ετσι μπορεί να έρχεται όποιος να ’ναι», επισημαίνει. Η Σύμη αποτελεί το πλέον πρόσφατο παράδειγμα, ωστόσο και σε άλλα νησιά όπως το Καστελλόριζο, η Ρόδος, το Αγαθονήσι, η Κάρπαθος, σημειώθηκαν αφίξεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Μόλις την προηγούμενη Παρασκευή πέντε παιδιά και δύο γυναίκες βρήκαν τραγικό θάνατο όταν η λέμβος στην οποία επέβαιναν με προορισμό τις Οινούσσες ανατράπηκε και πνίγηκαν. Οι υπόλοιποι επιβαίνοντες διασώθηκαν και ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα. Μάλιστα, η συγκεκριμένη περίπτωση είναι διαφορετική εφόσον πρόκειται για Τούρκους αντιφρονούντες, σύμφωνα με πληροφορίες.
«Οι αφίξεις σε άλλα νησιά εκτός των πέντε όπου υπάρχουν τα κέντρα καταγραφής και ταυτοποίησης ΚΥΤ, δημιουργούν μεγάλα προβλήματα δεδομένου ότι αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται εκτός συστήματος», εξηγεί στέλεχος του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Τυπικά πρέπει να μεταφερθούν σε κάποιο από τα ΚΥΤ για να ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία. Ομως λόγω του υπερπληθυσμού στα Κέντρα Υποδοχής και του αυξημένου αριθμού των καθημερινών αφίξεων δεν είναι καθόλου εύκολη η μεταφορά, ενώ οι υπάλληλοι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στον όγκο των καταγραφών που πρέπει να πραγματοποιήσουν καθημερινά. «Αν όμως όσοι φτάνουν σε νησιά που δεν έχουν ΚΥΤ μεταφέρονται απευθείας στην ενδοχώρα, ουσιαστικά είναι σαν να ανοίγεις μια “τρύπα” στο σύστημα από την οποία θα περνούν ολοένα και περισσότεροι», επισημαίνει η ίδια πηγή, «αφού αυτή η δυνατότητα θα λειτουργήσει ως πόλος έλξης».
Κάποιοι έρχονται από την Τουρκία και υπόκεινται σε γεωγραφικό περιορισμό στα ΚΥΤ. Οσοι όμως λοξοδρομήσουν σε άλλο νησί έχουν το ελεύθερο να μετακινηθούν όπου θέλουν; «Ασφαλώς αυτό δεν μπορεί να γίνεται», καταλήγει η ίδια πηγή, τονίζοντας ότι για όσους φθάνουν στην Ελλάδα και γι’ αυτούς που περνούν από τον Εβρο επιβάλλεται να ισχύουν τα ίδια μέτρα και να έχουν όλοι τις ίδιες υποχρεώσεις και τα ίδια δικαιώματα ανάλογα αν κριθεί ότι δικαιούνται άσυλο ή όχι.
Στο μεταξύ, ο αριθμός των αφίξεων αυξάνεται συνεχώς. Ετσι, την εβδομάδα από 16 έως και 22 Σεπτεμβρίου 2.856 άνθρωποι έφτασαν στα νησιά του Αιγαίου, 1.745 περισσότεροι από ό,τι την προηγούμενη εβδομάδα και τρεις φορές περισσότεροι από ό,τι το ίδιο χρονικό διάστημα πέρυσι. Το 35% όσων φτάνουν είναι παιδιά, και τα έξι στα δέκα που έρχονται είναι ηλικίας κάτω των δώδεκα ετών. Το 20% των παιδιών είναι ασυνόδευτα ανήλικα, έχουν φτάσει δηλαδή χωρίς τη φροντίδα και την προστασία ενηλίκου και είναι κυρίως από το Αφγανιστάν. Το ίδιο χρονικό διάστημα 506 άτομα μεταφέρθηκαν από τα νησιά στην ενδοχώρα, ωστόσο υπολογίζεται ότι χιλιάδες άτομα από όσα βρίσκονται στα νησιά έχουν άρση γεωγραφικού περιορισμού, αλλά δεν μεταφέρονται στην ενδοχώρα λόγω έλλειψης θέσεων.
Διαμοιρασμός των βαρών
Σύσκεψη με τους περιφερειάρχες όλης της χώρας πραγματοποίησε την Παρασκευή ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, προκειμένου να συζητηθεί το θέμα της δημιουργίας νέων θέσεων φιλοξενίας στην ενδοχώρα, ώστε να αποσυμφορηθούν τα νησιά. Ο κ. Χρυσοχοΐδης ζήτησε από τους περιφερειάρχες να «βάλουν πλάτη» για να αντιμετωπιστεί η προσφυγική/μεταναστευτική κρίση, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση δεν στοχεύει στη δημιουργία άλλων μεγάλων δομών φιλοξενίας. Ζήτησε από τους περιφερειάρχες να προτείνουν κτίρια ή και ξενοδοχεία στην περιοχή τους, τα οποία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως δομές φιλοξενίας ώστε να υπάρξει διαμοιρασμός των βαρών σε όλη τη χώρα. Δεσμεύτηκε επίσης ότι στα σημεία που θα δημιουργηθούν τα νέα κέντρα φιλοξενίας θα αυξηθεί η αστυνόμευση ώστε οι τοπικές κοινωνίες να αισθανθούν ασφάλεια.
Ταυτόχρονα ο υπουργός εξήγγειλε ότι αύριο (Δευτέρα) στο υπουργικό συμβούλιο θα συζητηθεί το νέο σχέδιο νόμου που αφορά το σύστημα απονομής ασύλου έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι λαμβάνουν άμεσα άσυλο όσοι το δικαιούνται. Οπως επίσης επεσήμανε ο υπουργός, όσοι κρίνονται πρόσφυγες θα πρέπει στη συνέχεια να αποχωρούν από τις δομές φιλοξενίας οι οποίες προορίζονται για αιτούντες άσυλο και όχι για αναγνωρισμένους πρόσφυγες.
