Από τη μεγάλη αναγνωρισμένη αυθεντία του Καραθεοδωρή ξεπήδησε το όραμα να ιδρυθεί το παρόν Πανεπιστήμιο Αιγαίου με έδρα την Μυτιλήνη που απλώνεται σε όλο το γαλάζιο ελληνικό Αιγαίο. Ένα από τα Τμήματα του Πανεπιστημίου που ιδρύθηκε με ευοίωνες προοπτικές σε καινοτόμες κατευθύνσεις ήταν το Μεσογειακών Σπουδών, το οποίο πρωτολειτούργησε το 1999 με όραμα.
Το 1999 ξεκίνησε το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών με πρώτο εκλεγμένο καθηγητή Α’ βαθμίδας τον Ιωάννη Λυριντζή που οργάνωσε τη στελέχωση με διδακτικό και τεχνικό προσωπικό και ίδρυσε το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας, το πρώτο θεσμοθετημένο σε ελληνικό ΑΕΙ και με πρώτη θεσμοθετημένη έδρα Αρχαιομετρίας. Ένα εργαστήριο που κατέστησε παγκόσμια γνωστό και προδιαγράφονταν ευοίωνες προοπτικές, με τις προοδευτικές, πρωτότυπες και πρωτοποριακές ενότητες μαθημάτων, που αποτελούσαν το όραμα του καθηγητή Λυριντζή που άρχισε από το 1999 να τα υλοποιεί.
Η αφυπηρέτηση του κ. Λυριντζή, φέτος, ήταν το έναυσμα για μια από καρδιάς συνέντευξη μαζί του στην ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ, η οποία είναι αποκαλυπτική για τη συνεισφορά του στο Τμήμα, στο Πανεπιστήμιο, στη χώρα μας, και στην τοπική κοινωνία του νησιού.
Κύριε Καθηγητά τι υλοποιήσατε ως όραμα για το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών;
Καταρχάς ευχαριστώ τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ για την ευαισθησία να παραχωρήσω συνέντευξη για την πορεία και συνεισφορά μου 21 συναπτά έτη από τις πανεπιστημιακές ροδιακές επάλξεις στον διεθνή ακαδημαϊκό στίβο.
Η αντίδρασή μου ήταν…«ματαιοδοξία»! όμως με πείσατε με τα επιχειρήματα σας…. Ανθρώπινη η αναπόληση που παντρεύεται με νέο δυναμισμό και αυτό με ευχαριστεί να το μοιραστώ κυρίως με νέους εκκολαπτόμενους και αυριανούς επιστήμονες.
Από την εκλογή μου ως πρώτος πρόεδρος του Τμήματος, εισήγαγα σύγχρονα μαθήματα με βάση, πρώτον την εξωστρέφεια, και, δεύτερο τις Νέες Τεχνολογίες. Θεωρώ ότι πραγματοποιήθηκε αυτή η προσπάθεια με την εισαγωγή μαθημάτων Αρχαιομετρίας, Μουσειολογίας και Προληπτικής Συντήρησης, Αιγυπτιολογίας, νέων τεχνολογιών στις Αρχαιογνωστικές Επιστήμες, σύνδεση Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας με το σύγχρονο κόσμο και εξειδικευμένα θέματα στα αντικείμενα αυτά, που δεν υπήρχαν ακόμη σε άλλα ομοειδή Τμήματα που φέρουν ειδικεύσεις Αρχαιολογίας, Διεθνών Σχέσεων και Γλωσσολογίας π.χ. διεθνείς οργανισμοί, βιογλωσσολογία, αρχαιοαστρονομία, ανασύσταση αρχαιοπεριβάλλοντος, στρατηγική και διεθνείς σχέσεις στην αρχαία Ελλάδα κ.α.
Με αίσθημα εξωστρέφειας, καθιέρωσα έδρα Αιγυπτιολογίας, και την παρουσία μας στην Αίγυπτο ερευνώντας τον αιγυπτιακό υλικό πολιτισμό. Με πρωτόκολλα συνεργασίας ανέπτυξα σχέσεις με ΑΕΙ από τις ΗΠΑ, Τσεχία, Κίνα, Ισπανία. Υποστήριξα την διενέργεια αρχαιολογικών ανασκαφών, που έφεραν στο φως πολύτιμα ευρήματα για πρώτη φορά και αφορούσαν στον πολιτισμό του Αιγαίου.
Με το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας πετύχαμε να αναπτύξουμε καινοτόμες φυσικές μεθόδους στη χρονολόγηση αρχαίων μνημείων και αναπτύξαμε τον νέο κλάδο της επίδρασης της Αστρονομίας στους αρχαίους πολιτισμούς.
Ανοίχτηκα σε σύγχρονους τομείς της επιστημονικής αρχαιολογίας όπως η κυβερνοαρχαιολογία (ψηφιακή αρχαιολογία και πολιτιστική κληρονομιά). Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Τμήματος επεδίωξα την συνέργεια των τριών κατευθύνσεων (αρχαιολογίας και ιστορίας με γλωσσολογία και διεθνείς σχέσεις) ξετυλίγοντας το όραμα σε κάθε νεοεκλεγέντα μέλος ΔΕΠ.
Οι φοιτητές μας απέκτησαν σύγχρονες γνώσεις με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη απόδοση και επιτυχία τους σε μεταπτυχιακά προγράμματα και σπουδές στο εξωτερικό και σε αρχαιολογικούς φορείς. Όλα αυτά συνοδεύτηκαν με τοπικά, περιφερειακά και διεθνή συνέδρια, και είχαν ως αποτέλεσμα την έκδοση βιβλίων στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, πλήθος δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά, έκδοση διεθνούς περιοδικού επιλεγμένο στον διεθνή δείκτη αναφορών, πληθώρα διεθνών συνεδρίων κ.α.
Όμως από την πλευρά της εκπαίδευσης και μεταφοράς γνώσης και του οράματός σας φαίνεται ότι οι φοιτητές σας έχουν διαμορφωμένη άποψη.
Στο ερώτημά μας σε συντομία ποια η συμβολή του καθηγητή Λυριντζή στην πρόοδο σας, μας απάντησαν:
Λιόλιου Αθηνά (αρχαιολόγος, Μάστερ Μουσειολογίας, Ρόδος): “Τον καθηγητή Ιωάννη Λυριντζή τον συνάντησα πρώτη φορά το 1999 στις αίθουσες του νεοσύστατου Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών και η επαφή μου μαζί του έφθασε στο σήμερα αλλάζοντας ρόλους συνεργασίας αφού εκτός από φοιτήτρια συνεργάστηκα με τον καθηγητή τα τελευταία χρόνια και επιφορτισμένη με διοικητικά καθήκοντα γραμματείας του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: “Εφαρμοσμένες Αρχαιολογικές Επιστήμες”, το οποίο διηύθυνε. Συνάντησα λοιπόν, τον καθηγητή στην αρχή της υλοποίησης δύο κύριων οραμάτων του στα οποία είχαν ενεργό εμπλοκή οι φυσικές επιστήμες των οποίων είναι διεθνώς αναγνωρισμένος ως επαΐων, συμβάλλοντας πρωτοπόρα στην ελληνική και διεθνή παιδεία. Η επαφή μου μαζί του υπήρξε σημαντική στην προσωπική μου ανέλιξη όχι μόνο μέσα από την μεταλαμπάδευση γνώσης την οποία αξιοποίησα σε αρχαιολογικές ανασκαφικές έρευνες (ευλογήθηκα να εργαστώ σε αυτό το συναρπαστικό πεδίο της αρχαιολογικής έρευνας) αλλά κυρίως με επηρέασε η καινοτομία της σκέψης του, η τολμηρότητα, η αποφασιστικότητα και η άνευ όρων επιδίωξη του φαινομενικά ανέφικτου, προσπερνώντας κάθε σκόπελο, ολοκληρώνοντας οράματα που στην περίπτωση του καθηγητή Ι. Λυριντζή είχαν τεράστια αξία φωτίζοντας τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες διεθνώς με φάρο το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Ρόδο”.
Κοντόπουλος Ιωάννης (βιοαρχαιολόγος, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Γιορκ, μεταδιδάκτορας Παν/μιο Βρυξελλών, μεταδιδάκτορας Marie Curie Παν/μιο Κοπεγχάγης): «Ο κ. Λυριτζής έχει διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην μέχρι τώρα πορεία μου στον ακαδημαϊκό χώρο, αλλά και εκτός αυτού. Ήταν εκείνος που βλέποντάς τον στην τηλεόραση να μιλά για τον κλάδο της αρχαιομετρίας και το τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, όταν ήμουν ακόμα μαθητής λυκείου, με ενέπνευσε και επέλεξα το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για τις προπτυχιακές μου σπουδές. Ένα σημείο σταθμός για την μετέπειτα ζωή μου. Η σχέση μαθητή-δασκάλου/μέντορα που άρχισε να αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στη Ρόδο έχει εδραιωθεί και εξελιχθεί και σε ισχυρή διαπροσωπική σχέση, κάτι που με έχει βοηθήσει στη βελτίωσή μου και ως ερευνητή αλλά και ως ανθρώπου.
Του εύχομαι από καρδιάς καλή συνταξιοδότηση! Όντας ένα αεικίνητο πνεύμα, ένας άνθρωπος πολυπράγμων, με εξαιρετικά υψηλό γνωσιακό επίπεδο, και μια προσωπικότητα με ιδιαίτερα ψυχικά και πνευματικά χαρακτηριστικά, είμαι βέβαιος ότι θα συνεχίσει να διαδραματίζει τον σημαντικό του ρόλο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο»
Μπινόγλου Θεοδώρα (διεθνείς σχέσεις, Mάστερ, Ρόδος): «Πρώτα χρόνια φοιτήτρια στο νεοϊδρυθέν Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών και ο κ. Λυριτζης προκαλεί δέος και θαυμασμό με τη στάση του και το βάθος των γνώσεων του σε ένα αντικείμενο τόσο ξένο και συνάμα τόσο ελκυστικό για όλους εμάς. Όμως εκεί που κέρδισε τον αμέριστο σεβασμό μου ήταν ότι είχα τη χαρά και τιμή να γνωρίσω τον ζεστό χαρακτήρα του που με άμεσο και ευθύ τρόπο επικοινωνούσε με εμάς και όσα μας προβλημάτιζαν και μας στενοχωρούσαν. Κυρίως, όμως, αυτό που κρατάω πάνω από ολα από αυτόν τον εξαιρετικό δάσκαλο είναι ότι με ό,τι καταπιάνομαι στη ζωή μου να το αγαπάω τόσο ώστε στη συνέχεια να το βελτιώνω να το εξελίσσω και να γίνομαι καλύτερη μέσα από αυτό»
Παπαδημόπουλος Θέμης (αρχαιολογία, ΜΒΑ Τουρισμού, Πανεπιστήμιο Πειραιώς): «Ο κύριος Λυριντζής ήταν ο πρώτος καθηγητής που συνάντησα στο Πανεπιστήμιο, στο νεοσύστατο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών- κάπου στο 1999… Παθιασμένος με το αντικείμενο τού νεοεκλεγμένος καθηγητής τότε και ο ίδιος, περάσαμε αρκετές ώρες διδασκαλίας και συζήτησης για το μέλλον των αποφοίτων του τμήματος, καθώς και το ρόλο της αρχαιολογίας και αρχαιομετρίας σε μία χώρα που διαθέτει άπειρους πολιτιστικούς πόρους.
Το νησί της Ρόδου αποτέλεσε ένα επίκεντρο γνώσης και διαλόγου, καθώς τα διεθνή συνέδρια που λάμβαναν χώρα έδωσαν πραγματικά μία εξωστρέφεια που λείπει γενικά από τη σύγχρονη εκπαιδευτική εμπειρία. Επιπλέον είχαμε την ευκαιρία να ταξιδέψουμε, δε θα ξεχάσω το πρώτο ταξίδι στο εξωτερικό στη Μαρμαρίδα και το δεύτερο στην Αίγυπτο, στις πυραμίδες της Γκίζας- 20 ετών τότε. Επίσης ανασκαφές σε ελληνικά νησιά, όπου σε κάποιες τραβούσαμε κλήρο για να επιλεγούν ποιοι θα συμμετάσχουν. Θα μπορούσαν να γίνουν και άλλα; προφανώς ναι. Το συγκεκριμένο τμήμα, εάν υπήρχαν και άλλοι άνθρωποι σαν τον κύριο Λυριντζή με εξωστρέφεια και όραμα για τα γνωστικά τους αντικείμενα, θα μπορούσε να είναι το κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου και οι απόφοιτοί του οι ρυθμιστές μιας ακαδημαϊκής –και όχι μόνο- πραγματικότητας. Δυστυχώς επειδή στη χώρα μας δε θέλουμε να δούμε πέρα από τη μύτη μας παραμένουμε μικροί, στα μυαλά και στις δυνατότητε».
Πώς συνδέθηκε η δραστηριότητά σας με την τοπική κοινωνία;
Από το 1999 ανοίχτηκα στο κοινό της Ρόδου. Καθιέρωσα τον «Κλεοβούλιο Κύκλο Πανεπιστημιακών Διαλέξεων» ανοιχτών στο κοινό της Ρόδου, με την συμπαράσταση και συνεργασία του Δήμου Ροδίων, και του Κέντρου Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου. Αξιόλογοι ακαδημαϊκοί δάσκαλοι κοινωνούσαν σημαντικά θέματα της ζωής και περιβάλλοντος με το ροδιακό κοινό, με συζήτηση και όμορφες μουσικές στιγμές στο κλείσιμο με Ρόδιους καλλιτέχνες. Λειτούργησε 3 χρόνια με επιτυχία. Με το Κέντρο Συγγραφέων & Μεταφραστών Ρόδου συνεργαστήκαμε σε διεθνή συνέδρια και εκδόσεις. Ξεκίνησα συνεργασία με τοπικό Σύλλογο Ξεναγών Ρόδου με ενημερωτικές διαλέξεις. Συνδέθηκα με το Σπίτι της Ευρώπης για κοινά προγράμματα και ομιλίες. Συνεργάστηκα εκπαιδευτικά και ερευνητικά άψογα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου με εξαίρετους ανθρώπους όπως τον κ. Ι. Παπαχριστοδούλου, κ. Α. Γιαννικουρή, κ. Ι. Κόλλια.
Κύριε Λυριντζή, η συνεισφορά σας στον Ακαδημαϊκό τομέα, είναι ανεκτίμητη. Αναγνωρίζεται η πνευματική διάσταση και διεθνή ακτινοβολία που πήρε η Ρόδος – όπως της άξιζε – με το νέο Τμήμα που εσείς ουσιαστικά βάλατε τα θεμέλια, και του προσδώσατε τη φυσιογνωμία του σύγχρονου πανεπιστημιακού ιδρύματος. Διοργανώσατε μνημειώδη παγκόσμια συνέδρια, πάντα με τη συμμετοχή Ροδιτών και φορέων της Ρόδου, όπως και παγκόσμια μνημειώδη συνέδρια. Θέλω να πιστεύω, ότι αυτό αναγνωρίζεται από το Πανεπιστήμιό σας και από τους καθηγητές που ήρθαν μετά από σας.
Ενημερώστε μας για το σήμερα με την αφυπηρέτηση σας, για τις έρευνές σας, τα σχέδιά σας και για τις διακρίσεις που σας έχουν απονεμηθεί, καθώς το έργο σας έχει αναγνωριστεί διεθνώς και μάλιστα από τα πρώτα χρόνια της ανάληψης σας ως καθηγητή στη Ρόδο
«Τα αγαθά κόποις κτώντα», και αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους. Στην Ελλάδα, την όποια ερευνητική εργασία οφείλουμε να κάνουμε γίνεται παράλληλα με άλλα καθήκοντα, όπως διοίκηση, διαχείριση ανθρώπινων και υλικών πόρων, και κινούμαστε σε πολλά ερευνητικά πεδία, που είναι χρονοβόρα, και γι’ αυτό, πρέπει κάποιος να έχει «γερό στομάχι»…Πάντως, κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας μου στο Πανεπιστήμιο, μεταξύ των διακρίσεων που έλαβα, ήταν το Αριστείο από το υπουργείο Παιδείας για πρωτότυπο βιβλίο μου και το συνολικό έργο μου στην Αρχαιομετρία, η εκλογή μου ως αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών Γραμμάτων και Τεχνών στη Ντιζόν, η εκλογή μου ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών στην Τάξη των Θετικών Επιστημών το 2010, και από τον Δεκεμβριο 2020 κοσμήτορας στην Τάξη Φυσικών Επιστημών της ίδιας Ακαδημίας, την απονομή του 1ου Διεθνές Βραβείου Αρχαιομετρίας Costa Navarino από διεθνή επιτροπή ειδικών από το Πανεπιστήμιο Πελοποννησου, επίτιμος καθηγητής στα Πανεπιστημια Ρόδου, Ν. Αφρικής (2019), Εδιμβούργου (2018), Σαμάρας (Ρωσία, 2014).
Το 2013 επιλέχτηκα από την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, ως αντεπιστελλον μέλος και αναγορευτής των Άριστων Αρχαιολογικών Ανασκαφών και Ερευνών σε παγκόσμια κλίμακα που διεξήχθηκε στην Σαγκάι. Από το χειμερινό εξάμηνο του 2020 κατέχω την έδρα του διακεκριμένου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Χεναν της Κίνας στο αντικείμενο αρχαιομετρίας και διεπιστημονικών προσεγγίσεων στην αρχαιολογία, πολιτιστική κληρονομία και παλαιοπεριβάλλον.
Ποια είναι τα πεδία των νέων έρευνών σας τώρα πλέον; Και τι έχετε να ανακοινώσετε, κύριε καθηγητά, για τους αναγνώστες της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ σχετικά με την πιο πρόσφατη έρευνά σας; Συνεχίζω την έρευνα σε τομείς αρχαιομετρικής χρονολόγησης, σε ανάλυση ζωγραφικών πινάκων – εικόνων με τεχνητή νοημοσύνη και θεωρίες πολυπλοκότητας όπου αναγνωρίζονται οι σχολές τέχνης στην ζωγραφική αλλά και η ιδιαιτερότητα το προσωπικό στοιχείο κάθε καλλιτέχνη. Συνεχίζω την ανασκαφική και αρχαιομετρική δραστηριότητα που ξεκίνησα στο Καστρούλι Φωκίδας ένας μυκηναϊκός οικισμός με ηλικία περίπου 3,300 χρόνια. Τα αποτελέσματα που έχουν δημοσιευτεί και άλλα εκτελούνται είναι μεγάλης σημασίας και αφορούν τις ασχολίες των κατοίκων, τις διατροφικές τους συνήθειες, το εμπόριο, την αυτονομία τους, τη σχέση τους με τη θάλασσα, και ακόμη και μετανάστευση. Η ανασκαφή δεν συνεχίζει με το Τμήμα, πλέον, λόγω αφυπηρέτησής μου, αλλά με άλλο ίδρυμα.
Από τις πλέον πρόσφατες έρευνες θεωρώ το νέο αποτέλεσμα και την ερμηνεία που αφορά το Μαντείο των Δελφών και συγκεκριμένα τον ναό του Απόλλωνα και τον προσανατολισμό του. Αποδείχτηκε, ότι είχε γεωμετρική σημασία με αστρονομική βάση. Η παρατήρηση των αστερισμών της Λύρας και του Κύκνου, πότε ανέτειλαν πάνω από την κορυφή των Φαιδριάδων βράχων. Και ένα πολιτιστικό γεγονός που καθιερώνεται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας, μετά από εισήγησή μου, η τέλεση των Πυθίων αγώνων και Πυθιάδων με νέες τεχνολογίες και εικονική πραγματικότητα, και συνάμα πνευματικές εκδηλώσεις διεθνών συμποσίων, ως μια ανάδυση του δελφικού πνεύματος και της ελληνικής παιδείας στη σύγχρονη εποχή της ηθικής παρακμής και του homo economicus προς τον ενάρετο και homo ecumenicus.
Ευχαριστούμε τον καθηγητή Ιωάννη Λυριντζή, για την συνέντευξή του στη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ, για τις άοκνες προσπάθειες του να κάνει όλους μας κοινωνούς της Γνώσης, όπως και για το έμπρακτο ενδιαφέρον του για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, και την κοινωνία της Ρόδου. Το εκπαιδευτικό και ερευνητικό του έργο, προβάλλει διεθνώς το Πανεπιστήμιό μας, τη Ρόδο και τον Ελληνικό Πολιτισμό, που σήμερα ιδιαίτερα έχουμε απόλυτη ανάγκη. Του ευχόμαστε καλή δύναμη σε ότι κάνει.
