Για την πρωτοβουλία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και του τοπικού παραρτήματος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων να ξεκινήσει κύκλους διαλέξεων με ενδιαφέροντα θέματα που βρίσκουν μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό, μιλά σήμερα στη «δημοκρατική» η αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος κυρία Γιώτα Ψαρρή.
Όπως εξηγεί στη συνέντευξή της η κ. Ψαρρή, η ιδέα ξεκίνησε από την ανάγκη να επικοινωνήσουν οι αρχαιολόγοι της περιοχής μας στο κοινό τα πορίσματα της δουλειάς τους, προσφέροντας εθελοντικά και με αγάπη τις επιστημονικές τους γνώσεις σε θέματα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ρόδου.
Χαρακτηρίζει συγκινητικό τον τρόπο με τον οποίον ανταποκρίνεται ο κόσμος σε αυτή την πρωτοβουλία που στόχο έχει την εξωστρέφεια και την ανάδειξη του ανθρώπινου προσώπου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας η οποία είναι συνυφασμένη στη συνείδηση του κόσμου με την αυστηρότητα και τις απαγορεύσεις.
• Κυρία Ψαρρή θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη από την πρωτοβουλία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και του τοπικού παραρτήματος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων για τους κύκλους διαλέξεων. Πώς ξεκίνησε αυτή η ιδέα;
Κυρία Φώτη, κατ’ αρχήν θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μας δίνετε μέσω της εφημερίδας «Δημοκρατική» να εξηγήσουμε στον κόσμο της Ρόδου πώς ξεκίνησε η ιδέα των αρχαιολογικών διαλέξεων που διοργανώνονται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και το τοπικό παράρτημα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Εκφράζοντας πιστεύω το σύνολο των συναδέλφων μου που μου έκαναν την τιμή να τους εκπροσωπώ ως επικεφαλής του εκλεγμένου προεδρείου του συλλόγου μας, η ιδέα ξεκίνησε από την ανάγκη να επικοινωνήσουμε στο κοινό του νησιού μας τα πορίσματα της δουλειάς μας, προσφέροντας εθελοντικά και με αγάπη τις επιστημονικές γνώσεις μας πάνω σε θέματα της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας.
• Ποιος είναι ο στόχος των διαλέξεων;
Στόχος μας είναι να παρουσιάσουμε με τρόπο απλό και κατανοητό στους ακροατές τα αποτελέσματα της δουλειάς μας για θέματα που σχετίζονται με την πολιτιστική μας κληρονομιά, τα μνημεία, την ιστορία τους και να μοιραστούμε μαζί τους τους προβληματισμούς που αφορούν τη διαχείρισή τους. Με ένα θεματολόγιο αρκετά ευρύ και ικανό να προσελκύσει το ενδιαφέρον τους θέλαμε να δώσουμε την ευκαιρία σε όσους δεν έχουν την πρόσβαση στην πληροφορία, να ακούσουν κάτι καινούργιο μέσα σ’ έναν όμορφο μνημειακό χώρο, -την μεσαιωνική οπλοθήκη de Milly-, να μας γνωρίσουν έξω από τα υπηρεσιακά μας καθήκοντα και να αισθανθούν ότι όλα αυτά με τα οποία ασχολούμαστε στην καθημερινότητά μας τους αφορούν άμεσα.
• Πώς επιλέγετε τη θεματολογία;
Δεν έχουμε θέσει ιδιαίτερους περιορισμούς στη θεματολογία. Οι συμμετοχές είναι εθελοντικές και οι ομιλητές είναι αυτοί που προτείνουν τα θέματα που θα ήθελαν να παρουσιάσουν. Κυρίως έχουμε προσανατολιστεί σε ομιλίες που σχετίζονται με την περιφέρεια αρμοδιότητάς μας, δηλ. τα Δωδεκάνησα, έχοντας παράλληλα συμπεριλάβει και θέματα ιδιαίτερου επιστημονικού ενδιαφέροντος, όπως π.χ. τον μηχανισμό των Αντικυθήρων ή τους γρίφους, με αφορμή το πρωτοποριακό Μουσείο γρίφων στο Καστελλόριζο. Στόχος μας είναι να δώσουμε βήμα και σε ανθρώπους που δεν είναι αρχαιολόγοι, αλλά αγαπούν αυτό που κάνουν και το υπηρετούν με αφοσίωση και επιστημονική επάρκεια από άλλες θέσεις. Είναι νομίζω πολύ σημαντικό να διευρύνουμε τον κύκλο των ακροατών μας και να κερδίσουμε σταδιακά ένα νέο κοινό, με διαφορετικού τύπου ανησυχίες και ενδιαφέροντα.
• Ποια είναι η ανταπόκριση από τον κόσμο;
Είναι συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο ο κόσμος ανταποκρίθηκε και εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στην κίνηση αυτή. Δεν ήταν μάλιστα λίγοι εκείνοι που κατά το τέλος του προηγούμενου Α’ κύκλου μας είπαν πως η απουσία των συναντήσεών μας τις Παρασκευές θα γινόταν αισθητή. Πολλοί ήταν επίσης εκείνοι που παρακολούθησαν και εξακολουθούν να παρακολουθούν τις ομιλίες μας μέσω της σελίδας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου στο facebook απ’ όπου μεταδίδονται ζωντανά όλες οι διαλέξεις και μέσω του καναλιού μας στο youtube.
• Θα υπάρξουν κι άλλοι κύκλοι;
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο μέσον του Β’ κύκλου, ενώ ήδη την άνοιξη που μας πέρασε είχε πραγματοποιηθεί ο Α’ κύκλος, με οκτώ ομιλίες. Τώρα οι ομιλίες είναι έξι και έχουν ήδη πραγματοποιηθεί οι τρεις. Υπολείπονται άλλες τρεις, μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου, οπότε και θα ολοκληρωθεί ο κύκλος αυτός. Ακόμα δεν έχουμε προγραμματίσει τις δράσεις μας για το 2025, όμως νομίζω πως ναι, θα υπάρξουν και άλλοι κύκλοι. Όσο υπάρχει ενδιαφέρον από συναδέλφους και επιστήμονες του χώρου για συμμετοχές και όσο ο κόσμος ανταποκρίνεται στο κάλεσμά μας, νομίζω πως θα το επιδιώξουμε.
• Αντιλαμβάνομαι ότι η προσπάθεια αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εξωστρέφειας που επιχειρείτε ως τοπικό παράρτημα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Να περιμένουμε κι άλλες δράσεις σε αυτή την κατεύθυνση;
Κατά κανόνα η αρχαιολογική υπηρεσία είναι συνυφασμένη στη συνείδηση του κόσμου με την αυστηρότητα και τις απαγορεύσεις, και αυτά ακριβώς τα στεγανά θέλαμε κατά κάποιο τρόπο να σπάσουμε με τις ομιλίες μας. Να δουν ότι υπάρχει και η ανθρώπινη πλευρά μας και ότι ενδιαφερόμαστε πρωτίστως να μοιραστούμε μαζί τους τις ανησυχίες μας σε ό,τι τους αφορά άμεσα. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι το διάστημα που διανύουμε είναι αρκετά πιεστικό υπηρεσιακά και οι δυνατότητες που έχουμε για επιπλέον δράσεις είναι περιορισμένες. Όμως τηρουμένων των αναλογιών κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε και το βέβαιο είναι πως ό,τι καινούργιο προκύψει θα γνωστοποιηθεί έγκαιρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον τύπο.
• Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις/ζητήματα/προβλήματα που θα λέγατε ότι καλείστε να αντιμετωπίσετε ως αρχαιολόγοι;
Αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση και ίσως δεν είναι η κατάλληλη ευκαιρία για να το κουβεντιάσουμε. Όμως επιγραμματικά θα έλεγα ότι τα βασικά ζητήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ως αρχαιολόγοι που υπηρετούν σήμερα στην αρχαιολογική υπηρεσία σχετίζονται κυρίως με την υποστελέχωση των υπηρεσιακών δομών και την μη πλήρωση των κενών θέσεων που έχουν προκύψει και συνεχίζουν να προκύπτουν από τις συνταξιοδοτήσεις συναδέλφων όλων των κλάδων, τις μη σταθερές πηγές χρηματοδότησης και τις δυσκολίες που ανακύπτουν από την έλλειψη διαθέσιμων πόρων, τις αυξανόμενες απαιτήσεις στη διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων λόγω της ραγδαίας αύξησης των τουριστικών ροών και της αλλαγής των μοντέλων ανάπτυξης, τις πιέσεις προσαρμογής στις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και εφαρμογές και τέλος, τις δυσκολίες που προκύπτουν από τον πιεστικό όγκο των διοικητικών διαδικασιών που έχουν αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια και απορροφούν σημαντικό κομμάτι του υπηρεσιακού μας χρόνου. Ξέρετε, η επιστήμη της αρχαιολογίας είναι εξαιρετικά γοητευτική και πραγματικά συναρπαστική.
Η πρακτική της ωστόσο, είναι ιδιαίτερα δύσκολη, απαιτητική και συχνά συγκρουσιακή. Θεωρώ ότι διανύουμε ένα μεταβατικό στάδιο, το οποίο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί και ως εκ τούτου ό,τι και να πούμε ή να σκεφτούμε δεν έχει πάρει την οριστική του μορφή. Το παλιό φεύγει και το νέο δεν έχει αποκαλυφθεί. Κι όπως είναι φυσικό, μπροστά στην αβεβαιότητα αυτής της διαδικασίας αισθανόμαστε έναν μετεωρισμό, που δεν είναι ούτε ευχάριστος ούτε καθησυχαστικός. Κι αυτό δεν αφορά μόνο την αρχαιολογία, αλλά και την γενικότερη κατάσταση του κόσμου στον οποίο ζούμε. Όμως οι καιροί αλλάζουν και η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα μπροστά στα νέα δεδομένα ίσως αποτελούν το κλειδί της απάντησης για τις νέες προκλήσεις που επιφυλάσσει το μέλλον σε όλους μας, όποιες κι αν είναι αυτές.
