Ραγδαία επιδείνωση παρουσιάζουν οι συνθήκες διαβίωσης και η ποιότητα ζωής για σχεδόν έναν στους δύο Έλληνες. Από την έναρξη της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα, αυξήθηκε κατά 260% ο αριθμός των νοικοκυριών που δηλώνει ότι δεν χρησιμοποιεί κανένα μέσο θέρμανσης στη καρδιά του χειμώνα. Κατακόρυφη αύξηση κατά 160,4% παρουσιάζει και το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας!
Στερούνται υλικά αγαθά
Σε απόλυτους αριθμούς, 3.885.000 άνθρωποι στη χώρα μας βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή στερούνται υλικών αγαθών ή διαβιούν σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας.
Ποσοστό 39,5% του πληθυσμού δεν μπορεί να πληρώσει λογαριασμούς, ενώ κάνει «εκπτώσεις» ακόμη και στη διατροφή.
Την ίδια στιγμή, ολοένα και περισσότερα άτομα διαμένουν σε νοικοκυριά χωρίς κανένα εργαζόμενο και χωρίς ουσιαστικά εισόδημα. Από τον Σεπτέμβριο έως και τον Δεκέμβριο του 2015, σχεδόν ένας στους πέντε κατοίκους της χώρας, δηλ. το 17,3%, ηλικίας από 18 ετών έως και 60 ετών, διέμενε σε νοικοκυριό χωρίς κανένα εργαζόμενο, όταν το 2009 το ποσοστό αυτό ήταν 8,4% του πληθυσμού.
Τα παραπάνω στοιχεία περιλαμβάνονται στα νέα και αναθεωρημένη έκθεση -με ημερομηνία 31 Δεκεμβρίου 2015- της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τις Συνθήκες Διαβίωσης στην Ελλάδα.
Στην έκθεση περιέχονται στοιχεία που αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα παραγόντων (εργασία, υγεία, εκπαίδευση, τεχνολογία κ.λπ.) που επηρεάζουν τις συνθήκες διαβίωσης, καθώς, επίσης, και στοιχεία για την ποιότητα ζωής, όπως η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Πιο αναλυτικά:
Φτώχεια – Ανισότητα
Δραματικά είναι τα στοιχεία για την εξέλιξη της φτώχειας στην Ελλάδα, από την έναρξη της οικονομικής κρίσης και μετά. Ποσοστό 42,7% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας με το εισόδημά του να είναι χαμηλότερο από το κατώφλι της φτώχειας. Στην έναρξη της οικονομικής κρίσης, το 2009 το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 16,4% οπότε και άρχισε να αυξάνεται σταδιακά.
Όπως προκύπτει από την έκθεση, το ποσοστό των ατόμων που δεν μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά ή ακόμη και στερούνται λόγω οικονομικής αδυναμίας βασικά αγαθά (φαγητό, θέρμανση, πληρωμή λογαριασμών κ.ά.) ανέρχεται στο 39,5% του πληθυσμού έναντι 23% το 2009. Μάλιστα όσο μειώνεται η ηλικία, τόσο αυξάνεται το ποσοστό των ατόμων με υλικές στερήσεις. Στις ηλικίες έως 17 ετών το ποσοστό των ατόμων που δεν μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά ή ακόμη στερούνται λόγω οικονομικής αδυναμίας φθάνει στο 41,9%, έναντι 40,1% στις ηλικίες 18-64 ετών και 35,7% στις ηλικίες άνω των 65 ετών.
Κίνδυνος
Μία από τις πρώτες χειρότερες θέσεις κατέχει η χώρα μας στην Ευρώπη των «28» αναφορικά με το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, σύμφωνα με τη Eurostat.
Συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση -μετά τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία- με ποσοστό 36% του πληθυσμού να βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 24,4%.
Τα περισσότερα χρήματα για φαγητό – στέγαση
Φαγητό και στέγαση απορροφούν τις περισσότερες δαπάνες των νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, από το σύνολο της μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών για αγαθά και υπηρεσίες, το 20,5% αφορά τα είδη διατροφής και το 13,4% τη στέγαση. Ακολουθούν με ποσοστό 12,7% οι μεταφορές, ποσοστό 9,8% ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια και ποσοστό 7,2% η Υγεία.
Αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν ότι δεν χρησιμοποιούν κανένα μέσο θέρμανσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Συγκεκριμένα, από 0,5% που ήταν προ κρίσης, το 2014 το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνει ότι «δεν θερμαίνεται» έφτασε στο 1,8%. Την ίδια στιγμή κατακόρυφη πτώση παρουσιάζει ο αριθμός των οικογενειών που χρησιμοποιούν καλοριφέρ με πετρέλαιο! Επτά στα δέκα (ποσοστό 35,3%) νοικοκυριά το 2008 ζεσταίνονταν με καλοριφέρ πετρελαίου έναντι 34,5% το 2014.
Τα χρόνια της κρίσης καταγράφεται «στροφή» των νοικοκυριών σε ποιο οικονομικές λύσεις όπως τα καυσόξυλα και οι ηλεκτρικές συσκευές (σόμπα, αερόθερμο, καλοριφέρ).
Αναφορικά με τον τύπο κατοικίας (μονοκατοικία, διαμέρισμα) και το ιδιοκτησιακό καθεστώς, από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (2014) προκύπτει ότι η συντριπτική πλειοψηφία κατοικεί σε διαμερίσματα πολυκατοικίας (ποσοστό 59,4%) και σε ποσοστό 18,5% με ενοίκιο.
Υψηλή η ανεργία
Το τρίμηνο Ιουνίου – Σεπτέμβριος 2015 το ποσοστό της ανεργίας στη χώρα μας ανήλθε στο 24% του πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω, δηλαδή σε 1.650.500 άνεργους σε όλη τη χώρα. Το ίδιο διάστημα, καταγράφηκαν 4.410.700 μη οικονομικά ενεργοί έναντι 3.671.100 απασχολούμενων. Μακροχρόνιοι άνεργοι, το ίδιο διάστημα, είναι το 15% του ανδρικού πληθυσμού και το 21% του γυναικείου πληθυσμού.
Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας καταγράφεται στις ηλικίες 15-29 ετών με ποσοστό 39,2%. Ακολουθούν οι ηλικίες 30-44 ετών με ποσοστό ανεργίας στο 23,4%, 45-65 ετών με ποσοστό στο 18,4% και 65 ετών και άνω με ποσοστό ανεργίας 10,8%.
Περισσότεροι από 1 εκατ. άτομα ηλικίας από 18 ετών έως 60 ετών, διαμένουν σε νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο και στις νεότερες ηλικίες τα άτομα αυτά ξεπερνούν τις 200.000. Συνολικά, το 10,6% του πληθυσμού ηλικίας έως 18 ετών και το 17,3% του πληθυσμού ηλικίας από 18 ετών έως 60 ετών διαμένουν σε νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο. Σημειώνεται ότι ο μέσος όρος της ανεργίας στην Ευρώπη του 28 (στοιχεία Eurostat 2014) είναι στο 10,2% με την Ελλάδα να κατέχει τη χειρότερη θέση και με διαφορά από τη 2η – 24,5% στην Ισπανία – με ποσοστό 26,5%!
