Υπάρχουν, άραγε πετυχημένες τεχνικές για να μπορέσουμε να «τραβήξουμε» το παιδί μας από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και να πείσουμε να διαβάσει ένα βιβλίο; Πως θα μπορέσουμε να το προσελκύσουμε να βυθιστεί στους «αργούς χρόνους» ενός βιβλίου την ώρα που όλα κυλούν με αστραπιαίες ταχύτητες στο Διαδίκτυο και να δοκιμάσει την απόλαυση της ανάγνωσης;
Διακόσια δώδεκα χρόνια μετά τη γέννηση του μεγάλου Δανού παραμυθά, Χανς Κρίστιαν ΄Αντερσεν το (2 Απριλίου 1805) η πρόκληση του να πείσουμε τα παιδιά μας να διαβάσουν βιβλία – σήμερα που το Διαδίκτυο είναι το … άλλο τους μισό – είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Το TheTOC με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου σήμερα, Κυριακή 2 Απριλίου, απευθύνθηκε σε μια εκδότρια, την ΄Ελενα Πατάκη, μια συγγραφέα και βιβλιοκριτικό, τη Μαρίζα Ντεκάστρο και μια δημοσιογράφο και κριτικό βιβλίου του ιστότοπου bookpress, Ελένη Κορόβηλα, για να μοιραστούν μαζί μας απόψεις, συμβουλές, σκέψεις και τεχνικές και γύρω από ένα θέμα που δεν θα έπρεπε να μας προβληματίζει μόνο «επετειακά»:
΄Ελενα Πατάκη: το διάβασμα απαιτεί να μάθει να κερδίζει το παιδί κάτι που στερείται, κι εμείς διαρκώς χάνουμε, τον αργό χρόνο
«Για να απαντήσω πολύ σύντομα, όπως μου ζητήθηκε, θα θυμίσω πως “όσα φέρνει μια στιγμή δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος.” Θέλω να πω πως δεν μπορείτε να αλλάξετε ριζικά τις συνήθειες του παιδιού, μπορείτε όμως να κερδίσετε στα σημεία. Αν νιώσει το παιδί πως όταν εσείς διαβάζετε δεν το κάνετε επειδή πρέπει, αλλά επειδή το αγαπάτε, σας ενθουσιάζει, σας γεμίζει, θα καταγραφεί μέσα του ένα βίωμα που την κατάλληλη ώρα μπορεί να εξελιχτεί σε δική του συνήθεια. Θα βοηθήσει αν καταφέρετε με ήπιο τρόπο, έμμεσα, με κάποιες καλές αφορμές να του δείξετε και τον τρόπο. Να θυμάστε πως το διάβασμα απαιτεί να μάθει να κερδίζει το παιδί κάτι που στερείται έντονα, τον αργό χρόνο. Κάτι που και εμείς οι ενήλικες όλο και πιο πολύ χάνουμε. Μυήστε το λοιπόν στον αργό χρόνο γιατί εκεί είναι που κερδίζουν τα ηλεκτρονικά, διαδραστικά παιχνίδια. Σε 30″ έχει δει πολλαπλάσια από όσα μπορεί να διαβάσει (συχνά κοπιάζοντας). Εσείς που ξέρετε πως το διάβασμα είναι μια διαδικασία αργής καύσης, φαινομενικά μοναχική, αλλά ουσιαστικά ταξιδιάρικη, ένα άνοιγμα στον κόσμο χωρίς προηγούμενο, φροντίστε στην καθημερινότητά σας να δημιουργείτε συνθήκες που ευνοούν τον ελεύθερο πειραματισμό του παιδιού σας με το διάβασμα.
Αν έχετε μια ποικιλία βιβλίων διαθέσιμα, αν δεν το κατακρίνετε επειδή κάποιο ανάγνωσμα δεν του αρέσει, αν του διαβάζετε εσείς με αγάπη και καλή διάθεση, αν του λέτε παραμύθια και του διηγείστε ιστορίες, αν συζητάτε για τα αγαπημένα σας βιβλία με τους φίλους σας, δεν μπορεί, θα σας αντιγράψει κάποια στιγμή, γιατί θα του έχει γίνει ανάγκη.
Επομένως, όσοι έχετε παιδιά, ας έχετε τον νου σας: μπορεί να μη θέλει συμπαίκτες το διάβασμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν θέλει συνοδοιπόρους. Και σε μικρή ηλικία το παιδί χρειάζεται έναν μέντορα για να βρει τον δρόμο του ανάμεσα στις σελίδες. Αν αυτός δεν μπορεί να είναι κάποιος από τους γονείς, τότε αναζητήστε τον ανάμεσα στο φιλικό σας περιβάλλον, στο σχολείο, στο βιβλιοπωλείο ή στη βιβλιοθήκη της γειτονιάς σας (αν είστε τυχεροί)». (Ελενα Πατάκη, εκδότρια)
Μαρίζα Ντεκάστρο: Πώς θα σπρώξουν τα παιδιά τους στο διάβασμα γονείς που δεν διαβάζουν;
«Δεν είναι ζήτημα πειθούς το αν τα παιδιά θα διαβάσουν και πόσα βιβλία. Είναι τι παραστάσεις έχουν. Κι ας ξεκινήσουμε από την κακή ποιότητα των σχολικών βιβλίων. Η φτήνια στο χαρτί, το layout, η χάλια εικονογράφηση, τα στεγνά κείμενα, τα απωθούν από το “αντικείμενο” που τα συντροφεύει στα 12 χρόνια του σχολείου. Έπειτα πρέπει να αναρωτηθούμε αν στις οικογένειες υπάρχει ‘αναγνωστική συνήθεια’. Πώς θα σπρώξουν τα παιδιά τους στο διάβασμα γονείς που δεν διαβάζουν; Δεν αρκεί να λέμε ότι το διάβασμα είναι καλό! Ας καταλάβουμε πως το διάβασμα δεν έχει ηθική διάσταση, αλλά καλύπτει, ανάμεσα σε άλλες ανάγκες, και την ψυχαγωγία, όπως καλύπτουν και τα ηλεκτρονικά και ο υπολογιστής που αναπτύσσουν άλλες δεξιότητες, καθόλου αμελητέες. Αν τα βιβλία ήταν ανταγωνιστικά, δηλ. ενδιαφέροντα, πρωτότυπα, έξυπνα, θα τραβούσαν τα παιδιά. Όσο για τις τεχνικές, θα ’λεγα ότι είναι η προσπάθεια ανάπτυξης οικογενειακής αναγνωστικής συνήθειας. Τα παιδιά μιμούνται, θέλουν να κάνουν ό,τι και οι μεγάλοι. Αν μας βλέπουν να διαβάζουμε, αν ψάχνουν μαζί μας τα βιβλία τους, αν μας ακούνε να κουβεντιάζουμε γι’ αυτά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να γλιστρήσουν γλυκά στην αγκαλιά τους». (Μαρίζα Ντεκάστρο συγγραφέας-κριτικός βιβλίων για παιδιά)
Ελένη Κορόβηλα: Μην υποτιμάτε τα κόμικς!
«Καταρχάς ας ξεκινήσουμε από το γεγονός γιατί το παιδί δεν διαβάζει βιβλία. Ενδεχομένως διότι δεν έπεσαν στα χέρια του τα κατάλληλα βιβλία που θεματολογικά θα του κέντριζαν το ενδιαφέρον και θα το έκαναν να θέλει να βρίσκεται σ’ αυτό το περιβάλλον και να παίρνει απόλαυση. Πιθανώς οι γονείς του να έκαναν κάποιες πρόωρες επιλογές ή να κατέφυγαν σε κλασσικά αναγνώσματα που ένα σημερινό παιδί μπορεί να μην του κεντρίζουν το ενδιαφέρον ή να μην τα βλέπει αρκετά αστεία – γιατί πολύ βασικό στις μικρές ηλικίες τα παιδιά βασικό είναι να διασκεδάζουν.
Επίσης μια άποψη που έχω διαμορφώσει με την ενασχόληση με το παιδικό βιβλίο και τις πολλές κουβέντες με συγγραφείς, εκδότες κι ανθρώπους που ασχολούνται πολύ, είναι ότι δεν πρέπει να υποτιμούμε τα κόμικς, αυτή τη μορφή αφήγησης που είναι πολύ οικεία στα παιδιά – και πολλές φορές οι γονείς λένε “Μα μόνο Μίκυ Μάους διαβάζεις;” Ναι, να διαβάζει μόνο Μίκυ Μάους! Γιατί το παιδί εξοικειώνεται με την αναγνωστική εμπειρία, του γίνεται κάτι αγαπητό, κι ευχάριστο, θα καταφύγει σ’ αυτό και μόνο του και σιγά – σιγά θα χτίσει πάνω σ’ αυτό.
Στην Αθήνα και σ’ όλη την υπόλοιπη Ελλάδα γίνονται πολύ ωραίες παρουσιάσεις που είναι συνήθως μια ολόκληρη παράσταση – τα παιδιά μπορούν να το δουν σαν παιχνίδι. Επίσης υπάρχουν πολλές βιβλιοθήκες που θα μπορούσατε να επισκεφθείτε με τα παιδιά σας. Να ξέρετε ότι δεν πρέπει να ενοχοποιηθούν οι γονείς, αλλά όπως όλοι ξέρουμε, παίζουν ρόλο και οι συνήθειες στο σπίτι. Κάτι το οποίο καλλιεργείται στα παιδιά από το σχολείο αλλά κυρίως από τους γονείς τους είναι ότι το βιβλίο αποτελεί μια πηγή γνώσης και δεν μπορεί να τα ξέρουμε και τα μαθαίνουμε όλα επειδή τα είδαμε στην τηλεόραση και τα ακούσαμε στο Διαδίκτυο. Αν η πηγή ενημέρωσης του γονιού είναι το Facebook, δύσκολα θα πείσουμε το παιδί ότι πολύ πιο σφαιρική ενημέρωση θα έχει για την κρίση, για το τι πήγε στραβά, για την ιστορία και άλλες τόσες γνωστικές περιοχές αναζητώντας τις πηγές που αποτυπώνονται συνήθως στα βιβλία».(Ελένη Κορόβηλα. Δημοσιογράφος, υπεύθυνη για τον ιστότοπο bookpress.gr).
thetoc.gr
