Της Μαρίας Βουργάνα
Συνέταιροι με… το κράτος έχουν γίνει πλέον οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι, αφού ακόμη και πάνω από το 50% του ετήσιου εισοδήματός τους κατευθύνεται στα δημόσια ταμεία.
Μετά την επιβολή των νέων φορολογικών μέτρων (αυξήσεις σε έμμεσους φόρους, αύξηση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, αλλαγές στη φορολογική κλίμακα) αλλά και την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών που πλήττουν κυρίως τους έχοντες μεσαία και υψηλά εισοδήματα, οι επαγγελματίες θα πρέπει να δώσουν σε φόρους και εισφορές τα… μισά ή και ακόμη περισσότερα. Για παράδειγμα, ένας δικηγόρος με ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα 70.000 ευρώ καλείται να πληρώσει σε φόρους και εισφορές το ποσό των 36.928 ευρώ ή το 52,75% των συνολικών αποδοχών του.
«ΜΑΥΡΟ» ΧΡΗΜΑ
Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν οι περισσότεροι αυτοπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες και το παράδειγμά τους, φαίνεται πως έχουν αρχίσει να ακολουθούν εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι, οι οποίοι προκειμένου να αποφύγουν τις μεγάλες επιβαρύνσεις είτε κρύβουν τα πραγματικά τους εισοδήματα (π.χ. δεν εκδίδουν αποδείξεις) είτε κλείνουν τα βιβλία τους στην εφορία αλλά παραμένουν στην αγορά, συνεχίζουν να εργάζονται και να εισπράττουν «μαύρα».
Τα φαινόμενα φοροδιαφυγής έχουν ενταθεί από τις αρχές του έτους, καθώς ολοένα και περισσότεροι επαγγελματίες μπαίνουν στο «παιχνίδι» της συνδιαλλαγής με τους πελάτες τους προκειμένου να μην κόβουν αποδείξεις για τη πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών. Άλλοι επιλέγουν να εκδίδουν αποδείξεις με μικρότερα ποσά για να εμφανίζουν και χαμηλότερο τζίρο προκειμένου να πληρώνουν μικρότερα ποσά σε εισφορές και φόρους.
Την έκρηξη της φοροδιαφυγής αποκαλύπτουν και οι φορολογικοί έλεγχοι που διενεργούν οι ελεγκτές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων που δείχνουν ότι ένας στους δύο που ελέγχεται εντοπίζεται με φορολογικές παραβάσεις, ενώ αναμένεται να έχουν αντίκτυπο στα φορολογικά έσοδα. Ήδη οι εισπράξεις ΦΠΑ, μετά τη σημαντική υπεραπόδοση που εμφάνισαν το 2016 κυρίως λόγω της διευρυμένης χρήσης του πλαστικού χρήματος, κινούνται κάτω από τον στόχο του προϋπολογισμού.
Φόροι
Οι ενδιαφερόμενοι έχουν ήδη αντιληφθεί τα ποσοστά των ασφαλιστικών κρατήσεων, ενώ μετά την υποβολή των φορολογικών τους δηλώσεων θα διαπιστώσουν και τα φορολογικά χτυπήματα που θα δεχθούν τα εισοδήματά τους, καθώς θα κληθούν να πληρώσουν ένα «φουσκωμένο» φορολογικό λογαριασμό. Αυτοί που πλήττονται περισσότερο είναι όσοι εμφανίζουν εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ.
Για έναν ελεύθερο επαγγελματία οι συνολικές επιβαρύνσεις (εισφορές και φόροι) διαμορφώνονται πάνω από το 50% ακόμη και αν τα κέρδη του είναι χαμηλά της τάξης των 10.000 ευρώ.
Η νέα φορολογική κλίμακα που εφαρμόζεται για τα εισοδήματα του 2016, ευνοεί τους ελεύθερους επαγγελματίες με ετήσια εισοδήματα έως 32.000 ευρώ, καθώς προκύπτουν φορολογικές ελαφρύνσεις από 200 έως 764 ευρώ. Ωστόσο, το φορολογικό όφελος που θα έχουν πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες με την εφαρμογή των φορολογικών αλλαγών, εξανεμίζεται με τις νέες ρυθμίσεις για τις ασφαλιστικές εισφορές.
Οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται πλέον επί του φορολογητέου εισοδήματος με συντελεστές 20% για την κύρια ασφάλιση, 7% για την επικουρική, 6,95% για τον κλάδο της υγείας και 4% για το εφάπαξ. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο ελεύθερος επαγγελματίας ή ο αυτοαπασχολούμενος, θα πρέπει να πληρώνει σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το μισό εισόδημά του ή και μεγαλύτερο.Πολλοί δυσκολεύονται ήδη να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και αφήνουν απλήρωτους φόρους και εισφορές.
Στα κρατικά ταμεία 1 στα 2 ευρώ του εισοδήματος
Για παράδειγμα αν υπολογιστεί το πλήρες πακέτο καλύψεων (κρατήσεις για σύνταξη, ασθένεια, επικούριση και εφάπαξ) και χωρίς τις προβλεπόμενες εκπτώσεις για ειδικές κατηγορίες (επιστήμονες, νέοι κ.λπ.) τότε:
– Ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ ή 1.667 ευρώ μηνιαίες αποδοχές καταβάλλει το 54,9% του εισοδήματός του σε φόρους και εισφορές.
– Ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο εισόδημα 50.000 ευρώ ή 4.167 ευρώ το μήνα πληρώνει το 56% του εισοδήματός του σε φόρους και εισφορές.
Παραδείγματα
Το ύψος των επιβαρύνσεων με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι οι ελεύθεροι επαγγελματίες αποτυπώνονται στα παραδείγματα που επεξεργάστηκε για την ΗτΣ ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος για συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελματιών. Συγκεκριμένα:
– Δικηγόρος με ακαθάριστο εισόδημα φέτος 15.000 ευρώ θα καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές 3.611,16 ευρώ (υπολογίζονται επί του καθαρού εισοδήματος προηγούμενου έτους που ανέρχονταν σε 12.000 ευρώ). Μετά την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών το εισόδημά του περιορίζεται στις 11.388,84 ευρώ. Στο εισόδημα αυτό επιβάλλεται φόρος εισοδήματος 2.505,54 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ ενώ επειδή δεν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ γλιτώνει από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ο δικηγόρος πληρώνει και για τον ΟΑΕΔ, 120 ευρώ το χρόνο. Έτσι η συνολική επιβάρυνση που θα έχει, δηλαδή εισφορές και φόροι, φθάνει στις 6.886,70 ευρώ. Δηλαδή στο 45,91% του εισοδήματός του. Από τα 15.000 ευρώ θα του μείνουν στην τσέπη 8.113,30 ευρώ ή 676 ευρώ το μήνα για να καλύψει τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του.
– Μηχανικός με ακαθάριστο εισόδημα φέτος 50.000 ευρώ θα καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές 10.349,04 ευρώ (υπολογίζονται επί του καθαρού εισοδήματος προηγούμενου έτους που ανέρχονταν σε 40.000 ευρώ). Μετά την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών το καθαρό εισόδημά του προσγειώνεται στις 39.650,96 ευρώ.
Στο εισόδημα αυτό επιβάλλεται φόρος εισοδήματος 10.870,85 ευρώ, ειδική εισφορά αλληλεγγύης 1.303,31 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ. Ο μηχανικός πληρώνει και για τον ΟΑΕΔ, 120 ευρώ το χρόνο.
Έτσι η συνολική επιβάρυνση που θα έχει, δηλαδή εισφορές και φόροι, φθάνει στις 23.293, 20 ευρώ και αντιστοιχούν στο 46,5% του εισοδήματός του. Από τις 50.000 ευρώ θα του μείνουν στην τσέπη 26.706,81 ευρώ ή 2.225,50 ευρώ τον μήνα για να καλύψει τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του.
Ημερησία
