Οδηγούμαστε σε οριστικό ναυάγιο για το «Μακεδονικό» και θα ξεκινήσει το παιχνίδι της απόδοσης ευθυνών; Ή μήπως πρόκειται για διπλωματικά παιχνίδια και κινήσεις τακτικής της τελευταίας στιγμής προκειμένου να ασκηθούν πιέσεις για ολοκλήρωση της συμφωνίας το ταχύτερο;
Πρόκειται για την ερώτηση που κάνουν πλέον οι περισσότεροι έπειτα από τις χθεσινές εξελίξεις στο Σκοπιανό, τις εκατέρωθεν διαρροές και μια διάθεση συγκρουσιακή, αλλά χωρίς να κλείνουν οι γέφυρες μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ.
Η αποτίμηση του χθεσινού 24ώρου είναι δύσκολη να γίνει και τα επόμενα 24ωρα θα καταδείξουν αν οι δύο χώρες θα τα «σπάσουν» οριστικά ή αν όλο αυτό το «παγωμένο» κλίμα είναι ένα επικοινωνιακό παιχνίδι προκειμένου να βρεθούν όσοι αντιδρούν στη συμφωνία, με την πλάτη στον τοίχο. Κυρίως οι Σκοπιανοί και ο Ζόραν Ζάεφ που αντιμετωπίζει ισχυρές αντιστάσεις στο εσωτερικό της χώρας του.
Η αρχή των δυσκολιών στις διαπραγματεύσεις ξεκίνησε με τη διαρροή από το Μαξίμου ότι συμφωνία δεν μπορεί να υπάρξει τις επόμενες ημέρες με ευθύνη των Σκοπίων που δεν μπορούν στο εσωτερικό τους να περάσουν μια συμφωνία για «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» ή ακόμη και «Δημοκρατία της Ανω Μακεδονίας» και erga omnes. Η ελληνική κυβέρνηση άφηνε να εννοηθεί ότι η ΠΓΔΜ ευθύνεται για την εμπλοκή ή τελικά για το επικείμενο ναυάγιο.
Η πλευρά των Σκοπίων δεν άργησε να απαντήσει ζητώντας περισσότερη σοβαρότητα κι όχι εικασίες. Ηταν εμφανής στην ανακοίνωση η ενόχληση της γειτονικής χώρας.
Και blame game
Στην Αθήνα, διπλωματικές πηγές αναφέρουν δύο πράγματα:
Το πρώτο είναι ότι η σύγκρουση είναι αληθινή και δεν προοιωνίζεται καλό τέλος. Οτι δηλαδή δεν πρόκειται για διπλωματικούς ελιγμούς αλλά για μια αποτύπωση της κατάστασης που επικρατεί στα Σκόπια όπου υπάρχουν ισχυρές εστίες αντίστασης στο όνομα.
Το δεύτερο είναι ότι από το chicken game, δηλαδή τη σύγκρουση και όποιος αντέξεις μέχρι το τέλος, όλοι ετοιμάζονται όλοι για ένα blame game, τη γνωστή απόδοση ευθυνών στον αντίπαλο. Η διαρροή – απάντηση των Σκοπίων στην Αθήνα ήταν το πρώτο βήμα. Ηδη εδώ και μερικές ώρες γίνεται προσπάθεια κι από τις δύο πλευρές να «πέσουν οι τόνοι», όμως οι διαφορές είναι μεγάλες και πολύ δύσκολο να περάσει εντός του μήνα η συμφωνία, όπως πολλοί θα ήθελαν. Εκτός κι αν γίνει η έκπληξη…
Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα λένε ότι η ευθύνη του ναυαγίου (έστω και προσωρινό) περνά στα χέρια του Ζόραν Ζάεφ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο σκοπιανός πρωθυπουργός έπαιξε το παιχνίδι των καθυστερήσεων. Θέλησε στο παρά 5 να εγείρει κι άλλα αιτήματα, όπως την αλλαγή και συμφωνηθέντων σε ό,τι αφορά το erga omnes και τη συνταγματική αναθεώση. Κάποιοι λένε ότι ο Ζάεφ, ο οποίος δήλωνε έτοιμος να υπογράψει, βλέποντας το διχασμό στην Ελλάδα, αλλά και πιεζόμενος από το δικό του εσωτερικό μέτωπο θέλησε να το εκμεταλλευτεί. Ενδεχομένως να θέλησε να κερδίσει ακόμη περισσότερα που όμως, δεν είχαν γίνει αποδεκτά από την ελληνική κυβέρνηση. Οι εσωτερικές πιέσεις στη χώρα του τον εξαναγκάζουν να βρει λύσεις ώστε στο δημοψήφισμα να στηρίξουν οι αυτοί που διαφωνούν σήμερα.
Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ήγειρε νέες απαιτήσεις που δεν είχαν συμφωνηθεί, κάτι που η Αθήνα δεν μπορούσε να κάνει δεκτό. Οι φήμες αναφέρουν ότι ζητήθηκε να γίνει νέα συνάντηση των κ. Κοτζιά και Ντιμιτρόφ, κάτι που η ελληνική πλευρά δεν αποδέχθηκε θεωρώντας ότι οι συνομιλίες στο επίπεδο αυτό είχαν τελειώσει, όπως άλλωστε είχε ανακοινωθεί.
Και στην πλευρά της Ελλάδας όμως, χρεώνονται λάθη στη στρατηγική. Δεν μπορεί τη μία ημέρα να βγαίνει ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Κοτζιάς και να λέει ότι η συμφωνία έχει κλείσει κι αναμένεται η τελική επισφράγιση από τους πρωθυπουργούς και την επόμενη να υπάρχει αυτό το σκηνικό αντιπαράθεσης. Η Αθήνα γνωρίζει τι έχει συμβεί και μπορεί να ζητήσει την αποκάλυψη των γραπτών συνομιλιών που υπάρχουν μεταξύ Ελλάδας και Σκοπίων.
Οσο για τον Ζάεφ, είναι απίθανο να έμαθε μέσα σε 24 ώρες ότι υπάρχει ο πρόεδρος Ιβανόφ και το VMRO που είναι αντίθετοι στη συμφωνία. Γνώριζε την εσωτερική κατάσταση της χώρας του, επομένως δεν θα πρέπει να εξεπλάγην από τις αντιστάσεις. Πώς ξαφνικά ανακαλύπτει ότι πρέπει να ζητήσει κι άλλα που δεν είχαν συμφωνηθεί από τους υπουργούς εξωτερικών;
Να δοθούν οι συνομιλίες
Η απόδοση ευθυνών θέλει τέχνη και τα Σκόπια το κάνουν… άγαρμπα. Η μόνη λύση για να μην αιωρούνται υπόνοιες και φήμες, είναι να δώσει το αρμόδιο υπουργείο όλες τις συνομιλίες που έχουν γίνει και είναι καταχωρισμένες. Αν δε δεχθούν τα Σκόπια τότε πρέπει να γίνει καταγγελία στον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ ή την Κομισιόν.
Μέχρι τότε θα παίζεται παιχνίδι με το χρόνο, αν και είναι δύσκολο να περάσει οποιαδήποτε συμφωνία με μια τέτοια ισορροπία.
Οι επόμενες ημέρες είναι εξαιρετικά κρίσιμες για το αν θα έχουμε τον «Τιτανικό» των διαπραγματεύσεων ή υπάρχουν παράθυρα για επίτευξη συμφωνίας. Ως τότε και οι δύο πλευρές θα καλλιεργήσουν προσδοκίες ή θα κατηγορήσουν τον αντίπαλο. Ο πόλεμος της απόδοσης ευθυνών είναι δεδομένος.
Τα σκοπιανά ΜΜΕ
Σκοπιανά ΜΜΕ ήδη έλεγαν χθες ότι παρά την προσδοκία για οριστικοποίηση της συμφωνίας, «η Αθήνα πάτησε φρένο». Τονίζει ακόμη ότι είναι ασαφές αν πρόκειται για σοβαρό βήμα οπισθοδρόμησης στις διαπραγματεύσεις ή για τακτικό ελιγμό από την πλευρά της Αθήνας.
Προσθέτει ότι η νομική ομάδα (ομάδα ειδικών – εμπειρογνωμώνων) της πΓΔΜ, που βρισκόταν στην Αθήνα και εργάστηκε από κοινού με τους Έλληνες συναδέλφους της για την επεξεργασία του πλαισίου που συμφώνησαν οι δύο ΥΠΕΞ στις Βρυξέλλες, έχει επιστρέψει στα Σκόπια. Αναφέρει, ακόμα, ότι η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μία στιγμή που στις δύο πρωτεύουσες κυριαρχούσε τις τελευταίες ημέρες μεγάλη αισιοδοξία ότι η τελική συμφωνία είναι θέμα ημερών, αν όχι ωρών.
Η ιστοσελίδα της “DEUTSCHE WELLE” στην τοπική γλώσσα κάνει λόγο για «νέα καμπή» και προσθέτει ότι τα πράγματα «δείχνουν να επιστρέφουν στο νεκρό σημείο». Αναφέρει ότι «για την ώρα δεν υπάρχουν λεπτομέρειες ποιος είναι ο λόγος πίσω από αυτές τις δηλώσεις της Αθήνας, ωστόσο σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες το πρόβλημα ανέκυψε κατά τη διάρκεια των συνομιλιών των ομάδων ειδικών.
Η ε/φ “NEZAVISEN VESNIK” στην ιστοσελίδα της αναφέρεται στο θέμα με τίτλο «Σκόπια και Αθήνα απομακρύνονται από γρήγορη συμφωνία για το όνομα». Σε άλλη ανάρτησή της αναφέρει ότι, σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, δεν είναι γνωστό αν οι ομάδες ειδικών της Ελλάδας και της πΓΔΜ στην Αθήνα ολοκλήρωσαν το έργο τους ή έχουν αφήσει ανοιχτά θέματα.
