Γράφει ο
Εμμανουήλ Μοράρης
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Το καλοκαίρι είναι αδιαμφισβήτητα η εποχή με τα πιο νόστιμα φρούτα.
Το καρπούζι έχει γίνει συνώνυμο με το καλοκαίρι και όχι άδικα. Είναι «σήμα» κατατεθέν του καλοκαιριού και αγαπημένη τροφή τόσο των μικρών, όσο και των μεγάλων. Το καρπούζι(Citrullus lanatus) ανήκει στην οικογένεια των βοτάνων Curcurbitaceae και είναι “ξαδέρφια” με το αγγούρι και την κολοκύθα. Φαίνεται να κατάγεται από την έρημο Καλαχάρι της Αφρικής. Υπάρχει από το 2.500 π.Χ και πράγματι αποτελείται από 92% νερό. Γι’αυτό άλλωστε και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι εκτός από το να το καταναλώνουν σαν φρούτο, το μετέφεραν μαζί τους σε ναυτικές και άλλες αποστολές σαν αποθήκη νερού.
Τον 10ο αιώνα μ.Χ. καλλιεργείται στην Κίνα και τον 13ο αιώνα μ.Χ. διαδίδεται στην Ευρώπη μέσω των Αράβων. Έγινε το σύμβολο του μαρτυρίου του Αγίου Λαυρεντίου στην Ιταλία. Κάθε χρόνο, στις 10 Αυγούστου στη Φλωρεντία, ο άγιος των μαγείρων γιορτάζεται με ένα όργιο καρπουζοφαγίας. Η ελληνική λέξη του φρούτου είναι “υδροπέπων”(αντίστοιχα στην αγγλική γλώσσα “watermelon”) και η λέξη “καρπούζι” προέρχεται από την αντίστοιχη τουρκική “karpuz”. Όλα τα μέρη του φρούτου μπορούν να καταναλωθούν ακόμη και η φλούδα. Αυτό το ιδιαίτερο φρούτο είναι δροσιστικό, γλυκό, βοηθάει να αντεπεξέλθουμε στις υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος και προσφέρει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Το καρπούζι, όπως όλα τα φρούτα, είναι φτωχό σε θερμίδες και λιπαρά. Ένα φλιτζάνι καρπούζι αποδίδει μόνο 46 θερμίδες. Το γλυκό καρπούζι βοηθάει και στην ενυδάτωση του οργανισμού(πολύ σημαντική ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες) καθώς το 92% του φρούτου αποτελείται από νερό.
Το καρπούζι είναι καλή πηγή καλίου. Το κάλιο είναι ένα σημαντικό μέταλλο για τα κύτταρα και τα σωματικά υγρά και παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης.
Το καρπούζι είναι πολύ καλή πηγή βιταμίνης Α.100 γραμμάρια φρέσκου φρούτου περιέχουν 569 mg βιταμίνης και καλύπτουν το 19% των ημερήσιων αναγκών μας σε βιταμίνη Α. Η βιταμίνη Α είναι μια ουσία με αντιοξειδωτική δράση που είναι σημαντική για καλή όραση και γερό ανοσοποιητικό σύστημα.
Επίσης, περιέχει τις βιταμίνες Β6, Β1 και C.
Το ζουμερό φρούτο είναι πλούσιο σε φυτοχημικές ουσίες με αντιοξειδωτική δράση όπως το λυκοπένιο, η λουτείνη, η ζεαξανθίνη και η κρυπτοξανθίνη.
Οι φυτοχημικές ουσίες προστατεύουν τον ανθρώπινο οργανισμό από τη βλαβερή δράση των ελεύθερων ριζών.
Το καρπούζι είναι πολύ καλή πηγή λυκοπενίου.100 γραμμάρια κόκκινου ώριμου καρπουζιού περιέχουν 4532 µg λυκοπενίου. Το λυκοπένιο είναι υπεύθυνο για το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του καρπουζιού. Όσο πιο ώριμο είναι ένα καρπούζι, τόσο μεγαλύτερη η συγκέντρωση του σε λυκοπένιο.
Μελέτες δείχνουν ότι η αυξημένη πρόσληψη λυκοπενίου έχει συσχετισθεί με την καλή λειτουργία της καρδιάς και την πρόληψη έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου, όπως του προστάτη. ‘Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση λυκοπενίου μέσω των τροφών προστατεύει το δέρμα από την επιβλαβή δράση της ηλιακής ακτινοβολίας.
Ακόμη και τα άσπρα κομμάτια του καρπουζιού, που είναι κοντά στη φλούδα, περιέχουν θρεπτικές ουσίες. Σε αυτό το μέρος του φρούτου, υπάρχει ένα αμινοξύ που ονομάζεται κιτρουλίνη και μετατρέπεται σε αργινίνη. Αυτά τα αμινοξέα είναι χρήσιμα για την καλή κυκλοφορία του αίματος.
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και τα σπόρια του καρπουζιού είναι θρεπτικά. Περιέχουν πρωτεΐνη, καλά ακόρεστα λιπαρά οξέα, μαγνήσιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
