Εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών, που υπογράφεται από τον τότε Υπουργό Εσωτερικών κ. Γιάννη Μιχελάκη, φέρει ημερομηνία 2 Μαΐου 2014 και αριθμό πρωτοκόλλου 17760 και απευθύνεται στους Προέδρους Πρωτοδικών όλης της χώρας, αποτελεί ένα από τα δυνατά χαρτιά εκείνων, που από την πρώτη στιγμή υποστήριξαν ότι οι ενστάσεις κατά του κύρους των εκλογών στο Δήμο της Ρόδου, με τις οποίες επιδιώκεται η ακύρωση των συνδυασμών “Ροδιακή Δημιουργία” και “Ροδίων Οραμα”, δεν θα έχουν καμία τύχη.
Με την συγκεκριμένη εγκύκλιο, που ελήφθη υπόψιν από τους δικαστές του Πρωτοδικείου Ρόδου για την ανακήρυξη των συνδυασμών, δίδονται απαντήσεις σε πλείστους όσους ισχυρισμούς των δύο αντίπαλων παρατάξεων περί παραβάσεων διατάξεων του Καλλικράτη για τον αριθμό των υποψηφίων και των ορίων της ποσόστωσης.
Επί παραδείγματι οι δύο βασικοί λόγοι, που επικαλείται η παράταξη «Ροδίων Οραμα», για την ακύρωση του συνδυασμού «Ροδιακή Δημιουργία», είναι το γεγονός ότι στην αρχική δήλωση υποψηφιότητας του συνδυασμού δεν τηρήθηκε από τον συνδυασμό Χατζηευθυμίου η ποσόστωση του 1/3 υπέρ κάθε φύλου και συγκεκριμένα υπέρ των γυναικών.
Στον δεύτερο λόγο ένστασης εκτίθεται ότι η δήλωση του συνδυασμού «Ροδιακή Δημιουργία» δεν είναι νόμιμη γιατί δεν περιλαμβάνεται σε αυτήν ο ελάχιστος αριθμός υποψηφίων, που προβλέπει ο Καλλικράτης, στην Ιαλυσό, την Καλλιθέα, στην δημοτική κοινότητα Ασκληπειού και στις δημοτικές κοινότητες Θεολόγου, Κοσκινού, Κρεμαστής και Σορωνής.
Η πλευρά Χατζηευθυμίου κατέστησε σαφές ότι στην αρχική δήλωση υποψηφιότητας του συνδυασμού από λάθος δεν είχαν ταξινομηθεί 27 υποψήφιοι παρότι οι υπογραφές τους και τα προβλεπόμενα από το νόμο δικαιολογητικά είχαν συμπεριληφθεί στον οικείο φάκελο, πράγμα που διαπιστώθηκε εξάλλου αρμοδίως, με αποτέλεσμα να επιτραπεί η υποβολή διορθωτικής δηλώσεως.
Οι ενιστάμενοι της παράταξης Καρίκη διατείνονται ότι κακώς συμπεριελήφθησαν οι 27 υποψήφιοι και ως εκ τούτου διαπιστώνουν τις ως άνω ουσιώδεις ελλείψεις.
Απάντηση στο ζήτημα, που έχει επικαλεστεί ομοίως και η παράταξη Χατζηευθυμίου για την παράταξη Καρίκη, έχει δώσει η εγκύκλιος που φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας η «δημοκρατική».
Στην εγκύκλιο αναφέρονται τα εξής:
«ΘΕΜΑ: Ανακήρυξη συνδυασμών
Στο πλαίσιο της ενημέρωσης όλων των εμπλεκομένων στη διενέργεια των δημοτικών εκλογών, για την εύρυθμη συμμετοχή των πολιτών σε αυτές, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα.
Η συμμετοχή των πολιτών στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεών τους προωθείται και ενθαρρύνεται τόσο από τις Συνταγματικές διατάξεις (άρθρο 102, παρ. 2), όσο και από τις ειδικότερες διατάξεις του ν. 3852/ 2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης» (άρθρο 13 του ν. 3852/ 2010). Η συμμετοχή αυτή των πολιτών υπόκειται, όμως, στην πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων, τις οποίες ο νομοθέτης θεσπίζει με γνώμονα ότι τα πρόσωπα των υποψηφίων και τους συμμετέχοντες συνδυασμούς εκδηλώνονται χαρακτηριστικά νόμιμης συμμετοχής (π.χ. προσκόμιση υπογεγραμμένης υπεύθυνης δήλωσης του υποψηφίου ότι δεν έχει στερηθεί κανένα πολιτικό του δικαίωμα ή συμμετοχής στο συνδυασμό του κρίσιμου αριθμού υποψηφίων).
Υπό το ανωτέρω πνεύμα, της όσο το δυνατόν ευρύτερης συμμετοχής των πολιτών στις αυτοδιοικητικές εκλογές, οι προϋποθέσεις για τη νομιμότητα δήλωσης κατάρτισης των υποψηφίων και συνδυασμών, όπως αναφέρεται στο άρθρο 19 του ν. 3852/ 2010 και στο Κεφ. Γ, υποκεφ. 1. Ανακήρυξη (σελ. 38) της υπ’ αριθμ. 14/ 2014 εγκυκλίου του Υπουργείου Εσωτερικών, ορθότερο θα ήταν να ερμηνεύονται κατά τρόπο ευνοϊκό προς τη συμμετοχή τους, και όχι προς την αντίθετη κατεύθυνση του αποκλεισμού τους.
Από τα ερωτήματα που τέθηκαν στο Υπουργείο, διευκρινίζουμε τα εξής:
Α. Με τις διατάξεις του άρθρου 19, παρ. 2β και γ του ν. 3852/ 2010 ορίζεται ότι η δήλωση του συνδυασμού είναι νόμιμη, εάν περιλαμβάνονται σε αυτήν υποψήφιοι σύμβουλοι για το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων, αντίστοιχα. Θεωρείται ότι η πλήρωση της προϋπόθεσης αυτής απαιτείται όταν σε ένα δήμο υπάρχουν τρεις (3) και άνω δημοτικές και τοπικές κοινότητες, αντίστοιχα, και επομένως μπορεί να υπολογιστεί το ένα τρίτο αυτών. Έτσι, σε δήμους, όπου υπάρχουν μία ή δύο δημοτικές ή μία ή δύο τοπικές κοινότητες, δεν απαιτείται, για τη νομιμότητα της δήλωσης κατάρτισης ενός συνδυασμού, να προτείνονται υποψήφιοι σύμβουλοι σε κάποια από αυτές.
Β. Σύμφωνα με το άρθρο 19, παρ. 1, πρώτο εδάφιο του ν. 3852/ 2010 ο συνδυασμός καταρτίζεται με γραπτή δήλωση, που υπογράφουν όλοι οι υποψήφιοι, που τον αποτελούν. Ακολούθως, σύμφωνα με την παρ. 6, εδάφιο δεύτερο του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι «[ειδικότερα, αν έχει συνταχθεί η δήλωση του συνδυασμού, που προβλέπει η παρ. 1, με διαφορετικό τρόπο, δεν είναι απαράδεκτη, εφόσον περιλαμβάνει ρητή δήλωση, που ορίζει τον υποψήφιο δήμαρχο». Τέλος, σύμφωνα με την παρ. 7, τρίτο εδάφιο του ιδίου άρθρου ορίζεται ότι «[σ] τη δήλωση αυτή επισυνάπτονται τα στοιχεία που προβλέπει η παρ. 3, καθώς και γραπτή αποδοχή του προσώπου, που προτείνεται».
Ενόψει των ανωτέρω διατάξεων στην υποσημείωση 236, στη σελ. 81 της υπ’ αριθμ. 14/ 2014 εγκυκλίου του Υπουργείου Εσωτερικών αναφέρεται ότι το στοιχείο γ) «περί αποδοχής της υποψηφιότητας στο συνδυασμό», που αναγράφεται στην υπεύθυνη δήλωση που υποβάλλει στο πρωτοδικείο για την ανακήρυξη του συνδυασμού, δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη νομιμότητα του συνδυασμού, εφόσον ο υποψήφιος έχει υπογράψει στην υποβληθείσα, στο Πρωτοδικείο, δήλωση κατάρτισης συνδυασμού. Τούτο, διότι και με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η βούληση του νομοθέτη για ρητή αποδοχή της υποψηφιότητας από τον ενδιαφερόμενο.
Επομένως, δήλωση κατάρτισης συνδυασμού υποβάλλεται νόμιμα, στην περίπτωση που υπογραφεί από τους υποψηφίους που τον απαρτίζουν ή οι υποψήφιοί του έχουν υπογράψει στην υπεύθυνη δήλωση την αποδοχή της υποψηφιότητάς τους.
Γ. Σύμφωνα με το άρθρο 19, παρ. 4, τρίτο εδάφιο του ν. 3852/ 2010 ορίζεται ότι για τις γυναίκες μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρώτο επώνυμο είτε το πατρικό είτε του συζύγου, ανεξαρτήτως με ποιο επώνυμο είναι εγγεγραμμένες στην οικογενειακή τους μερίδα. Στην υπ’ αριθμ. 14/ 2014 εκλογική εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών (σελ. 31) αναφέρεται ότι για τις υποψήφιες δημοτικές συμβούλους μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρώτο επώνυμο είτε το πατρικό (ακολουθούμενο από το πατρώνυμο) είτε του συζύγου (ακολουθούμενο από το όνομα του συζύγου), ανεξαρτήτως του επωνύμου με το οποίο βρίσκονται εγγεγραμμένες στην οικογενειακή τους μερίδα.
Για παράδειγμα στην περίπτωση υποψηφίας με επώνυμο συζύγου «Παπαδοπούλου», πατρικό επώνυμο «Θεοτοκά», όνομα υποψηφίου «Μαρία», συζυγικό όνομα «Γεώργιος» και πατρικό όνομα «Θεόδωρος» δύναται στη δήλωση κατάρτισης του συνδυασμού να αναγραφεί η υποψηφιότητα ως εξής:
Παπαδοπούλου Θεοτοκά Μαρία σύζυγος Γεωργίου ή
Θεοτοκά Παπαδοπούλου Μαρία του Θεοδώρου
Δ. Στο άρθρο 19, παρ. 3α του ν. 3852/ 2010 ορίζεται ότι στη δήλωση κατάρτισης του συνδυασμού επισυνάπτεται για κάθε υποψήφιο του συνδυασμού, πιστοποιητικό εγγραφής στο δημοτολόγιο του δήμου, όπου είναι υποψήφιος.
Επομένως, δύναται να γίνονται αποδεκτά είτε πιστοποιητικά γέννησης των υποψηφίων, τα οποία εκδίδονται από τους δήμους, με την υποσημείωση ότι αυτά χορηγούνται «Για υποψηφιότητα στις δημοτικές εκλογές», είτε βεβαίωση περί εγγραφής στα δημοτολόγια του δήμου, τα οποία εκδίδονται από τα ΚΕΠ (Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών), με την υποσημείωση ότι αυτά χορηγούνται «Για κάθε νόμιμη χρήση». Και στις δύο αυτές περιπτώσεις εξυπηρετείται το πνεύμα του νόμου που απαιτεί ο υποψήφιος αιρετός να είναι δημότης του δήμου, στον οποίο θέτει υποψηφιότητα.
Ε. Στο άρθρο 19, παρ. 1γ του ν. 3852/ 2010 ορίζεται ότι στη δήλωση του συνδυασμού αναγράφονται κατά σειρά ..γ) ακολουθούν, κατά εκλογική περιφέρεια, με αλφαβητική σειρά, οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι του συνδυασμού, με αλφαβητική σειρά, με σημείωση παραπλεύρως και εντός παρενθέσεως της εκλογικής περιφέρειας στην οποία είναι υποψήφιοι.
Εφόσον στη δήλωση κατάρτισης του συνδυασμού δύναται να αναγράφονται κατά εκλογική περιφέρεια, με αλφαβητική σειρά, οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι του συνδυασμού, με αλφαβητική σειρά, αποτελεί πλεονασμό η σημείωση παραπλεύρως και εντός παρενθέσεως της εκλογικής περιφέρειας στην οποία είναι υποψήφιοι. Η δήλωση, δηλαδή, δύναται να είναι νόμιμη και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν έχει τεθεί η παράπλευρη σημείωση της εκλογικής περιφέρειας. Τούτο, διότι με την αναγραφή της εκλογικής περιφέρειας, προ των ονομάτων των υποψηφίων αυτής, καθίσταται ευκρινές το αξίωμα για το οποίο θέτουν υποψηφιότητα οι ενδιαφερόμενοι.
Η καταληκτική προθεσμία για την παραίτηση των υποψηφίων, όπως αναφέρεται και στον ΠΙΝΑΚΑ ΠΡΟΘΕΣΜΙΩΝ (σελ. 80) της υπ’ αριθμ. 14/ 2014 εκλογικής εγκυκλίου του Υπουργείου Εσωτερικών, είναι η 10η Μαΐου 2014».
