Για ακόμα ένα ρεκόρ, τόσο στις αφίξεις επισκεπτών από το εξωτερικό όσο και στα έσοδα, ετοιμάζονται όπως όλα δείχνουν και φέτος οι επιχειρηματίες του τουρισμού. Εντούτοις η αναντιστοιχία ανάμεσα στον αριθμό των επισκεπτών –σημειώνεται πως δεν είναι διακριτό ποιοι είναι οι τουρίστες που έρχονται στη χώρα για διακοπές και ποιοι οι Έλληνες μόνιμοι κάτοικοι του εξωτερικού– και στον ρυθμό αύξησης των εισπράξεων επιμένει, με τη ψαλίδα μάλιστα να μεγαλώνει. Αυτό οφείλεται, εξηγούν επιχειρηματίες της αγοράς, στο ότι ένα μεγάλο ποσοστό τουριστών έχει κάνει από νωρίς την κράτηση του ταξιδιωτικού πακέτου, σε ευνοϊκή τιμή, ενώ το budget παραμένει περιορισμένο. Δεν είναι όμως μόνο αυτός ο λόγος.
Ακόμα δύο αστερίσκοι προστίθενται στις φετινές επιδόσεις του τουριστικού χώρου. Η υπερφορολόγηση του πακέτου και των υπηρεσιών (διαμονή, εστίαση και το νέο τέλος διαμονής), σε συνδυασμό με τη συνεχόμενη ανάκαμψη των βασικών ανταγωνιστών στην περιοχή της Μεσογείου, δηλαδή της Τουρκίας, της Αιγύπτου, του Μαρόκου και της Τυνησίας, που αποσπούν σταδιακά όλο και μεγαλύτερα μερίδια από την τουριστική πίτα, κυρίως από τις αγορές της Γερμανίας και της Ρωσίας. Με την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Κροατία (με χαμηλότερους συντελεστές φορολόγησης των τουριστικών υπηρεσιών) να διατηρούν υψηλά τη ζήτηση, όσοι γνωρίζουν καλά τον χώρο του τουρισμού κάνουν λόγο για έντονο ανταγωνισμό τα επόμενα χρόνια.
Κι αν, όπως εξηγούν επιχειρηματίες από το χώρο των ξενοδοχείων, οι επιπτώσεις στη ζήτηση μπορεί να μη γίνουν πλήρως αντιληπτές στην παρούσα σεζόν, θεωρείται σίγουρο πως οι συνέπειες θα είναι πολύ πιο εμφανείς την επόμενη. Ήδη καταγράφεται υστέρηση στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής (last minute), εξέλιξη που εντείνει τον προβληματισμό.
Παρά την εκρηκτική άνοδο στις κρατήσεις, φαίνεται πως πολλές μονάδες, ακόμη και σε δημοφιλείς προορισμούς, δεν θα είναι fully booked, όπως αρχικά αναμενόταν. Και αυτό διότι αρκετά ξενοδοχεία, ποντάροντας στη μεγάλη ζήτηση που είχε η χώρα φέτος, σταμάτησαν τις προπωλήσεις νωρίτερα, εκτιμώντας πως θα μπορούν να αποσπάσουν υψηλότερες τιμές για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Κάτι το οποίο όμως δεν έγινε, κυρίως εξαιτίας της ανόδου των γειτονικών χωρών, που πρόσφεραν πακέτα σε πολύ πιο ανταγωνιστικές τιμές.
2,5 δισ. ευρώ μπήκαν ήδη στο καλάθι
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, στο πεντάμηνο τα έσοδα άγγιξαν 2,5 δισ. ευρώ, έναντι 2,06 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Φαίνεται δε πως ο Μάιος ήταν ο μήνας που έδωσε τη μεγάλη ώθηση στα τουριστικά έσοδα, βάζοντας στο ταμείο 1,47 δισ. ευρώ.
Η υψηλότερη άνοδος προέρχεται από τη Γερμανία, από όπου οι εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 65,2% και διαμορφώθηκαν στα 565 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται πως οι Γερμανοί τουρίστες δεν είναι “λάτρεις” του late booking και πως οι περισσότερες κρατήσεις από τη γερμανική αγορά γίνονται στις αρχές κάθε χρόνου.
Από το Ηνωμένο Βασίλειο τα έσοδα ήταν ενισχυμένα κατά 7,6%, φτάνοντας στα 293 εκατ. ευρώ. Πολύ μεγάλα είναι τα ποσοστά αύξησης και στο σκέλος των αφίξεων. Ο αριθμός των ταξιδιωτών στο πεντάμηνο αυξήθηκε κατά 16,8% και διαμορφώθηκαν στα 5,35 εκατ. έναντι 4,58 εκατ. ταξιδιωτών την αντίστοιχη περίοδο του 2017.
Τον Μάιο σημειώθηκε, επίσης, αύξηση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι κατά 56 ευρώ, που μεταφράζεται σε άνοδο 10,7%. Ειδικότερα, άγγιξε τα 582,9 ευρώ από 526,5 τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Στο πεντάμηνο, συνολικά, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι ανέβηκε κατά 24 ευρώ ή 5,4% (έφτασε τα 455,5 ευρώ).
Παράγοντες από τον τουριστικό χώρο κάνουν λόγο για περίπου 15 δισ. ευρώ εισπράξεων μέχρι το τέλος της χρονιάς, ενώ σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Τουρισμού, ο αριθμός των επισκεπτών θα ξεπεράσει τα 32 εκατ. Εκτιμούν πως και ο Ιούνιος θα είναι θετικός σε ό,τι έχει να κάνει με τα έσοδα.
Πέρσι ο τουρισμός έφερε στο “ταμείο” 14,2 δισ., τα έσοδα είχαν αύξηση 11,7% και οι αφίξεις 9,7%, πετυχαίνοντας ιστορικά ρεκόρ και στα δύο επίπεδα.
Συγκεκριμένα, τα έσοδα μετά την πτώση του 2016 (-6,8%) επανέκτησαν το θετικό τους πρόσημο, υπερβαίνοντας μάλιστα τα έσοδα του 2015 που αποτελούσαν έως τώρα την καλύτερη επίδοση στις ταξιδιωτικές εισπράξεις. Η άνοδος των τουριστικών μεγεθών ήταν εμφανής σε όλα τα επίπεδα: στις διανυκτερεύσεις η αύξηση άγγιξε το 10,2%, η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη ανήλθε στα 522,3 ευρώ (αύξηση 1,6%), η δαπάνη ανά διανυκτέρευση ανέβηκε κατά 1,1% (από 67 σε 67,7 ευρώ) και η μέση διάρκεια παραμονής κατά 0,5% (7,7 διανυκτερεύσεις).
Στόχος οι πληρότητες
Περίπου 3,7 εκατ. θέσεις τον Ιούλιο, 3,7 εκατ. τον Αύγουστο και άλλες 3,2 εκατ. θέσεις τον Σεπτέμβριο είχαν “κρατήσει” οι αεροπορικές εταιρείες προκειμένου να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση για την Ελλάδα που καταγραφόταν από τις βασικές αγορές του εξωτερικού. Σύμφωνα με στοιχεία από την Εθνική Αρχή Συντονισμού Πτήσεων (στοιχεία Μαΐου), τα αεροδρόμια με τη μεγαλύτερη κίνηση είναι το Ηράκλειο, η Ρόδος, η Κως, η Κέρκυρα, η Ζάκυνθος και τα Χανιά, ενώ βασικές αγορές παραμένουν και φέτος το καλοκαίρι η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Πολωνία και η Ιταλία.
Όπως σημειώνεται στο τελευταίο στατιστικό δελτίο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, τον μήνα που διανύουμε η αύξηση των αεροπορικών θέσεων από τις εταιρείες του χώρου ήταν 12,9%, ποσοστό που μεταφράζεται σε 422 χιλ. θέσεις. Από τη Γερμανία περιμένουμε αύξηση των αεροπορικών θέσεων κατά 113 χιλ. θέσεις. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση παρατηρείται από την Πολωνία (+44,4%) και ακολουθούν η Τσεχία (+29,8%) και η Ολλανδία (+19,1%). Η Αγγλία έχει άνοδο για τον Ιούλιο 7,7%.
Σε σχέση με τον αντίστοιχο προγραμματισμό του 2017, φέτος παρατηρείται αύξηση των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων από το εξωτερικό κατά 15,6%, ή σχεδόν 2,5 εκατ. θέσεις στο σύνολο της σεζόν.
Επιφυλάξεις για τον φόρο διαμονής
Παρά το γεγονός πως ο τουρισμός παραμένει από τους βασικούς κλάδους που τροφοδοτούν την ελληνική οικονομία, η συνεχής επιβολή νέων φόρων μπορεί να γυρίσει “μπούμερανγκ” στην ανάπτυξη και στη ζήτηση, όπως αναφέρουν φορείς της τουριστικής αγοράς. Από τις αρχές του 2018 έχει επιβληθεί “χαράτσι” στη διανυκτέρευση σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, ενώ έχει ήδη προηγηθεί η αύξηση του ΦΠΑ στη διανυκτέρευση στο 13% και στην εστίαση στο 24% και τη σταδιακή κατάργηση της έκπτωσης 30% των φορολογικών συντελεστών στα νησιά.
Οι “υποσχέσεις” του υπουργείου Τουρισμού προς τους επιχειρηματίες του κλάδου για επαναδιαπραγμάτευση του τέλους διανυκτέρευσης έπεσαν στο κενό,. Φορείς του κλάδου κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις αρνητικές επιπτώσεις από την εφαρμογή του τέλους, τόσο στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών πακέτων στις αγορές του εξωτερικού, όσο και στη βιωσιμότητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων τις σεζόν που έρχονται. Εκτιμούν ότι η επιβάρυνση από το τέλος διανυκτέρευσης για τις επιχειρήσεις θα ανέρχεται σε 6%, που θα προστίθεται στα υπόλοιπα φορολογικά βάρη, τονίζοντας πως τελικά η επιβολή αυτή του φόρου δεν θα βοηθήσει στα έσοδα του κράτους.
Η μάχη της κρουαζιέρας
Από την ύφεση των προηγούμενων δύο χρόνων προσπαθεί να διαφύγει ο κλάδος της κρουαζιέρας. Οι απώλειες όμως συνεχίζονται. Φέτος οι εκτιμήσεις αναφέρονται σε μείωση προσεγγίσεων 2% και επιβατών 3,2%, κάτι το οποίο σημαίνει ότι, ίσως το 2019, κινηθεί σε θετικούς ρυθμούς. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας, το 2018 θα σημειωθούν 3.353 προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων στην ελληνική επικράτεια, με 4.479.700 επιβάτες.
Από αυτές, μόλις οι 41 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων καταγράφηκαν στα ελληνικά λιμάνια το πρώτο τρίμηνο φέτος, από 92 αφίξεις το αντίστοιχο περσινό, με 67 χιλ. επισκέψεις επιβατών, έναντι 82 χιλ. επισκέψεων επιβατών την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Από τη συμπληρωματική έρευνα της ΤτΕ, προέκυψε ότι το 85,7% των επιβατών ήταν διερχόμενοι επισκέπτες, οι οποίοι κατά μέσο όρο πραγματοποίησαν 1,5 στάσεις σε ελληνικά λιμάνια, έναντι 1,7 στάσεων την αντίστοιχη περίοδο του 2018.
Την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2018, οι συνολικές εισπράξεις από επιβάτες κρουαζιέρας μειώθηκαν κατά 18,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017 και ανήλθαν στα 8 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 1 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβάνεται στα καταγραφόμενα στοιχεία από την Έρευνα Συνόρων, καθώς αφορά ταξιδιώτες που αναχώρησαν από την Ελλάδα (last port), ενώ 7 εκατ. ευρώ αντιπροσωπεύουν πρόσθετα έσοδα που καταγράφονται στη συμπληρωματική έρευνα.
Το κυριότερο λιμάνι από πλευράς εισπράξεων κρουαζιέρας ήταν το λιμάνι του Κατάκολου, με συμμετοχή 35,7% επί του συνόλου. Ακολούθησαν το λιμάνι του Πειραιά και το λιμάνι της Κέρκυρας με 35,6% και 8,6% των εισπράξεων αντιστοίχως.
Οι συνολικές διανυκτερεύσεις εκτός κρουαζιερόπλοιων μειώθηκαν κατά 6% και διαμορφώθηκαν στις 101 χιλ. διανυκτερεύσεις, ενώ οι συνολικοί επιβάτες κρουαζιέρας για την επισκοπούμενη περίοδο εκτιμώνται σε 45 χιλ., παρουσιάζοντας μείωση κατά 5,3%, γεγονός που επηρέασε αρνητικά τη διαμόρφωση των εισπράξεων από την κρουαζιέρα.
Βασιλική Κουρλιμπίνη
