Οι «Ανοικτές Πόρτες» στη Ρόδο μάς οδηγούν στην ιταλική αρχιτεκτονική στο Μανδράκι

Οταν υπάρχει θέληση, υπάρχει τρόπος. Κάθε χρόνο οι «Ανοικτές Πόρτες» στην πόλη της Ρόδου κάνουν το αυτονόητο, που, όμως, ποτέ πριν δεν γινόταν. Ανοίγουν τις πόρτες στα μνημεία και σε χώρους πολιτισμού, κινητοποιούν το κοινό, εμπνέουν και χτίζουν δεσμούς με την πόλη. Για όγδοη χρονιά φέτος, οι «Ανοικτές Πόρτες», στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, είναι μια πρωτοβουλία της Rhodes International Culture & Heritage Society (RICHeS), μιας εξαιρετικής ομάδας πολιτών με σημαντικό έργο στην πόλη και με αμείωτο ενδιαφέρον για την καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης. Φέτος, οι «Ανοικτές Πόρτες» θα πραγματοποιηθούν το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου: Παρασκευή 22, Σάββατο 23 και Κυριακή 24 και θα έχουν έναν πολύ ενδιαφέροντα θεματικό άξονα με τίτλο «Μανδράκι – Το σκηνικό της εξουσίας».

«Οπως τα προηγούμενα χρόνια έτσι και φέτος οι “Ανοικτές Πόρτες” έχουν ένα καινοτόμο θέμα», λένε οι άνθρωποι της RICHeS. «Με τον τίτλο “Μανδράκι – Το σκηνικό της εξουσίας” αναδεικνύονται τα επιβλητικά δημόσια κτίρια που κτίστηκαν τις δεκαετίες του ’20 και του ’30 γύρω από το αρχαίο λιμάνι του Μανδρακίου. Οι αυτοκρατορικές φιλοδοξίες και η ιδεολογία των ιταλικών αρχών εκφράστηκαν μέσα από μια σειρά μεγαλοπρεπών δημοσίων κτιρίων. Τα κτίρια αυτά αποτέλεσαν “το σκηνικό της εξουσίας” με σκοπό να εντυπωσιάσουν τον πληθυσμό, να αναδείξουν τα κατορθώματα της ιταλικής κουλτούρας και πολιτισμού και να σωπάσουν τις φωνές που αμφισβητούσαν τη νομιμότητα της ιταλικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα».

Η ιταλική κληρονομιά από τον Μεσοπόλεμο σφραγίζει και σήμερα τη φυσιογνωμία της πόλης της Ρόδου και την έχει προικίσει με εξαιρετικά ενδιαφέροντα και ατμοσφαιρικά κτίρια. «Τα κτίρια αυτά όμως δεν είναι μόνο μνημεία μιας εποχής και παρελθοντικών καθεστώτων», λένε από την RICHeS. «Συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται, έχοντας συχνά την ίδια ή παρεμφερή χρήση με την αρχική τους, και επομένως αποτελούν “ζωντανά” μνημεία και όχι μουσεία. Με αυτήν την έννοια η αρχιτεκτονική κληρονομιά στο Μανδράκι διαφέρει κατά πολύ από τα εξαιρετικά μνημεία στην παλιά πόλη. Με αφορμή την πάροδο της εκατονταετίας από την ιταλική εισβολή και κατοχή της Ρόδου, το 2012, η RICHeS διοργάνωσε μια πολιτιστική διαδρομή στο Μανδράκι με ερωτήσεις και γρίφους. Η επιλογή του θέματος για τις «Ανοικτές Πόρτες 2017» αποτελεί συνέχεια εκείνης της πολιτιστικής διαδρομής. Είναι η πρώτη φορά που αυτά τα μοναδικά αρχιτεκτονικά μνημεία παρουσιάζονται στο ευρύ κοινό ως ενιαίο πολιτιστικό και ιστορικό σύνολο με σκοπό να το ανακαλύψουν και να απολαύσουν».

Πράγματι, η ιταλική δημόσια και ιδιωτική αρχιτεκτονική στη Ρόδο είναι υψηλού επιπέδου και αξίζει κάθε προστασία και ανάδειξη. Οι Ιταλοί είχαν ονειρευτεί μια πόλη στην οποία θα συνέρρεε και θα εκφραζόταν το μεσογειακό φαντασιακό γι’ αυτό και η ποικιλία των ρυθμών ήταν μια ανοικτή βεντάλια από τον ρασιοναλισμό ώς τα αραβουργήματα και τις διαφυγές προς εντελώς ιδιοσυγκρασιακές εφαρμογές της αρ νουβό και της αρ ντεκό. Εμβλημα των φετινών εκδηλώσεων είναι το περίφημο κτίριο της πρώην νομαρχίας, νυν Περιφέρειας Ν. Αιγαίου (Palazzo del Governattore), χτισμένο το 1927 βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Φλορεστάνο ντε Φάουστο. Αξίζει να ακολουθήσει κανείς τον χάρτη της ιταλικής κληρονομιάς, που ανήκει στη μακρά ιστορία της Ρόδου.

Οι «Ανοικτές Πόρτες 2017», συνδιοργάνωση της RICHeS με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, το ΔΟΠΑΡ και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους – Ν. Δωδεκανήσου (http://www.rhodesriches.org/).

Φωτογραφία: Στη Ρόδο, το εντυπωσιακό κτίριο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου χτίστηκε από τους Ιταλούς το 1927 σε νεογοτθικό μεσογειακό ύφος.

Καιθημερινή-ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ