Οι καλλιτέχνες Αντώνης Τσακίρης, Μελίνα Ζωγράφου και Μίλτος Λουιζίδης απογύμνωσαν για το κοινό τα ορατά και τα αόρατα
Είναι μια λεπτή γραμμή η διαχωριστική μεταξύ ονειρικού και πραγματικού, γήινου και συμπαντικού, φανταστικού και ρεαλιστικού και αυτή πάλλεται με καρδιογραφικό σχηματισμό, ανοίγοντας κάθε φορά χώρο στον ένα κόσμο για να διεισδύσει μέσα στον άλλο. Η μικρογραφία μιας τέτοιας κοσμοθεωρίας φιλοξενήθηκε για περίπου 10 ημέρες, στο Γαλλικό Κατάλυμα, μέσα από τη συνύπαρξη της έκθεσης έργων τριών καλλιτεχνών που κατά κάποιο τρόπο συλλειτούργησαν ισορροπώντας στην κορυφή μιας κουκίδας ενός αδιόρατου παλμογράφου.
Αντώνης Τσακίρης, Μελίνα Ζωγράφου και Μιλτιάδης Λουιζίδης ήταν οι καλλιτέχνες που ένωσαν τις ματιές τους σε μια ανίερη συμφωνία να ταράξουν τα ιερά στεγανά μιας καθημερινότητας που, εντός τους ψηφιακού της εγκλωβισμού τείνει να νεκρωθεί στους οπτικούς ερεθισμούς. Η έκθεση των τριών, στο πλαίσιο του 5ου Φεστιβάλ Καλλιτεχνικής Δημιουργίας Ροδίων, πέτυχε κάτι το εξαιρετικά σπάνιο: Να κάνει στους επισκέπτες της να νιώσουν και ίσως να προσευχηθούν.
Ο Μιλτιάδης Λουϊζίδης φιλοξενήθηκε στη δεξιά αίθουσα του εκθεσιακού χώρου της οδού Ιπποτών της μεσαιωνικής πόλης Ρόδου. Εκεί, παρουσίασε μια σειρά φωτογραφιών – προσώπων που ο ίδιος απαθανάτισε στα ταξίδια του ανά τον κόσμο. Ένας σαμάνος, ένας βοσκός, μια αγρότισσα, ένας ζογκλέρ, ένα παιδί που παίζει, ένας απλός παρατηρητής από κάποιο παράθυρο να στέκεται περίεργος για όλους εκείνους που επισκέπτονται το χώρο. Εικόνες καθόλα γήινες, πραγματικές, γεμάτες αποφασιστικότητα, με σχεδόν ορατή τη δύναμη που κινεί τα χέρια τους. Τα πρόσωπα των έργων του Milton Louiz δεν έχουν κάτι να πουν· δεν την έχουν μια τέτοια ανάγκη. Απεναντίας, είναι προσηλωμένα στη δική τους ύπαρξη με τρόπο που προκαλεί τον θεατή να σκύψει, να δει αυτό που κάνουν, να τα βοηθήσει, να ανταλλάξει μια κουβέντα.
Η αριστερή αίθουσα του Γαλλικού Καταλύματος αφιερώθηκε στον γλύπτη – κεραμίστα Αντώνη Τσακίρη κι εκείνος με τη σειρά του στο χώρο εναπόθεσε μόνο ένα έργο. Μια σειρά από πρόσωπα, που αιωρούνται σ’ έναν περίπου κύβο σε περίγραμμα. Θα μπορούσε να είναι η τρισδιάστατη, ρεαλιστική αναπαράσταση ενός γιγαντιαίου νοερού κινητού τηλεφώνου, με τα δεκάδες πρόσωπα σε ολόγραμμα να κοιτάζουν και να κοιτάζονται. Μάτια παντού, στραπατσαρισμένες φάτσες, μύτες συμμετρικές και άλλοτε καταθλιπτικές, χείλη ανέκφραστα, γεμάτα από την αγωνία της στιγμής που ψάχνει να βρει περιεχόμενο. Το μπροστά και το πίσω της οθόνης σε απόλυτη γύμνια.
Τα κεραμικά πρόσωπα του Αντώνη Τσακίρη είναι γεμάτα ρωγμές, όπως κι εκείνα στις φωτογραφίες του Λουιζίδη. Η διαφορά τους βρίσκεται στην αιτία της ρηγμάτωσης: Στη περίπτωση της αίθουσας δεξιά έχει τη ρίζα της στη γεμάτη εμπειρίες ζωή και στην περίπτωση της αίθουσας αριστερά η ρωγμή προκαλείται από τη φθορά του κενού.
Πρωταγωνιστές στις δύο αίθουσες είναι οι εικόνες των προσώπων, όπως αυτές αποτυπώνονται εξωτερικά και εσωτερικά, ρεαλιστικά και φανταστικά, πραγματικά και ονειρικά. Για το λόγο αυτό δεν θα μπορούσε να είναι πιο κομβική η ύπαρξη της κεντρικής αίθουσας στη μέση, όπου τα έργα της εικαστικού Μελίνας Ζωγράφου έρχονται να λειτουργήσουν ως τη γραμμή που διαχωρίζει, αλλά ταυτόχρονα ενώνει τους δυο κόσμους.
«As above, as below» τιτλοφορείται ένα από τα έργα της σηματοδοτώντας την Αρχή της ύπαρξης του αοράτου ως ίσης διάστασης με το ορατό. Το ίδιο ισχύει και με τις εικόνες στις αντικριστές αίθουσες του Γαλλικού Καταλύματος. Η θεματική τους είναι ίδια, μα η αιτία των συναισθημάτων τόσο διαφορετική, σχεδόν αντιμαχόμενη, σε μια προσπάθεια η μία πλευρά να επικρατήσει της άλλης και στο ενδιάμεσο βρίσκεται το «πεδίο της ύπαρξης» όπως το αποτυπώνει η Μελίνα. Δε μπορεί να είναι τυχαίο· μια σειρά από τους πίνακές της μοιάζουν με τη μοναδική γραμμή ενός παλμογράφου που σ’ εκείνη τη σπασμωδική του κίνηση αποτυπώνει όλο το μεγαλείο της ζωής, εισβάλλοντας στο χώρο πότε της μίας και πότε της άλλης πλευράς. Η ίδια η ζωγράφος είναι η κουκίδα και οι πίνακές της ένα ελεύθερης απόδοσης καρδιογράφημα εκείνου που η καλλιτέχνις αποκαλεί «πεδίο της ύπαρξης» ή αλλιώς «περιεχόμενο του σύμπαντος κόσμου».
«Όλα ξεκινούν από την καθημερινή μας πρόθεση» αφηγείται η Μελίνα Ζωγράφου και μιλά με την ίδια ευκολία για τα γήινα, όσο και τα υπερκόσμια. Τα λόγια της διατρέχουν τη σκάλα των συναισθημάτων από την ενοχή στη φώτιση και από το φόβο στη χαρά, στέκεται στα πέντε στοιχεία που δομούν τον σύμπαντα κόσμο και που συναποτελούν το κάθε ένα πρόσωπο στο χωροχρόνο. Το κοινό την παρακολουθεί φανερά διψασμένο, δεν απορεί για το καινούριο που εισάγει η τέχνη της, κατά κάποιο τρόπο έχει έρθει προετοιμασμένο από το σπίτι και δεν εκπλήσσεται για τα όσα βιώνει.
Όσοι τυχεροί πρόλαβαν κι έζησαν τη συνύπαρξη των τριών καλλιτεχνών, μπόρεσαν να μετακινηθούν χρονικά και ασυναίσθητα σε μια σειρά περιόδων της ζωής τους. Στο χώρο δεν βρέθηκαν απλώς ενώπιον μιας εικαστικής έκθεσης, αλλά χωρίς να το καταλάβουν πλημμύρισαν με την πρόθεση να κατανοήσουν το πολύπλευρο της ζωής. Έπαιξαν με τα νοήματα των έργων όπως τα βρέφη ανακαλύπτουν τα παιχνίδια. Στην αρχή με κινήσεις άτσαλες χτυπούν βίαια στο πάτωμα το πλαστικό αυτοκινητάκι ή το λούτρινο κουκλάκι, μέχρι που η άγουρη ψυχή τους εντρυφά στην αρμονία των κινήσεων που κάνουν τις ρόδες να κυλούν ομαλά και το λούτρινο ζωάκι να μετουσιώνεται σε κομμάτι αγάπης. Έτσι, με το παιχνίδισμα και με μια μικρή καθοδήγηση από τη Μελίνα και νοερά από τον Αντώνη και τον Milton, τα παιδιά (ηλικιακά και ψυχικά) επισκέπτες της έκθεσης εισήχθησαν σ’ ένα νέο τρόπο ζωής, γεμάτο κατανόηση, ευγνωμοσύνη, ειλικρινή πρόθεση και κυρίως φώτιση.
Είναι πιθανό, στις προσεχείς ημέρες οι πύλες της έκθεσης να ανοίξουν ακόμα για μία φορά.
