Ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο, η επόμενη κίνηση του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στην χώρα μας να περάσει από το επίπεδο της προκλητικής ρητορικής στην πράξη, σύμφωνα με όσα δήλωσε στην «δημοκρατική», ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κ. Κώστας Υφαντής.
Στην συνέντευξη που ακολουθεί, δεν κρύβει την ανησυχία του για τα επόμενα βήματα της Τουρκίας, λέγοντας πως «είναι πολύ δύσκολο να πιστέψω ότι αυτή η προκλητικότητα αποδίδεται μόνον στην προεκλογική περίοδο και δεν είναι κάτι ευρύτερο, που έχει να κάνει με την αντίληψη που έχει το καθεστώς Ερντογάν για την Τουρκία και για το πώς, πρέπει να διαχειρίζεται τα θέματα της δικής της περιοχής».
Από την άλλη, και μέσα σε ένα πολύ ρευστό σκηνικό που καθημερινά αλλάζουν τα δεδομένα, υπάρχει και ο πόλεμος στην Ουκρανία όπου οι μάχες και οι πολεμικές συγκρούσεις, συνεχίζονται. Όπως αναφέρει ο κ. Υφαντής: «Η Ρωσία εξακολουθεί να συμπεριφέρεται ως διεθνής εγκληματίας. Και η απομόνωσή της θα είναι ακόμη μεγαλύτερη –τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στην ένταση με την Δύση….» εκφράζοντας την πεποίθηση ότι το σκηνικό δεν είναι ακόμη σαφές για το μέλλον και πάντα υπό τον φόβο ότι ίσως να ξεσπάσει ένας νέος εφιάλτης που ονομάζεται πυρηνικός πόλεμος…
• Κύριε Υφαντή, να ξεκινήσουμε από τα ελληνοτουρκικά. Βλέπουμε ότι η Τουρκία δεν σταματάει τις προκλήσεις, τις λεκτικές επιθέσεις και προσβολές ενώ επιμένει να διαστρεβλώνει την πραγματικότητα –πάντα εναντίον της χώρας μας. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Η τουρκική κυβέρνηση ακολουθεί το συγκεκριμένο μοτίβο, που έχει εδώ και κάμποσο καιρό, υιοθετήσει, απέναντι στην Ελλάδα. Η πίεση και η ένταση, διατηρούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα και ο κίνδυνος, είναι ότι πέρα από την σκόπιμη κλιμάκωση, θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να συμβεί ένα ‘ατύχημα’ το οποίο να ξεφύγει από τον έλεγχο όλων, και να έχουμε μια μη σκόπιμη θερμή αντιπαράθεση.
Είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο δεν μπορώ να αποκλείσω γιατί κάθε μέρα που περνάει και εκπέμπεται από την Άγκυρα κάποια μορφή δήλωσης ή ανακοίνωσης λέμε ότι η Τουρκία ξεπερνάει τα όρια και όντως τα πράγματα τουλάχιστον σε διπλωματικό επίπεδο έχουν ξεπεράσει κάθε όριο. Δεν πρόκειται πια για ένταση, σε διπλωματικό επίπεδο με την Τουρκία βρισκόμαστε σε κατάσταση κρίσης και αναρωτιέται κανείς σε άλλες περιπτώσεις αν θα υπήρχαν ακόμη διπλωματικές σχέσεις.
Η Ελλάδα, αντιδρά όπως θα περίμενε κανείς, με ψυχραιμία, ενώ οι εταίροι και οι σύμμαχοί μας, είναι ξεκάθαροι. Βεβαίως, είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς, πώς μπορεί να εξελιχθεί αυτή η κατάσταση.
• Ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που επιμένουν ότι η προκλητικότητα θα συνεχιστεί μέχρι και τις εκλογές, αφού ο Τούρκος Πρόεδρος είναι σε δύσκολη θέση, στο εσωτερικό της χώρας του. Είναι όμως έτσι;
Κοιτάξτε, πολλές αναλύσεις στην Τουρκία, επιμένουν ότι όλο αυτό έχει να κάνει με εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. Εγώ θα έλεγα, μακάρι να είναι έτσι! Αν και δεν μπορώ να φανταστώ ότι για τους επόμενους μήνες μέχρι τις τουρκικές εκλογές, θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, χωρίς συνέπειες. Επιπλέον, έχουμε και το ζήτημα της κλιμάκωσης με τον πόλεμο στην Ουκρανία όπου τόσο για την Ελλάδα όσο –κυρίως- για την Τουρκία, δημιουργούνται νέες προκλήσεις και νέα διλήμματα.
Συνεπώς, προσωπικά είναι πολύ δύσκολο να πιστέψω ότι αυτή η προκλητικότητα αποδίδεται μόνον στην προεκλογική περίοδο και δεν είναι κάτι ευρύτερο, που έχει να κάνει με την αντίληψη που έχει το καθεστώς Ερντογάν για την Τουρκία και για το πώς, πρέπει να διαχειρίζεται τα θέματα της δικής της περιοχής. Δεν με ικανοποιεί ότι η αιτία είναι απλώς οι εσωτερικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει.
• Να περάσουμε όμως και στον πόλεμο στην Ουκρανία. Υπάρχει κάποια αισιοδοξία ότι θα βρεθεί μια λύση και θα δούμε το τέλος αυτής της σύγκρουσης;
Η Ρωσία εξακολουθεί να συμπεριφέρεται ως διεθνής εγκληματίας. Και η απομόνωσή της θα είναι ακόμη μεγαλύτερη –τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στην ένταση με την Δύση. Είναι πιθανόν, όλες οι τελευταίες κινήσεις (ιδιαίτερα η προσάρτηση ουκρανικών εδαφών στην Ρωσική Ομοσπονδία) να έχουν να κάνουν με μια απόφαση του καθεστώτος Πούτιν ‘να τα παίξει όλα για όλα’ –δηλαδή να κλιμακώσει τόσο πολύ τις κινήσεις του, τόσο σε διπλωματικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο- ελπίζοντας ότι το Κίεβο αλλά και η Δύση θα αναδιπλωθούν και άρα θα αποδεχτούν με κάθε τρόπο τα τετελεσμένα που προσπαθεί να δημιουργήσει.
Έτσι όπως είναι σήμερα τα πράγματα, το… ‘καλό σενάριο’ είναι ότι πάμε σε μια κατάσταση όπου, ενδεχομένως οι πολεμικές επιχειρήσεις κάποια στιγμή θα παγώσουν και θα φτάσουμε σε ένα σημείο όπου η Ρωσία θα έχει προσαρτήσει, παρανόμως, περιοχές του Ουκρανικού εδάφους, τις οποίες όμως, κανένας δεν θα τις αναγνωρίζει.
Το… ‘κακό σενάριο’ είναι ότι τίποτε δεν πρόκειται να σταματήσει. Το δίλημμα της κλιμάκωσης θα στοιχειώσει την Ρωσία (εάν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα θέλει στο πεδίο των μαχών) και θα προσφύγει σε άλλες λύσεις: αν χρησιμοποιήσει π.χ. πυρηνικά όπλα, περνάμε σε μια άλλη, εντελώς εφιαλτική προοπτική.
• Η αλήθεια είναι ότι αυτό το ενδεχόμενο είναι που απεύχεται όλος ο πλανήτης. Ωστόσο, η Δύση συνεχίζει να στηρίζει την Ουκρανία με χρήματα και όπλα.
Κοιτάξτε, το ΝΑΤΟ δεν στέλνει ούτε στρατεύματα, ούτε οικονομική βοήθεια. Κάποιες χώρες μεμονωμένα βοηθούν την Ουκρανία και κάποιες κάνουν… μπίζνες όπως η Τουρκία. Αυτό που έχει κάνει το ΝΑΤΟ είναι να αυξήσει την επιφυλακή του σε χώρες – μέλη του. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ εφαρμόζουν κυρώσεις και συνεχίζουν να βοηθούν την Ουκρανία τόσο οικονομικά, όσο διπλωματικά αλλά και με στρατιωτικό υλικό.
• Οι κυρώσεις πάντως, είναι πολύ βαριές για την Ρωσία. Θα αντέξει τελικά;
Οι κυρώσεις είναι ένα μπρα ντε φερ που θα συνεχιστεί για πάρα πολλά χρόνια, μέχρι να βρεθεί μια τελική λύση. Προφανώς, οι επιπτώσεις είναι σημαντικές, αλλά οι κυρώσεις –σχεδόν ποτέ- δεν έχουν άμεσο αποτέλεσμα. Αποτελεί όμως, ένα μέσο για να συνεχίσει να ασκείται η πίεση από την Δύση, στην Ρωσία.
Κώστας Υφαντής: «Είναι δύσκολο να πιστέψω ότι η προκλητικότητα της Τουρκίας αποδίδεται μόνον στην προεκλογική περίοδο…»
