Το δρόμο για αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού από το 2025 ανοίγει η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργείων Οικονομικών, Εσωτερικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η οποία εκδόθηκε πριν λίγες ημέρες.
Βάσει των γενικών αρχών, προβλέπονται κλιμακωτές χρεώσεις ανάλογα με την περιοχή και την κατανάλωση, ενώ τα τιμολόγια θα καθορίζονται με κριτήρια κοινωνικά, περιβαλλοντικά και υδρογεωλογικά ανά 5ετία. Στο διάστημα αυτό θα μπορούν να αναπροσαρμόζονται τιμαριθμικά ανά έτος, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα πρόσθετων αυξήσεων μέσω έκτακτων αναθεωρήσεων των τιμών εντός της 5ετίας εφόσον υφίστανται συγκεκριμένες προϋποθέσεις καθώς και η θέσπιση του …εποχικού τιμολογίου.
Η έκδοση της ΚΥΑ για τον καθορισμό των γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος, ήταν το προαπαιτούμενο για να καταρτίσουν η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ και οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) τις προτάσεις τους για αναθεωρήσεις των τιμολογίων, οι οποίες στη συνέχεια θα αποσταλούν προς έγκριση από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ).
Αναλυτικά η απόφαση προβλέπει ότι για τον προσδιορισμό των τιμολογίων των παρεχόμενων υπηρεσιών ύδατος, οι πάροχοι λαμβάνουν υπόψη τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές, γεωγραφικές, κλιματολογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές αρμοδιότητάς τους. Δύναται να καθορίζεται ειδικό τιμολόγιο ύδρευσης ή αποχέτευσης για τους χρήστες, οι οποίοι εξυπηρετούνται με δίκτυο ανεξάρτητο από το κύριο δίκτυο του παρόχου, καθώς και για περιοχές όπου το χρηματοοικονομικό κόστος διαφοροποιείται σημαντικά.
Η τιμολόγηση των χρήσεων ύδατος μεμονωμένων υδρογεωτρήσεων που δεν ανήκουν σε οργανωμένα συλλογικά δίκτυα, αφορά μόνο στην επιβολή του λεγόμενου περιβαλλοντικού τέλους, το οποίο θα καθορίζεται από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις εως την 30ή Σεπτεμβρίου κάθε έτους.
Ως διάρκεια της πρώτης ρυθμιστικής περιόδου ορίζεται η πενταετής περίοδος από το έτος 2025 έως και το 2029. Τα τιμολόγια των παρεχόμενων υπηρεσιών ύδατος για κάθε Ρυθμιστική Περίοδο θα εγκρίνονται κατά το τελευταίο έτος της προηγούμενης περιόδου. Μεταξύ των ετών της κάθε περιόδου, οι χρεώσεις θα μπορούν να αυξάνονται στο ύψος της μέσης ετήσιας μεταβολής του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που καταρτίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ για το προηγούμενο ημερολογιακό έτος.
Τα τέλη των τιμολογίων θα αποτελούνται από ένα σταθερό τέλος και ένα μεταβλητό τέλος ανά μονάδα όγκου ύδατος (ογκομετρική χρέωση ανά κυβικό μέτρο κατανάλωσης νερού) με τις χρεώσεις να είναι ανάλογες με το ύψος των καταναλώσεων.
Για τον υπολογισμό του μεταβλητού τέλους, κάθε πάροχος ορίζει αύξουσες κλίμακες κατανάλωσης και, αντιστοίχως, αυξανόμενα κλιμάκια τελών ογκομετρικής χρέωσης, προκειμένου να αποτρέπεται η υπερβολική κατανάλωση.
H πρώτη κλίμακα κατανάλωσης αντιστοιχεί στις βασικές ανάγκες διαβίωσης του πληθυσμού, όπως ορίζεται στην απόφαση, ενώ η ποσότητα που αντιστοιχεί στην πρώτη κλίμακα παρέχεται σε οικονομικά προσιτή τιμή.
Η ΚΥΑ δίνει επίσης τη δυνατότητα καθορισμού ειδικού τιμολογίου για τη λειτουργία των δημόσιων κοινωνικών υποδομών, ενώ υποχρεώνει τους παρόχους να καταμετρούν την κατανάλωση ύδατος τουλάχιστον τρεις φορές κατ’ έτος. Στην περίπτωση που μέρος του δικτύου έχει εγκατεστημένους έξυπνους μετρητές, η συχνότητα καταμέτρησης μπορεί να μειώνεται σε μία φορά το χρόνο.
Επιπροσθέτως, οι πάροχοι υποχρεούνται να αναρτούν στην ιστοσελίδα τους τα επικαιροποιημένα τιμολόγιά τους και να διαθέτουν στους καταναλωτές ηλεκτρονικά με εξατομικευμένο τρόπο αναλυτική περιγραφή των χρεώσεών τους και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα του προγράμματος παρακολούθησης της ποιότητα του πόσιμου νερού και των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων.
Νερό
Και …εποχικό τιμολόγιο
Η απόφαση ορίζει επίσης ότι κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Ρ.Α.Α.Ε.Υ. που εκδίδεται μετά από αιτιολογημένο αίτημα, οι πάροχοι δύνανται να εφαρμόζουν σύστημα εποχικής τιμολόγησης, για τους χρήστες που παρουσιάζουν έντονη εποχική μεταβλητότητα στις ποσότητες ύδατος που καταναλώνουν.
Βάσει του συστήματος αυτού θα εφαρμόζονται αυξημένες χρεώσεις την χρονική περίοδο του έτους με ιδιαίτερα αυξημένη κατανάλωση ύδατος συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιόδους του έτους. Κριτήριο για την εφαρμογή του συστήματος συνιστά, ιδίως, η διαθεσιμότητα ύδατος κατά την χρονική περίοδο των ιδιαίτερα αυξημένων καταναλώσεων.
Και πρόσθετες αυξήσεις σε έκτακτες ανάγκες
Η περίοδος ισχύος των εγκεκριμένων τιμολογίων από την Ρυθμιστική Αρχή θα είναι πενταετής. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια κάθε πενταετούς περιόδου, οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος θα μπορούν να εφαρμόζουν μεγαλύτερες αυξήσεις επί των τιμολογίων των υπηρεσιών ύδατος που παρέχουν, μετά από έγκριση της Ρ.Α.Α.Ε.Υ κατόπιν ειδικά αιτιολογημένου αιτήματος σύμφωνα με τη διαδικασία «Έκτακτης Αναθεώρησης Χρηματοοικονομικού Κόστους». Το αίτημα των παρόχων για πρόσθετες αυξήσεις θα μπορεί να υποβληθεί εφόσον συντρέχει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
εάν ο πάροχος, κατά την διάρκεια της Ρυθμιστικής Περιόδου, αντιμετωπίζει έκτακτες και σημαντικές δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης, οι οποίες δεν θα μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί κατά τον προσδιορισμό του χρηματοοικονομικού κόστους της εν λόγω περιόδου.
Εάν, λόγω εξωγενών παραγόντων, προκύπτει σημαντική περικοπή λειτουργικών δαπανών εντός της Ρυθμιστικής Περιόδου.
Εάν μεταβληθούν σημαντικά τα οικονομικά, νομικά ή πραγματικά δεδομένα που είχαν ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισμό του χρηματοοικονομικού κόστους.
Το αίτημα του παρόχου υπηρεσιών ύδατος για έκτακτη αναθεώρηση του χρηματοοικονομικού κόστους υποβάλλεται εγγράφως στην Ρ.Α.Α.Ε.Υ. και περιλαμβάνει αναλυτική τεκμηρίωση των λόγων που καθιστούν αναγκαία την αναθεώρηση με παράθεση στοιχείων εξέλιξης των μεγεθών του χρηματοοικονομικού κόστους και αποτύπωση της απόκλισης των μεγεθών από τις αρχικά εγκεκριμένες τιμές, στοιχεία που να αποδεικνύουν ή να υποστηρίζουν ότι οι δαπάνες δεν ήταν εφικτό να είχαν προβλεφθεί και ότι, χωρίς την ζητούμενη αναθεώρηση, ο οικονομικός αντίκτυπος για τον πάροχο θα ξεπερνούσε το 2% του ετήσιου χρηματοοικονομικού κόστους. Επίσης το αίτημα θα πρέπει να συνοδεύεται από αναλυτική εισήγηση με τα προτεινόμενα προς αναθεώρηση μεγέθη του χρηματοοικονομικού κόστους και εκτίμηση των επιπτώσεων στην ομαλή λειτουργία του παρόχου, σε περίπτωση που δεν γίνει δεκτό το αίτημα της έκτακτης αναθεώρησης.
Η Ρ.Α.Α.Ε.Υ. θα αξιολογεί το αίτημα του παρόχου έχοντας το δικαίωμα να ζητήσει πρόσθετα στοιχεία ή πληροφορίες και θα αποφασίζει εντός τεσσάρων μηνών για την αποδοχή ή την απόρριψή του, η οποία θα πρέπει να αιτιολογείται πλήρως.
Μειωμένα τιμολόγια
Σύμφωνα με την ΚΥΑ, οι πάροχοι θα μπορούν να καθορίζουν ευνοικότερες τιμές για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες όπως πολύτεκνες και τρίτεκνες οικογένειες, ή φυσικά πρόσωπα που εντάσσονται, γενικότερα, στις κατηγορίες των οικονομικά αδύναμων προσώπων και των ευάλωτων νοικοκυριών ή πελατών. Η απόφση αυτή θα απαιτεί σύνταξη οικονομοτεχνικής έκθεσης για την επίδραση των μειώσεων στις άλλες κατηγορίες χρηστών, ενώ οι ευνοϊκότερες τιμές θα αποφασίζονται έτσι ώστε να μην «ανατρέπεται η λειτουργία της τιμής ως μέσου αποτροπής της σπατάλης νερού».
Ειδικά τιμολόγια κατόπιν μελέτης θα μπορούν να καταρτίζονται και για συγκεκριμένους χρήστες υπηρεσιών ύδατος όπως, ενδεικτικά, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, δομές προσωρινής υποδοχής/φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών, πυροσβεστική, όταν αυτές οι υπηρεσίες ύδατος αφορούν στην εκτέλεση των κύριων δημόσιων καθηκόντων τους.
Διαφορετικές μειωμένες χρεώσεις θα προβλεφθούν και για την τιμολόγηση της κατανάλωσης σε περίπτωση αφανούς διαρροής καθώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις με τις οποίες θα χορηγείται η σχετική έκπτωση επί της χρέωσης. Οι όροι και οι προϋποθέσεις μάλιστα θα είναι κοινοί για όλους τους παρόχους και θα καθορίζονται με απόφαση της Ρ.Α.Α.Ε.Υ. Στόχος είναι να μην επιβαρύνονται οι καταναλωτές με χρέη, για τα οποία οι πάροχοι έχουν συνυπευθυνότητα ειδικά στις περιπτώσεις που δε γίνονται μετρήσεις της κατανάλωσης.
Αγροτική χρήση
Σε ό,τι αφορά την άρδευση, η ΚΥΑ ορίζει ότι ο τρόπος τιμολόγησης των τελικών χρηστών πραγματοποιείται με μικτό σύστημα χρέωσης. Τα τέλη βάσει της μεθόδου αυτής αποτελούνται από ένα σταθερό τέλος και ένα μεταβλητό τέλος ανά μονάδα όγκου ύδατος, το οποίο αυξάνεται με την αύξηση της κατανάλωση ύδατος αποτελώντας κίνητρο για τη μείωσή της.
Για τον προσδιορισμό του μεταβλητού τέλους δύναται να λαμβάνεται υπόψη το είδος της αγροτικής εκμετάλλευσης και η συγκριτική αξιολόγηση ομοειδών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, στη βάση των επιδόσεων τους ως προς την ορθολογική χρήση του ύδατος (π.χ. βάσει ορθών γεωργικών πρακτικών).
Το σταθερό τέλος αφορά στο κόστος διοίκησης του παρόχου υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση και εφαρμόζεται ανά στρέμμα καλλιέργειας. Τα μεταβλητά τέλη ανά κυβικό μέτρο εφαρμόζονται στους χρήστες ανάλογα με την μετρηθείσα ποσότητα του ύδατος που χρησιμοποιήθηκε. Σε περιπτώσεις όπου δεν είναι εφικτή η καταμέτρηση του ύδατος ώστε να γίνεται χρέωση ανά κυβικό μέτρο ο πάροχος εκτιμά την ποσότητα που χρησιμοποιήθηκε, είτε κατά έκταση γης, είδος καλλιέργειας και μέθοδο άρδευσης, είτε ανάλογα με το χρόνο χρήσης του ύδατος από τον τελικό χρήστη (π.χ. βάσει της καταναλισκόμενης ενέργειας για άντληση νερού) ανάλογα με τα διαθέσιμα δεδομένα.
Σε κάθε περίπτωση, οι πάροχοι υποχρεούνται να μεριμνήσουν για τη σταδιακή τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος στο σύνολο των χρηστών του δικτύου αρμοδιότητάς τους, έως το τέλος του 2026.
Πηγή: ethnos.gr
