Μόνο οι μισές ανατροπές που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου στο ασφαλιστικό σύστημα έχουν τεθεί σε εφαρμογή πέντε μήνες μετά την ψήφισή του.
Αυτές αφορούν ως επί το πλείστον τις περικοπές σε ΕΚΑΣ, επικουρικές συντάξεις, μερίσματα και εφάπαξ.
Οι άλλες μισές και, όπως όλα δείχνουν, πιο σκληρές ανατροπές που προβλέπει ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου, εκκρεμούν ακόμα.
Αυτές αφορούν σε νέες περικοπές στο ΕΚΑΣ, τη σύσταση του ασφαλιστικού υπερ-ταμείου, τον επανυπολογισμό όλων των κύριων συντάξεων πλην ΟΓΑ και την επιβολή του διπλού ασφαλιστικού “χαρατσιού” 26,9% στους επαγγελματίες. Οι ανατροπές αυτές θα πρέπει να εφαρμοστούν από το 2017 μέχρι τουλάχιστον το 2019.
Έτσι μπορεί το Ασφαλιστικό να έχει “κλείσει” προς το παρόν από άποψη νομοθέτησης, αλλά παραμένει και με το παραπάνω “ανοιχτό” από την άποψη της εφαρμογής, μιας και δεν έχουν εκδοθεί ακόμα πολλές κρίσιμες Υπουργικές εγκύκλιοι, όπως το ίδιο το Υπ. Εργασίας παραδέχθηκε χθες. Παράλληλα, παραμένει εντελώς αμφίβολη η απόδοση των ανατροπών αυτών στους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς των ασφαλιστικών ταμείων και η συσχέτιση της με τους γενικότερους δημοσιονομικούς στόχους.
Η διελκυστίνδα αυτή φαίνεται πως “οπλίζει” το ΔΝΤ να συνεχίζει να ζητά περικοπές στις κύριες συντάξεις (πχ μέσω της κατάργησης της “προσωπικής διαφοράς” που θα προκύψει μετά τον επανυπολογισμό τους) με στόχο μάλιστα την ενίσχυση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, την ώρα που αναζητούνται πόροι, όπως ο ίδιος ο επικεφαλής του Eurogroup, Γ. Ντάιζελμπλουμ επισήμανε σε πρόσφατο έγγραφο του για τη χρηματοδότηση του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) από το 2017 και έπειτα (σ.σ. το Μνημόνιο προβλέπει την εξοικονόμηση πόρων για από παροχές της κοινωνικής ασφάλισης για χάρη του ΚΕΑ).
Εξάλλου, όπως επισημαίνουν στο Capital.gr αναλυτές της κοινωνικής ασφάλισης, ο ίδιος ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει “ρήτρες” (πχ μεταβολή εθνικής σύνταξης ανάλογα με την πορεία του ΑΕΠ και του πληθωρισμού, μηχανισμός “αυτόματης εξισορρόπησης στα επικουρικά ταμεία), οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγάλες αρνητικές παρεμβάσεις σε βάρος των συντάξεων, σε περίπτωση που δεν πιάνονταν οι στόχοι απόδοσης μέτρων του ασφαλιστικού την περίοδο 2016 -2019 (σ.σ. 3 δισ. ευρώ χωρίς τις απώλειες εσόδων που αυτά προκαλούν, τις παροχές προς ανασφάλιστους κλπ).
Πιο συγκεκριμένα, τα μέτρα για το 2017, τα οποία ήδη προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου ο οποίος έχει τεθεί σε ισχύ από 12.5.2016 είναι τα ακόλουθα:
· Ο επαναπροσδιορισμός των εισοδηματικών κριτηρίων για τη χορήγηση του ΕΚΑΣ μέχρι τέλη Δεκεμβρίου 2016 με στόχο την εξοικονόμηση 401 εκατ. ευρώ το 2017 (436 εκατ. ευρώ προβλέπει το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού).
Η εγκύκλιος αυτή εκκρεμεί, ενώ ο Γ. Κατρούγκαλος έχει δηλώσει πως στόχος της κυβέρνησης είναι να μη χάσει κανένας συνταξιούχος το ΕΚΑΣ το 2017, αλλά να μειωθεί κατά ένα ποσοστό το ύψος του συγκεκριμένου επιδόματος από όσους συνεχίζουν να το παίρνουν. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έχει λάβει ακόμα την έγκριση των θεσμών.
· Η σύσταση του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης στον οποίο θα ενταχθούν όλα τα ταμεία κύριας ασφάλισης (πχ ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΟΓΑ κλπ) από 1.1.2017 .
Το μόνο το οποίο έχει κάνει το Υπ. Εργασίας είναι να συστήσει στο α΄ δεκαήμερο του περασμένου Οκτωβρίου πέντε συντονιστικές ομάδες εργασίας από στελέχη όλων των ταμείων κύριας ασφάλισης προκειμένου να “τρέξουν” τον επαναυπολογισμό των κύριων συντάξεων, την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των εισφορών των επαγγελματιών και των αγροτών με βάση το εισόδημα που δηλώνουν στην εφορία, την ενοποίηση των οικονομικών, διοικητικών και πληροφορικών συστημάτων των υπαρχόντων ταμείων.
· Ο επανυπολογισμός όλων των ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων (πλην ΟΓΑ), δηλαδή περίπου 2,3 εκατ. παροχών κύριας ασφάλισης του ΙΚΑ, του ΟΑΕΕ, του ΕΤΑΑ κλπ. που είχαν καταβληθεί έως 12.5.2016 με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και τις μέσες αποδοχές ολόκληρου του ασφαλιστικού βίου των ασφαλισμένων.
Στις 8.6.2016 εκδόθηκε Υπουργική Απόφαση με την οποία καθορίζεται το χρονοδιάγραμμα, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να έχει επανυπολογιστεί το 10% των συντάξεων στις 31.12.2016, το 40% μέχρι τις 31.3.2017, το 70% μέχρι τις 30.9.2017 και το 100% μέχρι τις 30.9.2016. Ωστόσο, δεν έχει ακόμα καθοριστεί ο ακριβής τρόπος επανυπολογισμού, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία αποδοχών των ασφαλισμένων σε όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου τους. Κατά τα άλλα, ο νόμος προβλέπει μετά τον –όπως προαναφέρθηκε – ασαφή ακόμα επανυπολογισμό των συντάξεων θα προκύψει μία “προσωπική διαφορά” μεταξύ του σημερινού επιπέδου των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων και εκείνου που προκύψει από τον επανυπολογισμό τους.
Αν αυτή η “διαφορά” είναι αρνητική (δηλαδή οι επανυπολογισθείσες είναι χαμηλότερες από τις καταβαλλόμενες), θα συμψηφιστεί σταδιακά με την των ονομαστικών αυξήσεων τις οποίες υποτίθεται θα πάρουν οι εθνικές συντάξεις από την 1.1.2019 και έπειτα. Με άλλα λόγια, οι συντάξεις αυτές δεν λάβουν ονομαστική αύξηση το 2019, εφόσον σημειωθεί θετικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ το 2018, προκειμένου να αρχίσει να αποσβένεται η αρνητική “προσωπική διαφορά”. Αν σε άλλες περιπτώσεις συντάξεων, η “προσωπική διαφορά” είναι θετική (δηλ. οι επανυπολογισθείσες συντάξεις είναι υψηλότερες από τις καταβαλλόμενες), τότε οι συντάξεις αυτές θα φτάσουν σε ορίζοντα 5ετίας το επίπεδο που ορίζει ο επανυπολογισμός τους.
· Η επιβολή του διπλού ασφαλιστικού “χαρατσιού” 26,9% επί του δηλωθέντος εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιών και αυταπασχολουμένων (20% για κύρια ασφάλιση και 6,9% για ΕΟΠΥΥ), αλλά και του χαρατσιού 20,9% στους αγρότες (14% για κύρια ασφάλιση, 6,9% για ΕΟΠΥΥ) από 1.1.2017.
Δεν έχει ακόμα εκδοθεί υπουργική εγκύκλιος για τον ακριβή τρόπο υπολογισμού των εισφορών, ενώ εκκρεμεί ακόμα η σύνδεση των αρμοδίων μηχανισμών εφοριών και ασφαλιστικών ταμείων, προκειμένου να “τρέξει” αυτός ο υπολογισμός.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο που εξετάζει το Υπ. Εργασίας, οι νέες εισφορές για κύρια ασφάλιση –ΕΟΠΥΥ θα υπολογιστούν στο α΄ εξάμηνο του 2017, με βάση το εισόδημα που δηλώθηκε το 2015, δηλαδή οι εισφορές που θα καταβληθούν στο α΄ εξάμηνο του 2017 θα προκύψουν με βάση το 50% του εισοδήματος του 2015, μιας και μέχρι τα τέλη του α΄ εξαμήνου του 2017 δεν έχει ολοκληρωθεί η δήλωση των εισοδημάτων του 2016 . Στο β΄ εξάμηνο του 2017, οι εισφορές θα επανυπολογιστούν με βάση το εισόδημα του 2016, δηλαδή οι εισφορές που θα καταβληθούν στο β΄ εξάμηνο του 2017 θα προκύψουν με βάση το 50% του εισοδήματος του 2016.
Έπειτα θα επανυπολογιστούν οι εισφορές που καταβλήθηκαν στο α΄ εξάμηνο του 2017 με βάση το 50% του εισοδήματος που δηλώθηκε το 2016 και ανάλογα με τη διαφορά που θα προκύψει θα υπάρξει “επιστροφή” ή επιπλέον επιβάρυνση του ασφαλισμένου.
capital.gr
