Tου Νίκου Τσίτσα
Η νέα χρονιά είναι έτος πολιτικών προκλήσεων για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Την χρονιά που μόλις ξεκίνησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ θα δώσει μάχη με τον χρόνο παραμονής στην εξουσία διεκδικώντας τον χαρακτηρισμό της μακροβιότερης κυβέρνησης σε περίοδο Μνημονίου καθώς τόσο η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου όσο και οι κυβερνήσεις Λ. Παπαδήμου και Αν. Σαμαρά δεν ξεπέρασαν τα δύο χρόνια παραμονής στην εξουσία ενώ οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ μετά από τρείς εκλογικές διαδικασίες, «έκλεισαν» 24 μήνες παραμονής στην ηγεσία του τόπου.
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και οι συνεργάτες μεταφέρουν ένα κλίμα αισιοδοξίας για την νέα χρονιά κάνοντας λόγο για έξοδο της χώρας στις αγορές το 2017 και για το οικονομικό momentum που δεν πρέπει να χάσει η Ελλάδα προκειμένου μετά τον Σεπτέμβρη να αρχίζει να φαίνεται το φως στο τούνελ της ελληνικής κρίσης.
Οπως και στις δεύτερες εκλογές του 2015, η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει ορόσημα στα οποία διαβλέπει πως η χώρα θα κάνει την …στροφή και θα καταφέρει να αναστρέψει το κλίμα ύφεσης που επικρατεί στην οικονομία χωρίς όμως …ιδιαίτερη επιτυχία καθώς οι βασικοί δείκτες της ανεργίας και της ανταγωνιστικότητας κινούνται σε αρνητικούς ρυθμούς. Αυτήν την χρονιά δε, τα προβλήματα συσσωρεύονται για τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ καθώς ανεβαίνουν οι τόνοι της πολιτικής αντιπαράθεσης με την αξιωματική αντιπολίτευση η οποία καταγράφει μέχρι και διψήφια ποσοστά διαφοράς από το κυβερνών κόμμα στις δημοσκοπήσεις.
Τα εμπόδια όμως που καλείται να ξεπεράσει το 2017 η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα είναι τα εξής:
1. Το κλείσιμο της Β’ αξιολόγησης: Η κυβέρνηση διαβλέπει ότι η αξιολόγηση θα κλείσει εντός του Ιανουαρίου αλλά δεν φημίζεται για τις επιτυχημένες προβλέψεις της. Από την άλλη πλευρά αξιωματούχοι της Ε.Ε. όπως ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Β. Ντομπρόβσκις καθώς και το ΔΝΤ προαναγγέλλουν ότι η διαπραγμάτευση θα κρατήσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πιθανότατα για μήνες, καταγράφοντας κυρίως το έλλειμμα εμπιστοσύνης που αυξάνεται μεταξύ δανειστών και Αθήνας μετά τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού για το επίδομα στους συνταξιούχους και το πάγωμα του Φ.Π.Α στα νησιά. Η επιστολή Τσακαλώτου προς τους θεσμούς υπογράμμισε την δέσμευση της κυβέρνησης στο Μνημόνιο αλλά αυτό φαίνεται ότι δεν είναι ικανό να πείσει τους εταίρους. Το Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου αναμένεται να είναι …σκληρό για τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών καθώς εκτιμάται ότι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα ζητήσουν την ψήφιση σκληρών μέτρων για την εφαρμογή υψηλών πλεονασμάτων 3,5% για τα έτη από το 2018 και μετά με αποτέλεσμα να επιμηκύνουν τον χρόνο της διαπραγμάτευσης χωρίς να αποκλείεται ακόμα και το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να στήσει κάλπες για να «αποδράσει» από ένα 4ο Μνημόνιο.
2. Κοινωνικές αντιδράσεις: Στο εσωτερικό της χώρας αναμένεται να ξεκινήσει τσουνάμι κινητοποιήσεων κατ΄ αρχήν από τις οργανώσεις των συνταξιούχων που βλέπουν ορατό τον κίνδυνο να εφαρμοστούν νέες μειώσεις στις κύριες συντάξεις. Παράλληλα ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες προετοιμάζουν δυναμικές κινητοποιήσεις για την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και την προκαταβολή φόρου που θα καταβάλλουν από φέτος η οποία αναμένεται να φτάνει έως και το 70% των εσόδων τους. Το Μέγαρο Μαξίμου εκτιμάται ότι κληθεί να αντιμετωπίσει έναν κλοιό κινητοποιήσεων ισχυρών κοινωνικών ομάδων μέσα στον Φεβρουάριο, δεχόμενο ισχυρές πιέσεις από την κοινωνική αντίδραση για πρώτη φορά μετά τον Ιανουάριο του 2015.
3. Ο φόβος του …κόφτη: Η παραδοχή του Ευ. Τσακαλώτου ότι η κυβέρνηση συζητά την επέκταση του δημοσιονομικού κόφτη για μετά το 2018 αφήνοντας ανοιχτό το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων, δείχνει ότι το Μαξίμου επιμένει στην τακτική να παρέχει εγγυήσεις τις οποίες ζητούν οι εταίροι, θολώνοντας όμως τα νερά, μέχρι την τελική υπογραφή συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών, εάν τελικώς επιτευχθεί. Οι συντάξεις και οι μισθοί στο Δημόσιο, λόγω κόφτη, θα είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος αφού η παραμικρή απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους θα επιφέρει περικοπές για συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους. Για τον λόγο αυτό θεσμοθετήθηκαν τα μνημόνια συνεργασίας μεταξύ υπουργείων και ΥΠΟΙΚ για να αποτελέσουν μία πρόσθετη γραπτή εγγύηση για τους εταίρους.
4. Οι κάλπες στην Ευρώπη και ο νέος συσχετισμός δυνάμεων: Οι εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία εκτιμάται ότι θα αλλάξουν τον συσχετισμό δυνάμεων στην Ε.Ε. για την Αθήνα όπου εκτιμάται ότι θα μείνει με μοναδικό σύμμαχο την …Άνγκελα Μέρκελ. Στην Γαλλία έχει προβάδισμα η γαλλική Δεξιά έναντι της ακροδεξιάς Μ. Λεπέν ενώ στην Γερμανία το κόμμα της Αν. Μέρκελ αναμένεται να καταλάβει την πρώτη θέση αλλά αναμένεται να έχει απώλειες προς τα δεξιά και το νέο κόμμα της ακροδεξιάς AfD. Σε κάθε περίπτωση πάντως τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που αποτελούσαν σύμμαχο της Αθήνας, φαίνεται ότι συρρικνώνονται ανατρέποντας τον συσχετισμό δυνάμεων υπερ των δεξιών κομμάτων στην Ευρώπη.
5. Το Κυπριακό και οι σχέσεις με την Τουρκία: Το Κυπριακό βρίσκεται σε μία κρίσιμη καμπή καθώς οι δύο κοινότητες στην Μεγαλόνησο φέρονται να βρίσκονται κοντά στην επίλυση του προβλήματος. Ο πρωθυπουργός προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της γραμμής «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαραστέκεται », στην τάση του ΣΥΡΙΖΑ που υποστηρίζει την λύση όπως είχε ταχθεί υπέρ του σχεδίου Ανάν και στην άποψη του υπουργού Εξωτερικών Ν. Κοτζιά που δεν είχε υποστηρίξει στο παρελθόν το σχέδιο Ανάν για το νησί. Παράλληλα όμως οι επιθέσεις στο εσωτερικό της, Τουρκίας από τζιχαντιστές, η διάλυση του στρατού και των δημοσίων υπηρεσιών από τον Τ. Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα και η συμμετοχή της στα παιχνίδια πολέμου στην Συρία και στο βόρειο τμήμα της χώρας με τους κουρδικούς πληθυσμούς, καθιστούν την γείτονα χώρα ως έναν ασταθή συνομιλητή καθώς αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στο εσωτερικό της τα οποία συνηθίζει να εξάγει προς το εξωτερικό με τις παραβιάσεις στο Αιγαίο και την διεκδίκηση ελληνικών νησιών.
6. Προσφυγικό: Η αύξηση των προσφυγικών πληθυσμών που παραμένουν εγκλωβισμένοι στα νησιά και ξεπερνούν σήμερα τους 11.000 μετανάστες, λειτουργεί ως κινούμενη βόμβα σε μία κοινωνία όπως η ελληνική που η ανεργία ξεπερνά το 26% και το ένα τρίτο του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας. Παρά το περίσσεμα ανθρωπιάς που έδειξαν οι κάτοικοι των νησιών και της ηπειρωτικής Ελλάδας προς τους πρόσφυγες, σύμφωνα με εκτιμήσεις κυβερνητικών στελεχών, το καλοκαίρι του 2017 θα είναι από τα πιο δύσκολα καθώς τα νησιά του Αιγαίου θα δοκιμάσουν τις αντοχές τους στις αυξημένες ροές προσφύγων από την Τουρκία ενώ μέχρι τότε θα πρέπει να έχουν μετακινηθεί στο εσωτερικό της χώρας περίπου 6.000-7.000 πρόσφυγες για να μετεγκατασταθούν.
7. Οι καταβολές των δανειακών υποχρεώσεων: Στην περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις κρατήσουν για αρκετό χρονικό διάστημα, η κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει το φαινόμενο των άδειων ταμείων και του εφιάλτη της καταβολής των δόσεων. Στο Μαξίμου τρέμουν στην ιδέα ότι θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μία αντίστοιχη κατάσταση με αυτήν του καλοκαιριού του 2015 και για τον λόγο αυτό θα επιδιώξουν να ..κλείσουν την αξιολόγηση άμεσα. Σε αντίθετη περίπτωση, φαίνεται ότι ο οικονομικός μηχανισμός του κράτους έχει προετοιμαστεί είτε με την αξιοποίηση κονδυλίων από την υπεραπόδοση των εσόδων είτε με τα αποθεματικά του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης τα οποία καταγράφονται εκ νέου από τους αρμόδιους υπουργούς.
