Αποτίμηση της κατάστασης, νέα ενημερωτική εξόρμηση, ενίσχυση των προληπτικών μέτρων ασφαλείας και προτάσεις προς την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) για τη βελτίωση της οδηγίας PSD2 που διέπει τις ηλεκτρονικές συναλλαγές αποτελούν τα βασικά θέματα στην ατζέντα των ελληνικών τραπεζών και αρμόδιων ελεγκτικών και διωκτικών αρχών.
Σήμερα πραγματοποιείται για τρίτη φορά ευρεία σύσκεψη στο υπ. Προστασίας του Πολίτη, με τη συμμετοχή των τραπεζών, της Τράπεζας της Ελλάδος και εκπροσώπους διωκτικών αρχών το τελευταίο εξάμηνο, με θέμα τον περιορισμό της ηλεκτρονικής.
Παρά τον μικρό περιορισμό των περιπτώσεων απάτης μετά την καμπάνια των τραπεζών τα Χριστούγεννα, τα στοιχεία της ΕΒΑ και της ΕΚΤ δείχνουν ότι τα ποσοστά είναι σχεδόν τριπλάσια από την υπόλοιπη Ευρώπη, αν και τα συνολικά ποσά μικρότερα.
Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, η καμπάνια ενημέρωσης των Χριστουγέννων, με το μήνυμα “Μια Παύση Αρκεί για να Αποφύγουμε την Ηλεκτρονική Απάτη”, έπιασε τόπο. Από τα στοιχεία που συγκεντρώνουν οι τράπεζες προέκυψε μείωση των περιπτώσεων απάτης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές κατά περίπου 10%.
Νέα καμπάνια
Προς αυτή την κατεύθυνση, οι τράπεζες πρόκειται να χρηματοδοτήσουν και να προχωρήσουν σε μια νέα μεγάλη ενημερωτική καμπάνια, με δύο κύρια μηνύματα: Ποτέ δεν αποκαλύπτουμε τους κωδικούς μας. Σκεφτόμαστε πριν πατήσουμε έναν σύνδεσμο ή απαντήσουμε σε μήνυμα ή email.
Μεθοδολογία καταγραφής
Το δεύτερο θέμα συζήτησης αποτελεί η ανάγκη για σαφή διαχωρισμό των περιπτώσεων απάτης που συνδέονται με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές από εκείνες που εμπίπτουν στο οικονομικό έγκλημα γενικότερα.
Για παράδειγμα, η απάτη μέσω email που υπόσχεται γρήγορο χρήμα αν κάποιος πατήσει σε ένα link και επενδύσει σε μια εταιρεία είναι διαφορετική από εκείνη με το email, το οποίο με παραπλανητικό μήνυμα αποσπά προσωπικά δεδομένα για να αποκτήσει ο απατεώνας πρόσβαση στο internet banking του θύτη.
Αν, λοιπόν, περιοριστεί η μέτρηση στις περιπτώσεις απάτης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, τότε ο συνολικός τζίρος της e-απάτης στην Ελλάδα δεν ξεπερνά τα 12-15 εκατ. ευρώ ετησίως, ποσό σχεδόν μισό από αυτό που επικοινωνείται και φτάνει τα 25-30 εκατ. ευρώ ή περισσότερο.
Το συνολικό ποσό “φουσκώνει” από τις περιπτώσεις απάτης στις μεταφορές πιστώσεων (online πληρωμές) όχι επειδή κάποιος “τρύπωσε” στο σύστημα, αλλά επειδή ο ίδιος ο καταναλωτής πείστηκε να κάνει τη συναλλαγή, ενώ ο θύτης δεν απέκτησε πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα για να εισέλθει στον λογαριασμό ηλεκτρονικής τραπεζικής ή να χρησιμοποιήσει την κάρτα του θύτη κλπ.
Πρόληψη και επενδύσεις
Το τρίτο θέμα σχετίζεται με νέα μέτρα πρόληψης, ενίσχυσης των συστημάτων κυβερνοασφάλειας και επενδύσεις στην τεχνολογία. Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες πρόκειται να επενδύσουν συνολικά περίπου 1 δισ. ευρώ στην τριετία στην τεχνολογία, δίνοντας βαρύτητα στην κυβερνοασφάλεια, καθώς, όπως έχει προκύψει από αναλύσεις της ΕΒΑ και την ΕΚΤ, το κόστος από κυβερνοεπιθέσεις πρόκειται να αυξάνεται και να αποτελεί κίνδυνο για τα κεφάλαια των τραπεζών.
Ένα από τα μέτρα που ήδη έχει τεθεί σε λειτουργία από όλες τις τράπεζες είναι η προτεραιότητα στις κλήσεις προς τα call centre τους, όταν πρόκειται για αναγγελία απάτης.
Δηλαδή, όποιος πελάτης τράπεζας καλέσει το τηλεφωνικό κέντρο για απάτη (χρήση κωδικού) ή υποψιάζεται ότι κάτι έκανε λάθος (πχ πάτησε σε έναν σύνδεσμο σε μήνυμα) και θέλει να προλάβει τυχόν απάτη εις βάρους του, τότε η κλήσει αυτή παίρνει αυτομάτως προτεραιότητα για σύνδεση με εκπρόσωπο, ώστε αμέσως να ακυρωθούν κάρτες, κωδικοί, κλπ.
Συνεργασία με ΕΒΑ
Επίσης, οι τράπεζες, μέσω της Ένωσής τους, παίρνουν μέρος στη διαβούλευση που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) για την αξιολόγηση και βελτίωση της οδηγίας PSD2 που αφορά στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η ΕΒΑ δημοσίευσε έκθεση αξιολόγησης για τις απάτες το β’ εξάμηνο του 2020 και καλεί τις ευρωπαϊκές τράπεζες και τις αρμόδιες εθνικές αρχές να απαντήσουν σε εννέα, καταθέτοντας τις προτάσεις τους, μέχρι τις 22 Απριλίου. Οι απαντήσεις από την Ελλάδα θα προέλθουν από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Τα στοιχεία για την Ελλάδα
Από τα στοιχεία που έχει διαβιβάσει η ΕΒΑ στις ελληνικές τράπεζες, μαζί με το σχετικό ερωτηματολόγιο προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
Πρώτον, το ετήσιο κόστος από τις ηλεκτρονικές απάτες στην Ελλάδα υπολογίζεται σε άνω των 22 εκατ. ευρώ.
Δεύτερον, τα περισσότερα χρήματα χάνονται από τις συναλλαγές με κάρτες, κυρίως στις απομακρυσμένες αγορές μέσω ίντερνετ. Η συνολική αξία της απάτης σε 12,6 εκατ. ευρώ. Η μέση αξία της απάτης υπολογίζεται σε 37 ευρώ.
Τρίτον, τα περισσότερα χρήματα ανά απάτη χάνονται στις μεταφορές πιστώσεων, δηλαδή στις online πληρωμές/μεταφορές κεφαλαίων μέσω ίντερνετ και mobile banking. Με βάση τα στοιχεία για μεταφορές πιστώσεων το 2020, στην Ελλάδα εντοπίστηκαν 1.910 απάτες, συνολικής αξίας 9,3 εκατ. ευρώ και μέσης ζημίας 4.892 ευρώ. Τέταρτον, στην Ελλάδα, το 2020 καταγράφηκε σημαντική αύξηση κατά 298% των περιστατικών απάτης στις μεταφορές πιστώσεων και κατά 313% στην αναλογούσα αξία τους, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Τέταρτον, ο αριθμός των περιπτώσεων και η αξία της απάτης στα ΑΤΜ (αναλήψεις) έχει περιοριστεί στην Ελλάδα και κινείται ακριβώς στα ίδια ποσοστά με την Ευρωζώνη. Οι συνολικές απώλειες χρημάτων από απάτη στις αναλήψεις μετρητών από ΑΤΜ υπολογίζεται στην Ελλάδα σε 0,7 εκατ. ευρώ. Η μέση αξία της απάτης/απώλειας υπολογίζεται σε 319 ευρώ, έναντι 459 ευρώ στην Ευρωζώνη.
Πέμπτον, οι Έλληνες πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών εμφανίζουν τα μικρότερα ποσοστά στον επιμερισμό των ζημιών. Ειδικότερα, στις περιπτώσεις απάτης με κάρτες, οι τράπεζες ανέλαβαν το β’ εξάμηνο το 2020 το 19% των ζημιών, ενώ ο χρήστης της κάρτας το 26%. Το υπόλοιπο ποσοστό ζημίωσε άλλους (πχ εμπόρους κλπ). Το ποσοστό του 19% είναι το μικρότερο στην υπόλοιπη ΕΕ, όπου κυμαίνεται μεταξύ 23% (Ισπανία) και 80% (Πορτογαλία).
Τα στοιχεία για τις πληρωμές και για τις απάτες δημοσιεύονται με μεγάλη καθυστέρηση.
Σε προσπάθειές μας πιο επικαιροποιημένα στοιχεία από την Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ειδικά κατά την περίοδο της καμπάνιας για τις ηλεκτρονικές απάτες τα Χριστούγεννα αλλά και μερικούς μήνες πριν με τη συνάντηση τραπεζών, ΤΤΕ και ΕΕΤ στο υπ. Προστασίας) και για κάθε νεότερο στοιχείο μάς παραπέμπει μόνο στις επίσημες ανακοινώσεις.
Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών έχει σταματήσει να αναρτά ακόμα και στατιστικά για τα συστήματα πληρωμών από το 2015 (για το 2014). Η πιο πρόσφατες αναρτήσεις της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών που συμμετέχει στις συσκέψεις για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού αφορούσε την τελευταία καμπάνια των Χριστουγέννων και γραφήματα με τις πιο συνήθεις απάτες με αφορμή τον μήνα κυβερνοασφάλειας στα τέλη του 2021.
Η ΕΚΤ έχει δημοσιεύσει την αξία των συναλλαγών για το 2020, η Τράπεζα της Ελλάδος την αξία συναλλαγών με κάρτες (και τα στοιχεία για απάτες) για το α’ εξάμηνο του 2021, η ΕΒΑ τα στοιχεία για β’ εξάμηνο του 2020.
Πηγή capital.gr
Του Λεωνίδα Στεργίου
