Γράφει ο
Μοράρης Κ. Εμμανουήλ
Η στέβια ανήκει στις ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ουσίες, που σημαίνει ότι δεν παρέχει θερμίδες ή θρεπτικά συστατικά στη διατροφή, με την αυστηρή προϋπόθεση ότι οι κατασκευαστές της δεν προσθέτουν μικρό ποσοστό υδατανθράκων για να κρατήσουν την τελική μορφή της (π.χ μορφή κουφέτων) συμπαγή.
Πηγή προελεύσης
Η στέβια είναι ένας μικρός, φυλλώδης θάμνος που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά πριν από περίπου 200 χρόνια από τους ιθαγενείς της Νότιας Αμερικής. Οι ιθαγενείς, ανακαλύπτοντας ότι τα φύλλα του φυτού είναι φυσικά γλυκά, τα χρησιμοποίησαν για την παραγωγή, κυρίως, ποτών. Σήμερα, το φυτό καλλιεργείται κυρίως στην Παραγουάη, την Κένυα, την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Καθώς, είναι σε αυξημένη ζήτηση από τους καταναλωτές, φυτείες υπάρχουν επίσης στο Βιετνάμ, τη Βραζιλία, την Ινδία, την Αργεντινή και την Κολομβία, μεταξύ άλλων χωρών.
Παραλαβή γλυκαντικών
συστατικών
Τα φύλλα του φυτού Stevia rebaudiana (στέβια) ξηραίνονται και στη συνέχεια εμβαπτίζονται σε νερό (με μια διαδικασία που θυμίζει τη διαβροχή του τσαγιού) ώστε να απελευθερωθούν τα γλυκά συστατικά (γλυκοζίτες στεβιόλης), τα οποία απομονώνονται με τεχνικές (όπως η κρυσταλλοποίηση) και καθαρίζονται, μέχρι να προκύψει το επιθυμητό προϊόν. Οι γλυκοζίτες της στέβια μπορεί να είναι από 200-300 φορές γλυκύτεροι από τη ζάχαρη.
Ασφάλεια
Η Ιαπωνία ήταν από τις πρώτες χώρες που από τις αρχές του 1970 αξιολόγησε την ασφάλεια της στέβια και των γλυκαντικών της και που ενέκρινε τη χρήση τους σε τρόφιμα και ροφήματα , όπως τα αναψυκτικά. Από τότε, ένας σημαντικός αριθμός μελετών διερεύνησε την ασφάλεια των γλυκοζιτών στεβιόλης και οι αρμόδιοι φορείς υγείας ανά τον κόσμο έχουν εγκρίνει τη χρήση τους. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA, European Food Safety Authority), το 2011 αξιολόγησε με τη σειρά της το σύνολο των δεδομένων από επιστημονικές μελέτες που διερεύνησαν την ασφάλεια των γλυκοζιτών στεβιόλης και σε συμφωνία με την EFCA τους θεώρησε ασφαλείς για κατανάλωση. Ωστόσο, έχει δημιουργήσει μια αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) για τους γλυκοζίτες στεβιόλης (Ε 960), αυτή των 4 mg/kg σωματικού βάρους ανά ημέρα (εκφραζόμενη σε ισοδύναμα στεβιόλης), όταν η συνολική περιεκτικότητα ενός προϊόντος σε γλυκοζίτες ξεπερνά το 95%.
Δηλαδή, πρακτικά ένα άτομο 70 kg θα πρέπει να καταναλώσει περίπου 40 συσκευασίες επιτραπέζιας στέβια ανά ημέρα για να φτάσει το ADI.
Συγκεκριμένα, περισσότερες από 200 μελέτες, όσον αφορά την ασφάλεια του εκχυλίσματος στέβια, έχουν πιστοποιήσει ότι:
• Δεν είναι καρκινογόνος, γενοτοξική ή συνδέεται με οποιονδήποτε αναπαραγωγική / αναπτυξιακή τοξικότητα. • Βοηθούν στη μείωση του βάρους (δεν αποδίδουν ενέργεια), ενώ μπορούν να συμβάλλουν στον έλεγχό του, αφού μειώνουν το θερμιδικό περιεχόμενο της δίαιτας και διατηρούν την ευχαρίστηση στο διαιτολόγιο, βοηθώντας τους ανθρώπους να μείνουν πιστοί στη δίαιτά τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
• Μειώνουν την όρεξη για γλυκά και λιπαρά τρόφιμα.
• Είναι κατάλληλη για διαβητικούς, αφού τα γλυκαντικά από στέβια δεν περιέχουν υδατάνθρακες και δεν επηρεάζουν τη γλυκόζη νηστείας, την ινσουλίνη, τα λιπίδια αίματος και το πεπτίδιο C (δείκτες σακχάρου).
• Μπορεί να καταναλωθεί από όλα τα μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων γυναικών και των παιδιών.
• Δεν προκαλεί τερηδόνα και αποτρέπει το σχηματισμό πλάκας.
Γίνονται έρευνες για την επίδρασή της στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και του σακχαρώδη διαβήτη τύπου II (με ενεργοποίηση της έκκρισης ινσουλίνης).
Συμπέρασμα
Η εμπορική κυκλοφορία της στέβια και των γλυκοζίτών της, έχει εγκριθεί σε περισσότερες από 65 αγορές σε όλο τον κόσμο, ενώ αυξάνεται όλο και περισσότερο η τάση αντικατάστασης της επιτραπέζιας ζάχαρης (σουκρόζης) και των υπόλοιπων γλυκαντικών ουσιών (ασπαρτάμη κ.α.), από αυτήν.
