Πρωταπριλιά χθες η ημέρα που συνηθίζουμε να λέμε ψεύδη, ψέματα, ανακρίβειες ή να κάνουμε αστεία πειράγματα. Ίσως με αυτόν τον τρόπο προσπαθούμε να ξεγελάσουμε και τον ίδιο μας τον εαυτό, να ξεχάσουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας αυτές τις ημέρες.Ψεῦδος ήταν ο λεκτικός τύπος από το ρήμα ψεύδω και δήλωνε την απάτη, την εξαπάτηση. Το ψεύδω, αβέβαιης ετυμολογίας, σήμαινε λέω ψέματα και διαψεύδω. Είχε ακόμη να κάνει με την παραποίηση ενός εγγράφου ή την παραβίαση του όρκου. Επίσης, στη μέση φωνή, ως ψεύδομαι είχε την έννοια φέρομαι απατηλά, αλλά και ψευδολογώ. Συνδέεται πιθανότατα το ρήμα με την ινδοευρωπαϊκή ρίζα του bhseu-, που περιέγραφε το φύσημα του ανέμου ή τους ήχους του σφυρίγματς που δεν έχουν συγκεκριμένο νόημα. Έφτασε, λοιπόν, να σημαίνει λέω πράγματα χωρίς νόημα, ανοησίες, επομένως απατηλά, ανακριβή πράγματα. Άλλες ενδιαφέρουσες λέξεις της ίδιας ρίζας που συναντάμε στα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ήταν ὁ ψεύστης (=ψεύτης), ὁ ψυδρός και ὁ ψυθής (= ψεύτικος, ψευδόμενος) ὁ ψύθος (= το ψέμα) και ὁ ψυθών, -ῶνος (ψεύτης).. Την Πρωταπριλιά, μπορεί να λέμε ψεύδη, για να χαρούμε την ημέρα. Δυστυχώς, όμως, κάποιοι συμπολίτες μας πίστεψαν πολλά ψέματα πολιτικών, που δεν ήταν κατά συνθήκη ψεύδη, δεν ειπώθηκαν, γιατί ήταν αναγκαία λόγω των κοινωνικών περιστάσεων.Και δεν ξεχνάμε τον Ψευτοθόδωρο, που ήταν διάσημος ψεύτης, αρχιψεύταρος, του 19ου αιώνα. Αυτός ο Θοδωρής έλεγε τόσα ψέματα, που, από τότε, όποιος έχει το αντίστοιχο ελάττωμα τον βαφτίζουμε ψευτοθόδωρο.
Προσπαθούσα να ανακαλύψω το “ψέμα” που συνηθίζουν οι εφημερίδες να δημοσιεύουν την Πρωταπριλιά. Δεν τα πολυκατάφερα. Tα πάντα θα μπορούσαν να είναι αλήθεια…
(με την ετυμολογική βοήθεια του liberal.gr)
Εικόνα 1
……………………………………………………………
