Μνημόνιο-Η λέξη της εβδομάδας

Πρόσφατα μπήκε στην ζωή μας η λέξη μνημόνιο, ως μία διαρκής υπενθύμιση, ένας κατάλογος υποχρεώσεων και δεσμεύσεων, που μας οδηγεί στο να πράττουμε σύμφωνα με κάποιους κανόνες. Η λέξη μνημόνιον μαρτυρείται ήδη από την ελληνιστική εποχή. Παλαιότερος λεκτικός τύπος, όμως, ήταν το μνημονεῖον, ένας κατάλογος, ένα μητρώο, που περιείχε ονόματα, καθήκοντα, νόμους ή διατάγματα. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις, το μνημονεῖον ήταν και το συμβολαιογραφείο. Από αυτό το μνημονεῖον προέκυψε το μνημόνιον με την τάση που έχει η γλώσσα μας για τη διτυπία  (π.χ. φυλάκιον από το φυλακεῖον). Η ρίζα είναι το μνήμων, που με την σειρά του ανάγεται στο μιμνῄσκω – μιμνῄσκομαι, θυμίζω και θυμάμαι αντίστοιχα. Μνήμων είναι αυτός που θυμάται, έχει μνημονικό, γερή δηλαδή μνήμη. Το μνημόνιο συνεπώς είναι μία συνεχής υπόμνηση. Η αλήθεια είναι ότι το κάθε μνημόνιο έχει την έννοια του υπομνήματος, του επίσημου εγγράφου που περιέχει διεκδικήσεις, περιγράφει γεγονότα, καταστάσεις ή αποτελεί μια συνθήκη. Η σημασία αυτή είναι απόδοση στα ελληνικά του memorandum. Άρα για εμάς το μνημόνιο είναι ένα ελληνικό memorandum. Έχουμε τώρα ένα τρίτο μνημόνιο να φέρουμε εις πέρας, μια τρίτη  επίσημη γραπτή συμφωνία, που ονομάζεται «Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης». Αυτή η συμφωνία θα μας υπενθυμίζει διαρκώς τι πρέπει να κάνουμε. Το πρώτο υπογράφτηκε το 2010 ανάμεσα στην Ελλάδα και την πάλαι ποτέ τρόικα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης της οικονομίας μας, μια που η χώρα μας είχε μεγάλο δημόσιο χρέος και πολλά δημοσιονομικά προβλήματα. Φαίνεται ότι από τότε δεν έχουμε βρει την μνήμη μας. Δεν γίναμε μνημονιστές, ώστε να μπορούμε να κάνουμε γρήγορα δύσκολους λογαριασμούς. Μνημόνιο, μνημείο, μνημειώδης (εξαιρετικά σημαντικός) είναι ομόρριζες λέξεις. Αλλά μνημόνιο και μνημόσυνο επίσης ομόρριζες. Ευχή μας να βγούμε από το μνημόνιο, πριν πάμε στο μνήμα. Αισιοδοξείτε, απλώς λεξιλογούμε, χωρίς μνησικακία για όσους κοπιάζουν για την οικονομική μας διάσωση. Δεν έχουμε πάθει αμνησία, όμως, γιατί θυμόμαστε ότι κάποιοι αποκήρυτταν τα μνημόνια στο παρελθόν μετά βδελυγμίας, ενώ τώρα διάγουν περίοδο μνηστείας με αυτά! (με την ετυμολογική βοήθεια του liberal.gr)