του Σπύρου Δημητρέλη
Γεμάτη ενδιαφέροντα ευρήματα είναι στα “ψιλά” της γράμματα η έρευνα του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών και του κέντρου Διανέοσις για τη φορολογία εισοδήματος στην Ελλάδα. Οι Έλληνες, από τις απαντήσεις που έδωσαν στους μελετητές, έχουν ξεκαθαρίσει μέσα τους ότι η φοροδιαφυγή είναι κλοπή και μια αντικοινωνική πράξη, αλλά εμμέσως… θαυμάζουν αυτούς που μπορούν και κρύβουν τα πραγματικά τους εισοδήματα, δηλαδή κυρίως τους ελεύθερους επαγγελματίες. Δικαιολογούν, όμως, τη φοροδιαφυγή λόγω κυρίως των υψηλών συντελεστών και της μη ανταποδοτικότητας των φόρων από την πλευρά του κράτους.
Ας δούμε αναλυτικά τα δεδομένα.
Φοροδιαφυγή ίσον κλοπή
Στους πολίτες ειπώθηκε η φράση ότι η φοροδιαφυγή δεν είναι κλοπή και τους ζητήθηκε να δηλώνουν κατά πόσο συμφωνούν με αυτήν την θέση. Μόλις το 13,4% δήλωση ότι συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί με αυτήν την θέση, ενώ το 86,5% δήλωσε ότι διαφωνεί ή μάλλον διαφωνεί. Με άλλα λόγια υπάρχει μια γενικευμένη πεποίθηση στις τάξεις των πολιτών ότι η φοροδιαφυγή είναι ίδια με την κλοπή.
Κοροϊδεύουν το κράτος
Οι πολίτες ρωτήθηκαν να πουν την άποψή τους και για το αν το φορολογικό βάρος σηκώνουν οι μισθωτοί. Σε ποσοστό 85,8% δήλωσαν ότι συμφωνούν με αυτήν τη θέση. Τους ειπώθηκε επίσης και η φράση ότι ” Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, υδραυλικοί κα) κοροϊδεύουν το κράτος στον τομέα της φορολογίας. Σε ποσοστό 76% δήλωσαν ότι συμφωνούν ή μάλλον συμφωνούν με αυτήν τη θέση.
Ενώ λοιπόν από τις παραπάνω απαντήσεις αναδεικνύεται μια κοινωνία που θεωρεί τη φοροδιαφυγή κλοπή και μάλιστα εντοπίζει και τους κυριότερους υπεύθυνους για αυτήν στις τάξεις των ελευθέρων επαγγελματιών, από τις επόμενες απαντήσεις που δίνει δείχνει ότι μάλλον ζηλεύει όσους φοροδιαφεύγουν και ακόμη και τους τους δικαιολογεί!
Ζητήθηκε λοιπόν από τους πολίτες να διαλέξουν ανάμεσα στο αν η φοροδιαφυγή είναι μια αντικοινωνική συμπεριφορά ή μια νόμιμη άμυνα απέναντι στην υπερφορολόγηση. Και ω του θαύματος, οι απόψεις ήταν σχεδόν μοιρασμένες. Συγκεκριμένα, το 57,6% θεωρεί ότι η φοροδιαφυγή είναι μια αντικοινωνική συμπεριφορά ενώ το 40,7% θεωρεί τη φοροδιαφυγή ως μια θεμιτή άμυνα κατά της υπερβολικής φορολογίας.
Μάλιστα, πολλοί πολίτες προχωρούν ένα βήμα παρακάτω δηλώνοντας ότι όταν θα τους δοθεί η ευκαιρία θα φοροδιαφύγουν και αυτοί. Το 37,8% των πολιτών συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί με τη φράση ότι “εφόσον τόσοι πολλοί φοροδιαφεύγουν, όταν μπορώ θα φοροδιαφεύγω και εγώ”.
Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λόγοι για τους οποίους, σύμφωνα με τους πολίτες, υπάρχει υψηλή φοροδιαφυγή στην Ελλάδα. Η κυριότερη αιτία (37,2%) είναι οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές, ακολουθεί με 23,1% η έλλειψη ανταποδοτικότητας από τη μεριά του κράτους, στην τρίτη θέση με 20,8% εμφανίζεται η κουλτούρα μας ως λαού και τελευταία αιτία με 18,6% είναι η απουσία φοροελεγκτικών μηχανισμών.
