Την εξαιρετικά τεταμένη κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας αντανακλά η απροθυμία της Αγκυρας να ανοίξει με την Αθήνα έναν σταθερό δίαυλο, ο οποίος και θα ξεπερνά τις άτυπες συζητήσεις περί αμφίπλευρης απόσυρσης από προγραμματισμένες ασκήσεις εν μέσω κορωνοϊού. Μετά την έλλειψη βούλησης της Αγκυρας ώστε να συμφωνήσει σε ουσιαστικά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), ακολουθεί η σιγή ασυρμάτου στην επί της αρχής συμφωνία των δύο πλευρών για επανέναρξη των διερευνητικών επαφών.
Παρά την «ανέκαθεν», όπως αναφέρει τακτικά ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ετοιμότητα για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, η Αγκυρα δεν έχει προχωρήσει σε καμία κίνηση καλής θέλησης, παρά, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, την προσπάθεια της Αθήνας να ανοίξει τους διαύλους, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο γενικών γραμματέων υπουργείων Εξωτερικών, στις αρχές Ιανουαρίου, στην Αγκυρα.
Η πρόταση που έκανε ο Τούρκος υπουργός Εθνικής Aμυνας Χουλουσί Ακάρ στον ομόλογό του Νίκο Παναγιωτόπουλο για αμοιβαία απόσυρση των δύο μεγάλων αεροναυτικών ασκήσεων Ελλάδας και Τουρκίας που ήταν προγραμματισμένες για την περίοδο Απριλίου-Μαΐου («Καταιγίδα ’20» και «Γαλάζια Πατρίδα ’20» αντιστοίχως), συζητήθηκε από την Αθήνα με εξαιρετική επιφυλακτικότητα. Και τούτο διότι στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, η τουρκική αεροπορία συνέχισε την τακτική των υπερπτήσεων, η στρατοχωροφυλακή της συντήρησε την ένταση στον Eβρο με διάφορους τρόπους, ενώ με την εκπομπή σε διεθνή συχνότητα σημάτων περί «παραβίασης της Συνθήκης της Λωζάννης» από τα πολεμικά πλοία της Ελλάδας που βρίσκονται σε Σαμοθράκη, Λήμνο, Λέσβο και Ψαρά, η Τουρκία επιχείρησε να διεθνοποιήσει τις απόψεις της.
Επιπλέον, στην Αθήνα παρατήρησαν με έκπληξη και ορισμένες εκτός διπλωματικού σαβουάρ βιβρ κινήσεις και μάλιστα δίχως κανένα αντίκρισμα, όπως το αναιτιολόγητα επιθετικό τουίτ του κ. Τσαβούσογλου στην ευχαριστήρια αναφορά του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια για τη βοήθεια που παρείχαν και οι Αρχές της Αγκυρας στον επαναπατρισμό τριών Ελλήνων ναυτικών από το Τζιμπουτί. Κατόπιν τούτων, η ελληνική πλευρά αποφάσισε να διατηρήσει την πλήρη εξέλιξη της «Καταιγίδας ’20», όχι όμως σε ενιαία φάση, αλλά σε τρεις διαδοχικές.
Παράλληλα, η Αθήνα είναι ενεργητική σε επίπεδο ΝΑΤΟ. Ανώτατες στρατιωτικές πηγές αναφέρουν ότι η Τουρκία πιέζει για ενίσχυση των προσαρμοσμένων μέτρων του ΝΑΤΟ για την ενίσχυσή της ανατολικής περιφέρειάς της, παράλληλα με την προσπάθεια διακοπής της δράσης του στολίσκου της «SNMG-2» στο Αιγαίο που έχει ως σκοπό την επιτήρηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Σημειώνεται η επίκληση των μηδενικών μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία στο Αιγαίο, ως επιχείρημα για τη σκοπιμότητα διακοπής της δράσης της «SNMG-2». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, φαίνεται ότι η Ελλάδα ωφελείται από τις εξελίξεις, δεδομένων ειδικά των παρεμβάσεων των ΗΠΑ εντός ΝΑΤΟ για ταυτόχρονη ενίσχυση και των δύο δράσεων από τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας.
Η Λιβύη
Σε ένα άλλο μέτωπο, η Αγκυρα επιχειρεί να υπονομεύσει τη ναυτική επιχείρηση «Ειρήνη» με την ενεργό συνεργασία του Φαγέζ αλ Σαράζ. Ανώτατες στρατιωτικές πηγές επισημαίνουν ότι η ανάπτυξη ναυτικών δυνάμεων στο πλαίσιο της επιχείρησης «Ειρήνη» της Ε.Ε. έχει ως κύρια αποστολή της την εφαρμογή της απόφασης 2292 (2016) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που αφορά το εμπάργκο όπλων προς και από τη Λιβύη με τη χρήση εναέριων, δορυφορικών και θαλάσσιων μέσων. Oπως σημειώνουν, η επιβολή του εμπάργκο από αέρος δεν εντάσσεται στις δυνατότητες της επιχείρησης, το οποίο ήδη εκμεταλλεύεται η Τουρκία με κύρια πλέον οδό ενίσχυσης του Σαράζ την αεροπορική.
Η τεταμένη κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία έχει αυξήσει τον βαθμό ετοιμότητας των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Στη φωτογραφία, η πυραυλάκατος «Ντεγιάννης» στον Πόρο, σε άσκηση που διεξήχθη την περασμένη εβδομάδα.
Ανησυχία για ένταση στο Αιγαίο
Στην Αθήνα υπάρχουν πολλαπλές αναγνώσεις για τη στάση που πιθανώς θα ακολουθήσει η Αγκυρα το επόμενο χρονικό διάστημα και καμία δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνη, κυρίως λόγω της εξαιρετικά προβληματικής κατάστασης που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα αμιγώς εσωτερικά μέτωπα, όπως η πανδημία και τα επιδεινούμενα οικονομικά προβλήματα που έχουν οδηγήσει σε νομισματική κρίση αλλά και αύξηση της ανεργίας.
Εκτιμάται ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει να μηδενίσει τις αντιδράσεις στο εσωτερικό συσπειρώνοντας τον τουρκικό λαό με την τόνωση του εθνικού φρονήματος και ταυτόχρονα να ασκήσει έντονη πίεση διεθνώς για να λάβει συνδρομή τόσο για την τουρκική οικονομία όσο και για την επίτευξη των στρατηγικών επιδιώξεών της στη Συρία, στη Λιβύη, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία συνεχίζει να έχει αξιώσεις και στο Αιγαίο, οι οποίες έχουν πλέον ξεφύγει από τη σταθερή αναμετάδοση των εθνικών θέσεών της και έχουν περάσει συχνά στο επίπεδο της ανοιχτής πρόκλησης.
Από την αρχή του έτους υφίσταται φθορές σχεδόν σε όλα τα μέτωπα που διατηρεί ανοιχτά, με μια προσθήκη, την αποτυχία στον Εβρο, η οποία κόστισε αρκετά στη διεθνή εικόνα της Αγκυρας. Μεταξύ των έμπειρων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων (Ε.Δ.) υπάρχει πλέον και η ανάλυση ότι η κρίση που εκτυλίχθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του Μαρτίου στα ελληνοτουρκικά σύνορα, οφείλεται στην αναβάθμιση της γεωστρατηγικής αξίας της ευρύτερης περιοχής, κάτι που η Αγκυρα είχε υποτιμήσει τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με ανώτατες στρατιωτικές πηγές, η συγκεκριμένη πραγματικότητα επιβεβαιώνεται τόσο από την επίσκεψη της ηγεσίας της Ε.Ε. στις 3 Μαρτίου 2020 με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, όσο και, λίγο αργότερα, από την παρουσία του αναπληρωτή βοηθού υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάθιου Πάλμερ, με τον Αμερικανό πρέσβη Τζέφρεϊ Πάιατ και τον πρόξενο στη Θεσσαλονίκη, Γκρέγκορι Φλέγκερ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι η κρίση του Μαρτίου στον Εβρο εξελίχθηκε, ενδεχομένως και με την υποστήριξη κρατών που έχουν μεγάλη εμπειρία ως προς την προετοιμασία και διεξαγωγή υβριδικών επιχειρήσεων. Σε κάθε περίπτωση, στην Αθήνα εκτιμούν ότι η επόμενη κρίση θα έχει ως επίκεντρο την Ανατολική Μεσόγειο και προετοιμάζονται αναλόγως, γνωρίζοντας πως η Αγκυρα θα εκμεταλλευθεί το χάος που επικρατεί στη Λιβύη (καθώς φαίνεται ότι το πολεμικό αδιέξοδο παραμένει), με σκοπό να επιχειρήσει σε έρευνες στις περιοχές ευθύνης που έχουν ορισθεί με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Την κατάσταση στη Λιβύη δυσχεραίνει και το γεγονός ότι μεγάλοι παράγοντες, όπως οι ΗΠΑ που δεν έχουν σχεδόν κανένα συμφέρον στη συγκεκριμένη χώρα, βλέπουν τις κινήσεις ανεφοδιασμού των δυνάμεων του Αλ Σαράζ από την Τουρκία, ως λογική αντίδραση στην ενίσχυση του Χαφτάρ από τη Ρωσία, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
