«Το πιο σημαντικό είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που λαμβάνουμε τις αποφάσεις μας και που διοικούμαστε», δηλώνει σήμερα σε συνέντευξή του προς την «δ» ο κ. Θεόδωρος Φορτσάκης, Καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, τ. Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ. Επιπλέον δηλώνει ότι είναι δύσκολη η «καθαρή έξοδος» από τα Μνημόνια, με τόσα σκληρά μέτρα που παραμένουν αφού είμαστε δεσμευμένοι μέχρι και το…. 2060 για πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ για την κατάσταση ανομίας που επικρατεί στα πανεπιστήμια, εκτιμά ότι χρειάζεται πρωτίστως πολιτική βούληση». Ο κ. Φορτσάκης εξηγεί ακόμη το ενδεχόμενο ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, καθώς όπως εκτιμά, υπάρχει συνταγματική διέξοδος.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Φορτσάκη, πρόσφατα διαβάσαμε το άρθρο σας «Λιγότεροι βουλευτές, καλύτερη Δημοκρατία» για μείωση του αριθμού των βουλευτών και για ανώτατη βουλευτική θητεία. Μιλάτε και για ένα σταθερό εκλογικό σύστημα, αλλά και για ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτά αποτελούν και θέσεις της Νέας Δημοκρατίας που μπορούν να λειτουργήσουν στην πράξη;
Όλοι σήμερα προτάσσουν στο δημόσιο λόγο την ανάγκη ανασυγκρότησης της οικονομίας μας. Νομίζω όμως ότι ακόμα πιο σημαντικό είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που λαμβάνουμε τις αποφάσεις μας και που διοικούμαστε. Διότι διαφορετικά, αν περιοριστούμε στη βελτίωση της οικονομίας μας, σύντομα θα υποπέσουμε στα ίδια λάθη. Η αλλαγή στον τρόπο λήψης αποφάσεων και διοίκησης θα συνεπιφέρει, εν καιρώ, την αναγκαία αλλαγή νοοτροπίας, δηλαδή τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς. Πρότεινα, για μια αναβαθμισμένη ποιότητα δημοκρατίας, μείωση του αριθμού των βουλευτών, θέσπιση ανώτατου χρόνου βουλευτικής θητείας, ασυμβίβαστο βουλευτή-υπουργού, νέο σταθερό εκλογικό σύστημα συνδυαστικό μονοεδρικής πλειοψηφικής εκλογής και αναλογικής με λίστα επικρατείας, ενίσχυση της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης σε επίπεδο ΟΤΑ, ιδίως Περιφέρειας και όλα αυτά τώρα, με νόμο, ανεξάρτητα από συνταγματική αναθεώρηση. Επιτέλους να κινηθούμε και να ανασυγκροτήσουμε το πολιτικό μας σύστημα που απαξιώνεται και καταρρέει. Οι προτάσεις είναι δικές μου. Ευτυχώς, κατά καιρούς, αρκετοί ακόμα επιστήμονες ή και βουλευτές έχουν εκφράσει παρόμοιες απόψεις. Εγώ καταθέτω αυτές τις προτάσεις από την εμπειρία μου ως Βουλευτής σε συνδυασμό με την εμπειρία μου από τη διδασκαλία τριάντα ετών στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και βέβαια από την εμπειρία μου ως ενεργός πολίτης.
Σημειωτέον, η μείωση του αριθμού των Βουλευτών κατά το 1/3 και η θέσπιση ανώτατης βουλευτικής θητείας προωθείται από τον Μακρόν και στη Γαλλία, όπου ήδη ισχύει το ασυμβίβαστο βουλευτή-υπουργού. Και μάλιστα εκεί σήμερα είναι ήδη πολύ λιγότεροι οι βουλευτές μαζί με τους γερουσιαστές σε σχέση με την Ελλάδα, με βάση τον πληθυσμό.
Ελπίζω ότι η Νέα Δημοκρατία, αλλά και άλλα κόμματα, θα υιοθετήσουν τις προτάσεις μου αυτές. Είμαι βέβαιος ότι θα λειτουργήσουν θαυμάσια στην πράξη και θα επιτρέψουν την πολυπόθητη ανανέωση με καταπολέμηση του πελατειακού κράτους.
• Ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι τον Αύγουστο βγαίνουμε από το Μνημόνιο. Κατά την άποψή σας, μπορεί αυτή η χώρα να μπει στην «κανονικότητα», όταν υπάρχουν καυτά ανοιχτά ζητήματα, όπως το τραπεζικό σύστημα, το φορολογικό καθεστώς, η ανεργία, οι συνεχείς περικοπές σε μισθούς και συντάξεις κ.λπ.;
Πώς βγαίνουμε από το Μνημόνιο με τόσα σκληρά μέτρα που παραμένουν; Έχουν ήδη ψηφιστεί νέα μέτρα λιτότητας. Οι πρόσθετες περικοπές συντάξεων, η μεγάλη μείωση του αφορολόγητου και πολλά άλλα, που θα εφαρμοστούν το 2019 και το 2020. Εξακολουθεί να ισχύει η δέσμευση για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2022, αλλά και για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2060! Με το ταμείο αποκρατικοποιήσεων που θέσπισαν οι ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεσμεύτηκε η δημόσια περιουσία της χώρας για έναν αιώνα. Ενώ η ρύθμιση του δημοσίου χρέους συνεχώς αναβάλλεται. Η Κυβέρνηση έχει μάλιστα αποδεχτεί μηχανισμό ενισχυμένης εποπτείας, ο οποίος, με εμπλοκή και του ΔΝΤ, περιλαμβάνει 4 εκθέσεις παρακολούθησης ανά έτος, με δυνατότητα μελλοντικών παρεμβάσεων όταν διαπιστώνονται αποκλίσεις. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει στη δημοσιότητα το επικαιροποιημένο «Συμπληρωματικό Μνημόνιο» που συμφώνησε η Κυβέρνηση με τους θεσμούς.
Αυτό που πράγματι τελειώνει τον Αύγουστο είναι ο ευνοϊκός ευρωπαϊκός δανεισμός. Η μόνη «καθαρή έξοδος» είναι αυτή από τη φτηνή χρηματοδότηση. Διότι, όταν μία χώρα παύει να δανείζεται από τους εταίρους της και εξέρχεται στις αγορές, πρέπει να μπορεί να διασφαλίζει χαμηλά επιτόκια. Όπως το έκαναν η Ιρλανδία, η Πορτογαλία αλλά και η Κύπρος. Τσακίζοντας την πραγματική οικονομία, η κυβέρνηση έχει προκαλέσει «υπερπλεονάσματα» υψηλότερα ακόμα και από τις απαιτήσεις των δανειστών. Με φορολογική υπεραφαίμαξη, με παρακράτηση οφειλομένων, με δέσμευση των αποθεματικών των δημοσίων φορέων. Η έξοδος στις αγορές με μόνη εγγύηση αυτά τα ψευδο-υπερπλεονάσματα κινδυνεύει να αποδειχθεί άλμα στο κενό, αν τα επιτόκια εκτοξευθούν. Χρειαζόμαστε ένα αναπτυξιακό σοκ και συγχρόνως ένα σοκ εμπιστοσύνης και αποταμίευσης. Δηλαδή χρειαζόμαστε μια πολιτική αντίθετη από τη σημερινή. Με μείωση φόρων και εισφορών, συνολική ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, απλοποίηση των κανόνων της οικονομικής δραστηριότητας. Για την αποκατάσταση των τραπεζικών καταθέσεων, την αύξηση της ρευστότητας, την επανεκκίνηση της ελληνικής επιχειρηματικότητας και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
• Η κατάσταση στα πανεπιστήμια έχει ξεπεράσει τα όρια ανοχής και για τους εκπαιδευτικούς, αλλά και τους φοιτητές. Πώς μπορεί να ελεγχθεί επιτέλους αυτή η απαράδεκτη διαμορφωμένη κατάσταση;
Η διαχρονική αυτή κατάσταση δυστυχώς χειροτέρεψε πολύ εξαιτίας της πολιτικής των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Η ανομία και η βία επεκτείνονται πλέον πολύ πέραν των πανεπιστημίων. Στα πανεπιστήμια αρνητικός καταλύτης είναι η εσφαλμένη ερμηνεία της έννοιας του πανεπιστημιακού ασύλου. Από προστάτης της ελεύθερης και ειρηνικής διακίνησης ιδεών κατάντησε μοχλός στήριξης όλων των παράνομων δράσεων, ακόμα και των ναρκωτικών και του λαθρεμπορίου. Φοιτητές και καθηγητές βρίσκονται σήμερα στο έλεος όποιου παρεμποδίζει το επιστημονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο. Έζησα τη ζοφερή αυτή κατάσταση για πολλά χρόνια, ως Καθηγητής και Πρόεδρος της Νομικής Σχολής, αλλά και ως Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αντιστάθηκα σε αυτές τις θλιβερές μειοψηφίες και προσπάθησα να μπει επιτέλους μια τάξη.
Για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης χρειάζεται πρωτίστως πολιτική βούληση. Να πάψει επιτέλους η «εδαφική εξαίρεση» των πανεπιστημίων από την ισχύ της έννομης τάξης. Να συσταθεί, όπως στα περισσότερα πανεπιστήμια του εξωτερικού, ειδική πανεπιστημιακή αστυνομία με έλεγχο εισόδου. Και βέβαια όποιος παρανομεί πρέπει να υφίσταται τις προβλεπόμενες αστικές, ποινικές και πειθαρχικές συνέπειες. Οι φοιτητές μας δικαιούνται μια υψηλού επιπέδου μόρφωση. Κανείς που την παρεμποδίζει, δεν έχει θέση στο πανεπιστήμιο.
• Μιλήστε μας για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Πώς μπορεί αυτός ο θεσμός να λειτουργήσει στην χώρα μας;
Το Σύνταγμά μας ορίζει ρητά ότι η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και ότι η σύσταση ανωτάτων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται. Μια συνταγματική διέξοδος θα μπορούσε να είναι η παροχή ανώτατης εκπαίδευσης από ιδιώτες μέσω παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας. Αλλά το Συμβούλιο της Επικρατείας, με την τυπολατρική «κρατικιστική» ερμηνεία του Συντάγματος που μας έχει συνηθίσει, μάλλον θα απέρριπτε αυτή την απλή λύση.
Εφόσον πάντως καταστεί εφικτή η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, επαναλαμβάνω την πάγια πρότασή μου για δημιουργία μιας νέας sui generis κατηγορίας νομικού προσώπου. Συγκεκριμένα, όλα τα πανεπιστήμια της Χώρας θα αποκτήσουν νομική μορφή «πανεπιστημιακού νομικού προσώπου». Και θα εναπόκειται στον κοινό νομοθέτη να ορίζει με ενιαίο τρόπο τις προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας πανεπιστημιακών νομικών προσώπων, είτε αυτά ανήκουν σε δημόσιους είτε σε ιδιωτικούς φορείς, πάντοτε υπό την αυστηρή εποπτεία του Κράτους. Έτσι, η μέχρι σήμερα ιδεοληπτική διαμάχη υπέρ ή κατά των δημοσίων ή ιδιωτικών πανεπιστημίων καθίσταται άνευ αντικειμένου, ενώ έμφαση δίδεται στην αναβάθμιση της ποιότητας σπουδών, ανεξαρτήτως του φορέα παροχής της ανώτατης εκπαίδευσης. Θα ωφεληθεί πολλαπλά και η ελληνική οικονομία, με εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας και ανάσχεση της εκροής φοιτητών μας στο εξωτερικό. Και πολλοί ξένοι θα επιλέξουν να σπουδάσουν στα δικά μας πανεπιστήμια.
