Προλογικά, πρέπει να αναφερθεί και να τονιστεί παράλληλα, ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του πολίτη είναι συνδεδεμένα αφενός μεν με την κατοχύρωση του δημοκρατικού πολιτεύματος, αφετέρου δε με την έννοια της Ελευθερίας και αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της δημόσιας τάξης ανά τον κόσμο.
Ως λογική απόρροια, συνδέονται με την εξέλιξη των πολιτευμάτων, το κράτος δικαίου και το κοινωνικό κράτος και παραπέμπουν στην πρόοδο, στην ευημερία και στην εξέλιξη. Ωστόσο, εμβαθύνοντας περισσότερο στις έννοιες όπως: Δικαίωμα-Υποχρέωση-Ελευθερία, εύκολα γεννάται το ερώτημα αναφορικά με την σχετικότητά τους.
Διαφωνίες όσον αφορά στο περιεχόμενο, στη φύση και στο σκεπτικό των παραπάνω εννοιών υπήρξαν πολλές και υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Πράγματι, το ερώτημα τι συνιστά «δικαίωμα», «υποχρέωση», «ελευθερία» είναι από μόνο του αμφιλεγόμενο και αποτελεί αντικείμενο συνεχιζόμενης φιλοσοφικής διαμάχης. Δεν θα αναλωθούμε σε αυτό, γιατί τα γεγονότα δυστυχώς μας ξεπερνούν. Ο δικός μου προβληματισμός δεν έχει να κάνει με φιλοσοφικούς, φιλολογικούς ή νομικούς γρίφους. Τα δικά μου ερωτηματικά γεννιούνται από καταστάσεις οδυνηρές – πρωτόγνωρες – δυσεπίλυτες που βιώνω, που βιώνουμε όλοι μας, και ασφαλώς με βασανίζουν και με ταλαιπωρούν. Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης πανδημία – πόλεμος – φυσική καταστροφή κτλ συνεχίζει να υφίσταται το “δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής” στη συνδρομή, στην ενέργεια, στην πράξη;
Πιο συγκεκριμένα, διότι δεν μ’ αρέσει να αοριστολογώ, ποιος έχει το δικαίωμα να αρνείται τον εμβολιασμό, όταν απειλείται όχι μόνο ο ίδιος, αλλά και οι οικείοι του, η μικροκοινωνία του, ο όποιος συνάνθρωπος του, η Πατρίδα του; Και πώς μπορεί κάποιος να ασκεί το “δικαίωμά” του στο να παραμείνει ανεμβολίαστος χωρίς να ενημερώνεται από τους ειδικούς, χωρίς να εμπιστεύεται τους ειδήμονες και την Πολιτεία; Ελευθερία σημαίνει να μην υπόκειται κάποιος στη βούληση ενός άλλου. Τη δυνατότητα αυτή την απολαμβάνουν εξίσου όλοι οι πολίτες. Επομένως, τίθεται αυτομάτως ένα όριο στην ελευθερία του καθενός.
Η ελευθερία συνεπάγεται ευθύνη. Ευθύνη προς τον εαυτό μου, ευθύνη και προς τους άλλους. Εύκολα, λοιπόν, οδηγούμε στο συμπέρασμα ότι τα δικαιώματά μας περιορίζονται από αντίστοιχες υποχρεώσεις: Υποχρέωση κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης, στο πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνίας πολιτών. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα δικαιώματα προϋποθέτουν την υποχρέωση σεβασμού προς το κοινωνικό σύνολο.
Ας είναι αυτό τροφή για προβληματισμό και σκέψη….
Ο Πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ι.Σ.Ρ.
Γρηγόριος Παπανικολάου
