Για τα «καυτά» ζητήματα που απασχολούν την Ρόδο και τους νησιώτες όπως η μετάπτωση του Κτηματολογίου Ρόδου στο Εθνικό Κτηματολόγιο, οι αντικειμενικές αξίες και οι δασικοί χάρτες, μιλάει στην «δημοκρατική» ο κ. Μιχάλης Παπαγεωργίου. Είναι δικηγόρος, διδάκτωρ Συνταγματικού & Διοικητικού Δικαίου και διδάσκει ως επιστημονικός συνεργάτης στις Νομικές Σχολές του ΕΚΠΑ και του ΔΠΘ.
Επίσης, είναι νομικός της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων ειδικά για τον Περιφερειακό Χωροταξικό Σχεδιασμό και τους Δασικούς Χάρτες, και Μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του υπουργείου Δικαιοσύνης για το ρυθμιστικό πλαίσιο σχετικά με την ‘μετάπτωση’ του Κτηματολογίου Δωδεκανήσου στο Εθνικό Κτηματολόγιο.
• Κύριε Παπαγεωργίου θα ήθελα να ξεκινήσουμε από την μετάπτωση του Κτηματολογίου Δωδεκανήσου στο Εθνικό Κτηματολόγιο, μιας που ως συνταγματολόγος οριστήκατε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης τακτικό μέλος της οικείας Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής. Είναι μια εξέλιξη ζωτικής σημασίας και πώς θα επηρεάσει αυτό την περιοχή μας;
Ο επί Ιταλοκρατίας καταρτισθείς Κτηματολογικός Κανονισμός για το Κτηματολόγιο Ρόδου, αλλά ξεχωριστά και για τα Κτηματολόγια Κω – Λέρου για πολλές δεκαετίες ήταν πρότυπος και κατευθυντήριος ως προς την Κτηματολογική Οργάνωση της Ελληνικής Πολιτείας.
Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες περιήλθε σε ένα απογοητευτικό τέλμα λειτουργικά και οργανωτικά ενώ επιτέλους και στην υπόλοιπη χώρα η συνταγματική υποχρέωση για τη σύσταση Εθνικού Κτηματολογίου άρχισε να γίνεται πράξη, με τον εκσυγχρονισμό και την ψηφιοποίηση όλων των Κτηματολογικών Πράξεων σταδιακά ανά την Ελλάδα.
Στην ουσία ο Ν. 4934/2022 αφορά στην ένταξη των περιοχών ισχύος του Kτηματολογικού Kανονισμού Δωδεκανήσου στο Eθνικό Kτηματολόγιο με την ενιαία εφαρμογή πλέον σε αυτές της κοινής εθνικής νομοθεσίας και όχι των επιμέρους διάσπαρτων κατ’ εξαίρεση διατάξεων του τοπικού δικαίου.
Ο νέος νόμος σκιαγραφεί και αποτυπώνει μία έννομη διαδικασία -πλαίσιο για αυτή τη μετάβαση, διαφυλάττοντας τα κεκτημένα ιδιοκτησιακά και περιουσιακά δικαιώματα υπό το τεκμήριο ακριβείας των Θεμελιωδών Εγγραφών. Χωρίς δηλαδή να «φτιάχνεται» ένα Κτηματολόγιο από την αρχή, με την όποια αναστάτωση των διοικούμενων όπου αυτό συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις στην υπόλοιπη Ελλάδα και στα υπόλοιπα νησιά για τη απόδειξη των δικαιωμάτων τους και των παρεπόμενων έννομων αξιώσεων τους.
Προβλέπεται δε η ψηφιοποίηση του υφιστάμενου έντυπου Αρχείου και η πιστή μεταφορά των ενεργών και υφιστάμενων κτηματολογικών εγγραφών ανά κτηματολογική μερίδα στη σύγχρονη δομή, μορφή και καταγραφή του Εθνικού Κτηματολογίου. Στο Κτηματολόγιο Ρόδου υπάρχουν βέβαια σε εκκρεμότητα χιλιάδες κτηματολογικές εγγραφές, που επιβάλλεται να υπάρξει ένας συντονισμένος προγραμματικός σχεδιασμός για την κτηματολογική αποκατάστασή τους και τη διασύνδεσή τους με τις απαιτήσεις της νομιμότητας και της εγκυρότητας του Ελληνικού Κτηματολογίου.
Η όλη διαδικασία με βάση το νομοθετικό πλαίσιο που σας προανέφερα προβλέπεται ότι θα διαρκέσει τρία χρόνια αν και βλέπω πολύ αισιόδοξη αυτήν την προσδοκία του νομοθέτη με τις τρέχουσες πρακτικές αγκυλώσεις που υφίστανται.
Σίγουρα με την ολοκλήρωση του έργου της «Μετάπτωσης» θα ενισχυθεί η διαφάνεια και η αποδοτικότητα του Κτηματολογίου στη Ρόδο και στα νησιά της Κω και Λέρου, συμβάλλοντας τόσο στην ανάπτυξη των περιοχών, όσο και στην ευρύτερη ασφάλεια του δικαίου των διοικουμένων και των λοιπών συναλλασσόμενων.
• Ως συνεργάτης της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Νοτίου Αιγαίου επί του θέματος, θα ήθελα να μας μιλήσετε για τα προβλήματα που υφίστανται με το φορολογικό σύστημα των Αντικειμενικών Αξιών. Εγείρονται ζητήματα συνταγματικότητας και νομιμότητας στις νησιωτικές περιοχές;
Εξετάζοντας το ζήτημα πολυεπίπεδα έπειτα από διαμαρτυρίες πολιτών που συγκέντρωσαν νησιωτικοί Δήμοι, όπως η Λέρος, η Σύμη και η Αστυπάλαια διαπίστωσα πως η τελευταία Υπουργική Απόφαση που είτε καθιερώνει για πρώτη φορά, είτε επανακαθορίζει το σύστημα αντικειμενικών αξιών στην φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας στα νησιά του Νότιου Αιγαίου χωλαίνει επί της νομιμότητας σε επίπεδο διοικητικής διαδικασίας. Ειδικά ως προς τη διαμόρφωση των αντικειμενικών αξιών και τη μεθοδολογία που εφαρμόστηκε κατά καταστρατήγηση των όρων της νομιμότητας για τις παραμέτρους που έπρεπε να ληφθούν υπόψη κατά την αξιολόγηση της αξίας των ακινήτων με βάση τη θέση τους, την παλαιότητά τους, τη λειτουργικότητά τους, τη χρήση τους, την εμπορικότητά τους, την έκτασή τους, τα διάφορα άλλα κρίσιμα συγκριτικά στοιχεία, τους λοιπούς περιορισμούς που υφίστανται κ.λπ. αλλά και ως προς τη συμμετοχή των οικείων Ο.Τ.Α. και την έκφραση συγκροτημένης γνώμης από αυτούς σε επίπεδο μίας συνεκτικής διαβούλευσης χωρίς διεκπαιρεωτικό, βεβιασμένο, πρόχειρο, παράτυπο και άτακτο τρόπο από το ΥΠ.ΟΙΚ. για ένα φορολογικό σύστημα που επηρεάζει ευθέως τη διαμόρφωση 20 επιμέρους φόρων από τον ΕΝΦΙΑ μέχρι το φόρο μεταβίβασης, δημοτικά τέλη κ.λπ.
Η αντισυνταγματικότητα μάλιστα προκύπτει από κρίσιμα ζητήματα φορολογικής ισότητας, αναλογικότητας, φέρουσας ικανότητας εν ευρεία εννοία που απροκάλυπτα αλλοιώθηκαν, αλλά της ρήτρας της νησιωτικότητας που επιτέλους από τη στιγμή που κατοχυρώνεται ως κανονιστική εγγύηση-ρήτρα στο Σύνταγμά μας, αλλά και στο Δίκαιο των Ευρωπαϊκών Συνθηκών επιβάλλεται πλέον να λαμβάνεται πιο συνεκτικά και πιο ρυθμιστικά υπόψη από τον Κοινό Νομοθέτη και τη Διοίκηση στις δράσεις τους και στις αποφάσεις τους.
Από πλευράς της Π.Ε.Δ. Νοτίου Αιγαίου και από επιμέρους Δήμους έχουν γίνει στοχευμένες κινήσεις και διαβήματα σε θεσμικό επίπεδο και έχουν υπάρξει οι δεσμεύσεις του ίδιου του πρωθυπουργού και εκπροσώπων του Υπουργείου Οικονομικών για την αποκατάσταση όλων των παράδοξων σε φορολογικό επίπεδο άμεσα. Διαφορετικά η προσφυγή στα Διοικητικά Δικαστήρια και στο ΣτΕ για την υπέρμετρη και παράνομη επιβολή όλων των σχετικών φόρων φαντάζει ως μία περαιτέρω επιβαρυντική κατάσταση για τους κατοίκους των νησιών μέχρι τη δικαίωσή τους, που λίγοι θα τολμήσουν να προχωρήσουν έναντι του Ελληνικού Δημοσίου.
Εντελώς χαρακτηριστικά να σας αναφέρω πως με μόνα αξιολογικά δεδομένα τα site μεσιτών και μεμονωμένες αγοραπωλησίες από πολίτες-συνταξιούχους του εξωτερικού ή επενδυτές στα νησιά έχουν βρεθεί οικογενειακές ακίνητες -κατεξοχήν αγροτικές, εκτός σχεδίου- ιδιοκτησίες που πλήρωναν πέρσι ήδη αυξημένο ΕΝΦΙΑ 620 ευρώ να πληρώνουν φέτος ΕΝΦΙΑ 12.000, ενώ ακόμα πιο παράδοξα ο οικισμός του Πανορμίτη στη Σύμη, τα κελιά και οι ιστορικές εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής του Ταξιάρχη που είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου έχουν κοστολογηθεί σε αντικειμενική αξία 700 ευρώ ανά τ.μ.
• Επειδή έχετε εκπροσωπήσει νομικά το σύνολο των νησιών και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και για το κρίσιμο ζήτημα των Δασικών Χαρτών, υπάρχουν εξελίξεις επί του θέματος; Είστε αισιόδοξος;
Με την αντικειμενικά αποφασιστική πολιτική δράση και ουσιαστική κινητοποίηση του περιφερειάρχη κ. Γιώργου Χατζημάρκου και του προέδρου της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, δημάρχου Ρόδου κ. Αντώνη Καμπουράκη, της οργανωμένης αντιπροσωπείας του Τεχνικού Επιμελητηρίου, αλλά και υπό την έμπρακτη δυναμική υποστήριξη στο Ελληνικό Κοινοβούλιο όλων των βουλευτών Δωδεκανήσου και Κυκλάδων της κυβερνητικής πλειοψηφίας υπήρξαν οι αναγκαίες νομοθετικές τροποποιήσεις στους Ν. 4819/21 και 4821/21 για την ιστορικο-δικαιική αποκατάσταση και τη διαφύλαξη των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων στη νησιωτική Επικράτεια κατά τη συνάρτησή τους με τη Δασική Νομοθεσία, αίροντας το σχετικό τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου στα νησιά του Νότιου Αιγαίου, αξιοποιώντας μία δικαιική τεκμηρίωση κρισιμότατη ως προς την θέση των ιδιοκτησιών νησιών μας στη σύγχρονη έννομη τάξη ενός ευρωπαϊκού κράτους δικαίου.
Βέβαια, υπηρεσιακοί φορείς του Ελληνικού Δημοσίου ακόμα δεν έχουν συνειδητοποιήσει το νέο νομοθετικό καθεστώς, συνεχίζοντας να προβάλλουν αυθαίρετα στα Δικαστήρια ακόμα και επικίνδυνα επιχειρήματα και ισχυρισμούς ακόμα και για την εκρίζωση των ντόπιων κατοίκων από την πατρογονική τους περιουσία, ειδικά όταν μπερδεύεται η σύσταση του Εθνικού Κτηματολογίου με το Δασολόγιο και τους Δασικούς Χάρτες.
Παράλληλα, ως προς το καθαρά περιβαλλοντικό ζήτημα της συγκροτημένης οριοθέτησης του «τί είναι δάσος και τι δασική έκταση», με στοχευμένες παρεμβάσεις έχει αποσαφηνιστεί αρκετά η εξαίρεση από τους περιορισμούς και την υπαγωγή της δασικής νομοθεσίας των αμιγώς αγροτικών εκτάσεων που είναι α) χορτολιβαδικές, β) με συγκεκριμένη ποσόστωση φρυγανικές, γ) πετρώδεις ή βραχώδεις. Ωστόσο, οι Δασικοί Χάρτες χρήζουν καταρχάς ενδοϋπηρεσιακού επανελέγχου και εξορθολογισμού πέρα από τις απαραίτητες κινητοποιήσεις των πολιτών να ασκήσουν τις αντιρρήσεις που δικαιούνται να καταθέσουν, ώστε να μην περιμένουν τα επόμενα χρόνια στην ουσία τον μερικότερο αποχαρακτηρισμό των κατεξοχήν αγροτικών ακινήτων τους από την οικεία Επιτροπή της Υπηρεσίας Δασών ανά νομό με επιπλέον γραφειοκρατία, αναμονή και δικαστικές διενέξεις, εμποδίζοντας την προβλεπόμενη αξιοποίησή τους και τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών εν γένει.
Η μεγαλύτερη μάχη που γίνεται για όλα τα παραπάνω αφορά μεν την επιβολή της κοινής λογικής, ωστόσο απαιτεί και πληρότητα γνώσης και επιμέλειας τόσο από τη Δημόσια Διοίκηση, όσο και από τους διοικούμενους ώστε να ξεπεραστούν αποτελεσματικά οι πανταχόθεν στρεβλώσεις που ανακύπτουν.
