Συνέντευξη στην
Πέγκυ Ντόκου
Δεν αισιοδοξεί για την βελτίωση τόσο των εργασιακών σχέσεων όσο και της κατάστασης με την οποία διαμορφώνονται οι συντάξεις εφεξής στον ιδιωτικό αλλά και δημόσιο τομέα, ο εργατολόγος κ. Γιάννης Μαυρωνάς.
Με την ευκαιρία της επίσκεψής του στην Ρόδο, μίλησε στην «δημοκρατική», ξετυλίγοντας το κουβάρι των αλλαγών που φέρνει η κυβέρνηση με το νέο νομοσχέδιο προς ψήφιση στην Βουλή. Ωστόσο, συνιστά σε όσους σκέφτονται να βγουν στην σύνταξη να μην… βιάζονται αλλά να είναι προσεκτικοί και να εξετάσουν την περίπτωσή τους καθώς στα χρόνια της κρίσης που βιώνουμε, δεν υπάρχει πια το ‘φύγετε να γλιτώσετε’ και ίσως να είναι καλύτερα να παραμένουν στην εργασία τους όσο το δυνατόν περισσότερο.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Μαυρωνά, να ξεκινήσουμε από τα νέα μέτρα με τις νέες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιο.
Αυτό το οποίο αναμένουμε άμεσα, είναι η ψήφιση του νομοσχεδίου που εισήγαγε πρόσφατα η κα Αχτσιόγλου και θα φέρει πολλές μεταρρυθμίσεις, αναγκαίες για να λειτουργήσει ο ΕΦΚΑ. Τα πιο σημαντικά είναι κάποιες διατάξεις στο Δημόσιο, κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών, η αποσύνδεση της ιδιότητας του επαγγελματία (μηχανικού, δικηγόρου, γιατρού) από την ασφάλιση –που βεβαίως, αυτό δε σημαίνει και ελάφρυνση. Σημαίνει ότι κάποιος για να μην υποχρεούται να πληρώνει εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ θα πρέπει να έχει κλείσει τα βιβλία του, να σταματήσει να ασκεί εντελώς το επάγγελμά του. Κι αυτό είναι μια μεγάλη απόφαση.
Όσο δύσκολους καιρούς κι αν ζούμε, έχουμε αλλαγές στον υπολογισμό των επικουρικών συντάξεων, τίθεται ένα ενιαίο ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% επί των συντάξιμων αποδοχών, όπως αυτές προκύπτουν που θα φέρει μια μικρή μείωση στα επικουρικά. Στο Δημόσιο, έχουμε την επιβεβαίωση ότι το πλαφόν στις μειωμένες συντάξεις ακόμη κι αν υπάρχει μεγαλύτερη διαφορά στα χρόνια που απέχει η πρόωρη από την πλήρη συνταξιοδότηση θα είναι στα 5 χρόνια και στο 30% -ενώ προκύπτει ένα άλλο πρόβλημα: δηλαδή, μας λέει ότι δεν θα μπορείς να παίρνεις πρόωρη μειωμένη σύνταξη εάν το όριο ηλικίας στο οποίο βγαίνεις απέχει περισσότερο από 5 χρόνια από το κανονικό όριο, διότι υπήρχαν και περιπτώσεις που μπορεί να απείχαν μέχρι και 8 χρόνια. Αυτό καταργείται πλέον με ειδική διάταξη αλλά δεν σημαίνει ότι καταργούνται οι συνταξιοδοτήσεις πριν τα 62. Αυτές υπάρχουν για πολλούς λόγους στο Δημόσιο. Μόνο στις μειωμένες αλλάζει αυτό.
Στα εργασιακά, έχουμε μπροστά μας πράγματα τα οποία ξέρουμε ότι είμαστε υποχρεωμένοι να συνομολογήσουμε. Θα δούμε τι θα έρθει στο τραπέζι, αλλά δεν βλέπω να βελτιώνεται η κατάσταση. Καταλαβαίνω ότι η κυβέρνηση έχει σκοπό και πρόθεση να δώσει μια μάχη για καλυτέρευση των εργασιακών συνθηκών αλλά… εγώ δεν είμαι αισιόδοξος….
• Βλέπουμε πάντως πως όλα έχουν ανατραπεί μέχρι σήμερα στις συντάξεις και στα εργασιακά. Από ό,τι φαίνεται έρχονται χερότερες μέρες. Στην πράξη, πώς βλέπετε να εφαρμόζεται; Θα είναι ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα;
Ναι, θα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Όχι μόνον να το αποδεχτεί η κοινωνία -διότι με την πάροδο των ετών της κρίσης που βιώνουμε, μάθαμε να αποδεχόμαστε τα πράγματα ως τετελεσμένα. Θα είναι δύσκολο σε πρακτικό επίπεδο να λειτουργήσουν όλα αυτά τα οποία έχουν έρθει προς ψήφιση και ακόμη θα έρθουν. Κι αυτό γιατί δεν έχουμε μια ευθεία σύνδεση ασφαλιστικών εισφορών και φορολογίας. Οι εισφορές, είναι μια 2η φορολογία, και χρησιμοποιούνται στο σύστημα αναδιανομής. Το πρόβλημα που προκύπτει: ας μιλήσουμε για τους ελεύθερους επαγγελματίες που αποτελούν τον δείκτη για το πώς κινείται το χρήμα. Οικονομική ύφεση, άρα μικρότερα δηλωθέντα εισοδήματα, σημαίνει ταυτόχρονα μικρότερη βάση υπολογισμού για το ασφαλιστικό σύτημα, άρα πολύ λιγότερα έσοδα για τα Ταμεία, που δεν εξασφαλίζουν την βιωσιμότητά τους. Όλα αυτά οδηγούν σε περισσότερη ύφεση και μεγαλύτερο πρόβλημα και κρίση στο να συντηρούνται οι συντάξεις, όπως είναι τώρα. Επειδή όμως θεωρείται ότι είναι ωφέλιμο να εμφανίζει κάποιος λιγότερα εισοδήματα (η γνωστή φοροδιαφυγή) το μόνο που καταφέρνει είναι να επηρεάσει στο τέλος την σύνταξη που θα πάρει. Δηλώνεις λίγα, θα πάρεις πολύ λίγα. Μιλάμε γι αυτούς που πρέπει να πάρουν τις αποφάσεις τους τώρα. Άρα, έχουμε έναν φαύλο κύκλο: μειωμένη απασχόληση που σημαίνει μειωμένες εισφορές που σημαίνει μειωμένες συντάξεις. Για την τωρινή γενιά που δεν θέλει να εμφανίζει εισοδήματα θα πρέπει να περιμένει μια ελάχιστη σύνταξη. Αυτή είναι η σύνδεση της ασφάλισης με την φορολογία. Προσωπικό σχόλιο: με τις συντάξεις που περιμένουμε να βγούν με το νέο σύστημα, θα ενταθεί το αίσθημα της αδικίας σε όσους έχουν δουλέψει πάρα πολλά χρόνια, έχουν δώσει πάρα πολλές εισφορές υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων και θα δουν μια σύνταξη που δεν ανταποκρίνεται καθόλου σε όσα έδωσαν. Εδώ είναι που λέμε ότι παραβιάστηκε εντελώς η ανταποδοτικότητα και δεν μπορεί να γίνει πολιτική κοινωνικής πρόνοιας σε βάρος κάποιων οι οποίοι έχουν πληρώσει πολλά από την τσέπη τους.
• Ο προβληματισμός που υπάρχει είναι αυτός ακριβώς: εργαζόμαστε, πληρώνουμε πολλά σε εισφορές και θα πάρουμε πολύ μικρές συντάξεις ενώ υπάρχει και ο φόβος ότι τα ασφαλιστικά ταμεία θα καταρρεύσουν από μέρα σε μέρα.
Και φυσικά, δεν πιστεύει κανείς σε αυτά πλέον! Για να μην συζητήσουμε τις παροχές ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Ελλάδα. Συνεπώς, διαρυγνύεται ο δεσμός εμπιστοσύνης και πολλοί διερωτούνται. Για ποιον λόγο το κράτος δεν μου επιτρέπει να απαλλαγώ από την υποχρέωση μου να καταβάλλω εισφορές και να μην κάνω ιδιωτική ασφάλιση; Γιατί να χρηματοδοτούμε τα ασφαλιστικά ταμεία και τα ελλείματά τους που δημιουργήθηκαν ερήμην των επόμενων γενιών; Όπως γνωρίζετε, οι εισφορές στον ΕΦΚΑ βεβαιώνονται ως ληξιπρόθεσμες οφειλές.
• Το πιο συχνό πρόβλημα που αντιμετωπίζετε εσείς ως εργατολόγος, ποιο είναι;
Είναι η ερώτηση του ενός…. εκατομμυρίου δολαρίων! Πείτε μου, με συμφέρει να βγω τώρα στην σύνταξη; Είναι ερώτηση πάρα πολύ ανθρώπινη και εμπεριέχει όλη την αγωνία ενός ανθρώπου που ξέρει ότι αν συνεχίσει να εργάζεται, θα έχει κάποιες αποδοχές που τον συντηρούν και μετά θα μειωθούν δραματικά εάν βγει στην σύνταξη. Επειδή διατηρώ μια εντελώς διαφορετική γραμμή σε σχέση με άλλους εργατολόγους που λένε ‘φύγετε να γλιτώσετε’, σας λέω ότι αυτό δεν υπάρχει! Όσο περισσότερο μένεις ως εργαζόμενος, τόσο το καλύτερο γιατί θα έχεις αποδοχές. Κι αυτό γιατί με το που θα βγεις στην σύνταξη θα μειωθεί δραματικά το εισόδημά σου.
• Βέβαια, δεν ισχύει αυτό για όλους στην αγορά εργασίας γιατί όσο μεγαλύτερος είναι κάποιος, δεν βρίσκει εύκολα δουλειά –αναλόγως.
Βεβαίως, αυτό αφορά κυρίως τους εργαζόμενους, τους υπαλλήλους που έχουν εξαρτημένη εργασία και δεν είναι τόσο ελκυστικοί για να προσληφθούν για διάφορους λόγους. Ας μιλήσουμε όμως για κείνους που έχουν την δική τους δουλειά. Οι ηλικιωμένοι δικηγόροι π.χ. λένε ότι ‘θα πεθάνω πάνω στο γραφείο μου’ (!) κι αυτό γιατί από όσα έχω δώσει, δεν πρόκειται να πάρω τίποτα. Γι αυτό λέω ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, θα πρέπει να ρωτούν πάντα τι μπορούν να κάνουν και να μην παρασύρονται από όλα ακούνε και βλέπουν. Πριν βγει ο καθένας στη σύνταξη, πρέπει να ερευνήσει κάθε ενδεχόμενο εάν το συμφέρει ή όχι, ή εάν μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται.
Απαιτείται προσοχή, γιατί μία λάθος ή βεβιασμένη κίνηση…. δεν διορθώνεται.
Τέλος, θέλω να προσθέσω ότι για τους δημοσίους υπαλλήλους, ‘τρέχει’ ακόμη μια προθεσμία για όσους θέλουν να κάνουν αιτήσεις εξαγοράς πλασματικών χρόνων πιο φτηνά σε σχέση με το 20% (φέτος είναι στο 10%) και αποτελεί μια από τις τελευταίες τους ευκαιρίες μέχρι το τέλος του έτους να καταθέσουν αιτήσεις.
