Σε περίπου 259 εκατ. ευρώ εκτιμάται, σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας Ετήσιας Eκθεσης για την Εκπαίδευση 2017-2018 του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ, το ποσό που δαπανούν οι ελληνικές οικογένειες για τα ιδιαίτερα μαθήματα των παιδιών. Μία σημαντική αγορά, η οποία σαφώς και δεν αποτελείται μόνον από άνεργους φιλολόγους, μαθηματικούς, φυσικούς, καθηγητές ξένων γλωσσών που ψάχνουν ένα εισόδημα με φθηνά ιδιαίτερα μαθήματα. «Την ώρα που η κυβέρνηση, μέσω του υπουργού Παιδείας, μιλάει για κατάργηση των Πανελλαδικών Εξετάσεων και εισαγωγή με τον βαθμό του απολυτηρίου στα ΑΕΙ, που καταργεί την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών –λες και οργανώθηκε ποτέ–, την ίδια ακριβώς ώρα εθελοτυφλεί μπροστά στην παρανομία αριθμού καθηγητών σε σχολεία, οι οποίοι έχουν μετατρέψει είτε τα σπίτια τους είτε ενοικιαζόμενες γκαρσονιέρες σε παράνομα “ιδιαιτεράδικα”», αναφέρει στην «Κ» εκπαιδευτικός που για ευνόητους λόγους θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Βεβαίως, οι εκπαιδευτικοί αυτοί αποτελούν μειοψηφία μπροστά στον μεγάλο όγκο των εκπαιδευτικών, ωστόσο οι αριθμοί υποδηλώνουν ότι η αγορά των ιδιαίτερων μαθημάτων είναι ισχυρή.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα του ΚΑΝΕΠ, οι ετήσιες δαπάνες των νοικοκυριών για αγαθά και υπηρεσίες εκπαίδευσης είναι 3.305,3 εκατ. ευρώ. Στα δίδακτρα για ιδιαίτερα μαθήματα αναλογεί το 7,8% των συνολικών δαπανών, δηλαδή 258,8 εκατ. ευρώ. Η φροντιστηριακή αγορά είναι δύο «ταχυτήτων». Η πρώτη αφορά τους μαθητές έως και 15 ετών, δηλαδή έως και τη Γ΄ Γυμνασίου. Σε αυτό τον χώρο, άνεργοι διαγκωνίζονται για έναν… μαθητή, τον οποίο θα βοηθούν σε σχολικά μαθήματα που «χωλαίνει» είτε θα τον διδάσκουν ξένες γλώσσες. Οι τιμές των ιδιαίτερων μαθημάτων ξεκινούν από τα 5 ευρώ.
Η κατάσταση αλλάζει όταν πρόκειται για μαθητές λυκείου, οι οποίοι προετοιμάζονται για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε γκρουπ των τεσσάρων ατόμων τα δίδακτρα ξεκινούν από 10 ευρώ ανά μαθητή την ώρα (40 ευρώ) και ανεβαίνουν, προσεγγίζοντας ακόμη και τα 50 ευρώ την ώρα ανά μαθητή, στις πιο εύπορες οικονομικά περιοχές. Απλές μαθηματικές πράξεις καταδεικνύουν το μέγεθος της φοροδιαφυγής. «Βεβαίως, τα χρόνια της οικονομικής ευμάρειας, στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 ένας “ιδιαιτεράς” με καλό όνομα στις πλούσιες περιοχές μπορούσε να ζητήσει έως και 150 ευρώ την ώρα», λέει στην «Κ» καθηγητής.
Μάλιστα, ένα μέτρο για το εύρος των ιδιαίτερων μαθημάτων σε μία περιοχή είναι ο αριθμός των φροντιστηρίων στην ίδια περιοχή. Με δεδομένο ότι η λειτουργία φροντιστηρίων είναι γενικευμένη, όσο λιγότερα φροντιστήρια υπάρχουν με βάση το μέγεθος ενός νομού, τόσο θεωρείται ότι η «γκρίζα ζώνη» των ιδιαίτερων μαθημάτων είναι μεγάλη σε αυτό τον νομό. Και εύλογα, τα ιδιαίτερα μαθήματα είναι πιο εκτεταμένα στις πιο εύρωστες οικονομικά περιοχές.
Οι καταγγελίες
Η παρέμβαση των Αρχών για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι δύσκολη. Ο εισαγγελέας μόνο με επώνυμη καταγγελία μπορεί να δεχθεί να παρέμβει, αλλά ακόμη κι αν το κάνει δεν τον βοηθά ο νόμος ώστε να τιμωρηθεί ο επίορκος δημόσιος υπάλληλος, αφού και επ’ αυτοφώρω να συλληφθεί να κάνει μάθημα σε μαθητές, οι γονείς παρουσιάζονται στο δικαστήριο και δηλώνουν πως το πράττει αφιλοκερδώς. Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα, ο καταγγέλλων μπορεί να βρεθεί στη θέση του κατηγορουμένου για συκοφαντική δυσφήμηση.
Χαρακτηριστικό είναι ότι προ έτους έγινε καταγγελία για 40 εκπαιδευτικούς σε μεγάλο νησιωτικό νομό, οι οποίοι παρέδιδαν ιδιαίτερα μαθήματα. Στο πλαίσιο της καταγγελίας, φέρεται να έχουν κατατεθεί ονόματα εκπαιδευτικών. Επειτα από ΕΔΕ (ρωτήθηκαν αν όντως κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα, και βέβαια απάντησαν αρνητικά), διατάχθηκε προκαταρκτική εξέταση από τον εισαγγελέα. Η αστυνομία κάλεσε καθηγητές, χωρίς ωστόσο να υπάρξει κάποια κατάληξη στη διερεύνηση του θέματος. Στην περίπτωση όπου καθηγητές κάνουν ιδιαίτερα σε μαθητές τους, ανακύπτει και τυχόν ζήτημα πίεσης των μαθητών από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. «Τα θέματα εξετάσεων λύνουν μόνον οι μαθητές που κάνουν σε αυτούς ιδιαίτερο. Οι υπόλοιποι ενημερώνονται ότι ο βαθμός και η απόδοση θα βελτιωθούν μόνο αν κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα στους καθηγητές του σχολείου τους…», λέει στην «Κ» εκπαιδευτικός. Οι παιδαγωγοί αυτοί διδάσκουν στους μαθητές τους πως η παρανομία είναι κάτι φυσιολογικό και η αξιοκρατία δεν έχει θέση στην κοινωνία που ζούμε. Απαξιώνουν οι ίδιοι τον ρόλο του σχολείου και το μετατρέπουν σε χώρο άγρας πελατών.
