Οι εφετινές στρεβλώσεις του εξεταστικού συστήματος, η αλλαγή του οποίου ανακοινώνεται αύριο – Τι λένε οι πρόεδροι των επιτροπών που συνέταξαν δύο πορίσματα τα οποία ποτέ δεν υλοποιήθηκαν
Μια «μαγική εικόνα» του χώρου της εκπαίδευσης έδωσε και εφέτος το εξεταστικό σύστημα της χώρας. Εκτός της γενικής παραδοχής ότι τουλάχιστον 1/3 των υποψηφίων για τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας δεν σπουδάζουν αυτό που πραγματικά θέλουν, αλλά απλά γράφονται σε ένα τμήμα για να πάρουν ένα πτυχίο που ενδεχομένως να τους οδηγήσει στην ανεργία, εφέτος είχαμε και έναν ακόμη αριθμό που εντυπωσίασε: υποψήφιος των Επαγγελματικών Λυκείων μπήκε στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της Ξάνθης με 600 μόρια, λιγότερα δηλαδή από μια μονάδα στην κλίμακα των 20.000 μορίων (που είναι το άριστα). Πώς έγινε αυτό; Μία από τις παρενέργειες της «θεραπείας» που επέβαλε στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας το υπουργείο Παιδείας με τη λεγόμενη «πανεπιστημιοποίηση» των ΤΕΙ.
Η δημιουργία του νεοσύστατου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (από τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά) οδήγησε τον υπουργό Παιδείας στο να δώσει ένα 5% εφέτος στους αποφοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων προς τα πανεπιστήμια της χώρας (αντί το 1% που ίσχυε) και αυτό με τη σειρά του οδήγησε έναν νέο με 600 μόρια ως πρωτοετή φοιτητή σε ένα πανεπιστήμιο τη στιγμή που εκατοντάδες υποψήφιοι με πολύ μεγαλύτερους βαθμούς αποκλείστηκαν. Η βάση μάλιστα για τους υποψηφίους των Γενικών Λυκείων στο ίδιο τμήμα ήταν 12.913 μόρια.
Την ίδια στιγμή, στα παράδοξα ενός συστήματος που κάθε χρόνο εντυπωσιάζει με τα προβλήματα ανισότητας που καταγράφονται, η χαμηλότερη βάση (κάτω και από το 5) «κατοχυρώθηκε» εφέτος σε τμήμα του ΤΕΙ Ηπείρου, το οποίο βρίσκεται σε διαδικασίες «πανεπιστημιοποίησης» και συνένωσης με το πανεπιστήμιο της περιοχής.
Ετσι, παραμονές νέων αλλαγών στο εξεταστικό σύστημα της χώρας που θα δοθούν στη δημοσιότητα αύριο το πρωί, με τα ΤΕΙ να «εξαφανίζονται» πανελλαδικά και τη χώρα να χάνει τελικά τις ειδικότητες της ανώτατης τεχνικής εκπαίδευσης, «Το Βήμα» δίνει τον λόγο στους προέδρους των δυο Εθνικών Διαλόγων για την Παιδεία που έγιναν την τελευταία δεκαετία στην εκπαίδευση. Τα πορίσματά τους διαφέρουν, όπως και τα συμπεράσματά τους. Ωστόσο αποτελούν προϊόν πολύμηνης επιστημονικής μελέτης ενός θεσμού που παραμένει αδιάβλητος, αλλά ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό άδικος για εκατοντάδες παιδιά που δίνουν κάθε χρόνο τον καλύτερο εαυτό τους.
Τόσο το πόρισμα που συντάχθηκε πρόσφατα από την επιτροπή που συνεδρίασε επί μήνες με τη συμμετοχή 100 πανεπιστημιακών, υπό τον καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Αντώνη Λιάκο, όσο και το πόρισμα που συντάχθηκε πριν από μερικά χρόνια από τον καθηγητή Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην υπουργό Παιδείας κ. Γιώργο Μπαμπινιώτη, με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών ομοσπονδιών και κοινωνικών φορέων, περιείχαν αναλυτικές προτάσεις για την ψήφιση νέου εξεταστικού συστήματος με πολλές αρετές και μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας. Καμία από αυτές δεν εφαρμόστηκε. Μπήκαν και τα δυο πορίσματα στα συρτάρια των εκάστοτε υπουργών Παιδείας, με τους συντάκτες τους να απορούν γιατί ανέλαβαν αφιλοκερδώς και ακτιβιστικά να «σώσουν» την εκπαίδευση…
«Το πρόβλημα της επιλογής»
«Για το εξεταστικό, ως το κεντρικό πρόβλημα του εκπαιδευτικού συστήματος, τα είπαμε στον Διάλογο (2015-16). Το πρόβλημα δεν είναι πόσοι μπαίνουν στην ανώτατη εκπαίδευση με βαθμό κάτω από τη βάση του 10. Γιατί δεν μπορείς να μετρήσεις όλες τις δεξιότητες πάνω σε μια ευθύγραμμη κλίμακα 0-20. Ούτε ο Προκρούστης δεν το αποτόλμησε με τόση ανατριχιαστική λεπτομέρεια και τόσο μαζικές διαστάσεις. Μιλάμε συνεχώς για διαφορετικότητα και διαφοροποίηση, εδώ την ξεχνάμε. Η πρόταση επομένως να κόβονται οι κάτω από τη βάση δείχνει ασχετοσύνη ως προς τη γνώση του προβλήματος, πράγμα που υπαγορεύεται από μια εμπεδωμένη νοοτροπία κοινωνικού δαρβινισμού. Το πρόβλημα είναι ότι τα 8 στα 10 παιδιά δεν φοιτούν στις σχολές που θέλουν. Ούτε τα παιδιά πηγαίνουν εκεί που θέλουν, ούτε τα πανεπιστήμια παίρνουν αυτούς που θέλουν. Αφήνονται στην τύχη και στη ρουτίνα. Χρειάζεται διαφοροποίηση του τρόπου εισδοχής, και αυτονομία των πανεπιστημίων να την επιλέγουν. Δεν γίνεται όλα να τα καθορίζεις κεντρικά. Βαλε τους κανόνες και άφησε τους παίκτες να κάνουν το παιχνίδι. Θα βρουν καλύτερα τις ισορροπίες μεταξύ τους, τις συνενώσεις, τις διαφοροποιήσεις του προφίλ τους, τις διαδοχικές προσαρμογές.
Κλειδί για τη μεταρρύθμιση του εξεταστικού είναι η μεταρρύθμιση στην επαγγελματική εκπαίδευση. Και εδώ δεν μπορείς να την καθορίζεις κεντρικά. Αφησε τις περιοχές, λ.χ. τη Θεσσαλία, την Κρήτη, την Ηπειρο, εκείνες που είναι πιο ώριμες, εκείνες όπου τα εκπαιδευτικά τους ιδρύματα συνενώνονται και ομοσπονδοποιούνται, να αναδιαμορφώσουν την επαγγελματική εκπαίδευση με τα Επαγγελματικά Επιμελητήρια. Ούτε ο συγκεντρωτισμός, ούτε η αγορά αφηρημένα όπως την καταλαβαίνουν ο ΙΟΒΕ και η ΝΔ (λίγες μεγάλες επιχειρήσεις) μπορούν να δώσουν λύσεις, γιατί και η αγορά, δηλαδή το σύνολο των επιχειρήσεων και επαγγελμάτων, πρέπει να αναδιαμορφωθεί και να συνδιαμορφωθεί με την εκπαίδευση, μέσα από τους θεσμούς της. Το έχουμε ξαναπεί. Οι εκπαιδευτικές μονάδες όλων των βαθμίδων πρέπει να λειτουργούν ως ερευνητικές ομάδες, με προσωπικότητα, που καθορίζουν τη στρατηγική τους. Το υπουργείο πρέπει να εποπτεύει τους κανόνες και να επεμβαίνει εκεί που το σύστημα αρχίζει να παρουσιάζει ανισορροπίες. Η εκπαίδευση δεν θα σωθεί από το άνω 20%, αλλά από τη βάση στην οποία ανήκει το 80%. Εκεί πρέπει να δοθεί η προσοχή. Εκεί υπάρχει το πρόβλημα. Τα έχουμε πει και για το 4ετές γυμνάσιο και το διετές λύκειο. Και εδώ ατολμία και αναποφασιστικότητα.
Των Εισαγωγικών τα «παράδοξα»
1Κρίνεται ο υποψήφιος από μια 3ωρη εξέταση σε βασικές γνώσεις που πρέπει να αποδείξει ότι έχει, ενώ δεν κρίνεται από την επίδοσή του μέσα σε 3 ολόκληρα χρόνια, τα χρόνια τής φοίτησής του στο Λύκειο! Σε τρεις ώρες αντί σε τρία χρόνια! Αιτία η απροθυμία έως ανικανότητα εξασφάλισης από το υπουργείο Παιδείας μιας αντικειμενικής και αξιόπιστης αξιολόγησης των μαθητών στο Λύκειο. Ετσι το μόνο σχεδόν κριτήριο εισαγωγής στα Πανεπιστήμια που ισχύει στην Ευρώπη και αλλού απεμπολείται στην Ελλάδα!…
2Στερείται ο υποψήφιος δυνατότητας βελτίωσης τής βαθμολογίας του σε ένα μάθημα – στο οποίο δεν έγραψε καλά στο εξεταστικό 3ωρο – και υποχρεώνεται να περιμένει έναν ολόκληρο χρόνο για να εξετασθεί ξανά σε όλα τα μαθήματα, με κίνδυνο να έχει μειωμένη απόδοση σε κάποιο άλλο εξεταζόμενο αντικείμενο (οπότε θα περιμένει άλλον ένα χρόνο ή θα φύγει για κάποιο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο τού Εξωτερικού με καταστροφικές συνέπειες για την οικογένειά του)!… Κι όλα αυτά γιατί δεν υπάρχει ένας Εθνικός Εξεταστικός Φορέας που θα δίνει και τη δυνατότητα επανάληψης για βελτίωση σε 1 ή 2 μαθήματα.
3Εχουν φροντιστηριοποιηθεί οι τελευταίες τάξεις τού Λυκείου, η καλύτερη ηλικιακή περίοδος ωριμότητας για μια απαραίτητη συνολική οργάνωση των γνώσεων και τής ουσίας τής Παιδείας που θα έμενε ανεξίτηλη στη μνήμη των αποφοίτων αν γινόταν σωστά. Η Γ’ Λυκείου είναι η ολοκλήρωση ενός κύκλου σπουδών 12 ετών που θα αναδεικνυόταν με ένα άλλο περιεχόμενο∙ δεν είναι φροντιστηριακή τάξη (και μάλιστα αναξιόπιστη, αφού οι μαθητές εμπιστεύονται τα Φροντιστήρια και όχι το Σχολικό τους Φροντιστήριο)!…
