Χρειάστηκαν 9 ώρες και πολλά «γράψε – σβήσε» για να επιτευχθεί ομοφωνία σχετικά με την Τουρκία στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής. Ελλάδα και Κύπρος είχαν τις ενστάσεις τους, που συζητήθηκαν εκτενώς μέχρι να φτάσουμε στο τελικό κείμενο.
Ένα κείμενο που Ελλάδα και Κύπρος διά στόματος, Κυριάκου Μητσοτάκη και Νίκου Αναστασιάδη, δηλώνουν πως τους ικανοποιεί, αν και δεν αναφέρονται ρητά οι κυρώσεις προς την Τουρκία, ούτε και η αυτόματη ενεργοποίηση ενός μηχανισμού για την επιβολή κυρώσεων, σε περίπτωση που η Τουρκία δεν συμμορφωθεί με τις υποδείξεις.
Καλώς ή κακώς αυτές οι προσδοκίες είχαν δημιουργηθεί από την ελληνοκυπριακή πλευρά, πριν από τη Σύνοδο, αλλά δεν επιβεβαιώθηκαν.
Αντίθετα, υπήρξε ένα πρώτο προσχέδιο συμφωνίας από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, που «πάγωσε» την ελληνική και την κυπριακή αντιπροσωπεία. Ήξεραν ότι δεν θα υπάρχει αναφορά σε κυρώσεις, αλλά το αρχικό κείμενο ήταν πολύ ευνοϊκό για την Τουρκία.
Κύπρος, αλλά και Ελλάδα απέρριψαν άμεσα το πρώτο κείμενο σχεδόν «σοκαρισμένοι». Ιδιαίτερα για την Κύπρο το κείμενο ήταν σκληρό, καθώς ουσιαστικά καλούσε την Κύπρο να προχωρήσει σε συνεκμετάλλευση υδρογονανθράκων με την Τουρκία. Επίσης, οι διατυπώσεις σχετικά με ενδεχόμενες κυρώσεις δεν ήταν όσο σαφείς επιθυμούσε η Ελλάδα.
Η πρόταση της Ελλάδας-Τρία «όχι» της ΕΕ
Έτσι, η χώρα μας κατέθεσε δική της πρόταση, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Πέμπτης. Σύμφωνα με εμπιστευτικά έγγραφα που διακινήθηκαν στη Σύνοδο και περιήλθαν στην κατοχή του Reporter.gr, η Ελλάδα κατέθεσε μία πολύ «φιλόδοξη» πρόταση (ίσως επειδή είχε προηγηθεί το «φιλοτουρκικό draft» του Μισέλ) που απορρίφθηκε σχεδόν αμέσως σε βασικά της σημεία.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το περιεχόμενο του εγγράφου που έχει στη διάθεσή του το Reporter, η Ελλάδα ζήτησε βασικά τρία επιπλέον πράγματα σε σχέση με το κείμενο που τελικά συμφωνήθηκε.
-Η Ελλάδα ζήτησε να υπάρχει ρητή αναφορά στο κείμενο πως αν δεν τελεσφορήσει η διαπραγμάτευση με την Τουρκία, το επόμενο βήμα είναι η προσφυγή στη Χάγη, κάτι που είπε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις δηλώσεις του μετά τη Σύνοδο, αλλά δεν υπάρχει στο κείμενο συμπερασμάτων.
-Ζήτησε ακόμα να επισημάνει η ΕΕ ότι δεν έχει νομικό έρεισμα ο χάρτης του Μαβί Βαταν, της «Γαλάζιας Πατρίδας» δηλαδή που συχνά-πυκνά αναφέρει η Τουρκία.
-Τέλος, η Ελλάδα ήθελε η Ευρώπη να απορρίψει ξανά με ξεκάθαρο τρόπο το τουρκολιβυκό μνημόνιο, κάτι που επίσης παραλήφθηκε από το κείμενο.
Το τελικό κείμενο και το γκρίζο σημείο
Τα παραπάνω σημεία σβήστηκαν και έγιναν οι τελευταίες αλλαγές, προκειμένου να υπάρξει συμφωνία. Η Ελλάδα ουσιαστικά “πήρε” μία καλύτερη διατύπωση για την περιγραφή των ενδεχόμενων κυρώσεων προς την Τουρκία και η Κύπρος κατάφερε να μη συμπεριληφθεί η πρόταση για συνεκμετάλλευση. Γκρίζο σημείο της συμφωνίας παραμένει φυσικά η προώθηση πολυμερούς διεθνούς διάσκεψης για την ανατολική Μεσόγειο, για την οποία η Κύπρος διεκδίκησε δέσμευση πως δεν θα υπάρξει εκπροσώπηση Τουρκοκυπρίων, αλλά δεν την πήρε.
Ο απολογισμός
Ελλάδα και Κύπρος σημειώνουν, πάντως, πως σε γενικές γραμμές η συμφωνία που επετεύχθη είναι καλή και πως υπάρχουν σημεία που δόθηκε μάχη για να συμπεριληφθούν στο τελικό κείμενο. Σημειώνουν πως είναι σημαντικό ότι στην παράγραφο 20 της συμφωνίας αναφέρεται ότι εφόσον η Τουρκία συνεχίσει μονομερή επιθετική συμπεριφορά θα υπάρχουν συνέπειες.
«Η Ε.Ε. θα χρησιμοποιήσει σε αυτή την περίπτωση όλα τα εργαλεία για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Οι εξελίξεις θα παρακολουθούνται. Οι όποιες αποφάσεις θα παρθούν μέχρι τέλη Δεκεμβρίου», αναφέρεται.
Όπως έχουμε ήδη σημειώσει σε προηγούμενα ρεπορτάζ, αυτές οι αναφορές σε συγκεκριμένα άρθρα της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που περιλαμβάνουν τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων και περιοριστικών μέτρων «ξεκλείδωσαν» τη συμφωνία.
Επίσης, είναι σημαντικό, λένε κυβερνητικές πηγές πως «ξεκαθαρίζεται στην παράγραφο 16 ότι οι διερευνητικές επαφές αφορούν ένα ζήτημα, την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Ανάλογη ικανοποίηση εκφράζει και η Κύπρος, αν και δεν πέτυχε δύο βασικούς στόχους. Την επιβολή άμεσων κυρώσεων και την ξεκάθαρη απόρριψη του αιτήματος της Τουρκίας για συμμετοχή της Τουρκοκυπριακής πλευράς στην προαναγγελθείσα διεθνή διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο.
Υπάρχουν, ωστόσο, σαφείς αναφορές καταδίκης της τουρκικής επιθετικότητας και η πλήρης αναγνώριση του διεθνούς δικαίου. Απορρίφθηκε επίσης όπως σημειώσαμε και παραπάνω η φράση περί συνεκμετάλλευσης υδρογονανθράκων.
Σημαντική θεωρειται τέλος και η αναφορά στο ψήφισμα 550 του ΟΗΕ το οποίο αναφέρεται με σαφήνεια στα ζητήματα που αφορούν την Αμμόχωστο.
Σπύρος Πολυχρονόπουλος
Πηγή: Reporter.gr
