Στο Ανατολικό Αιγαίο στοιβάζονται σε μπαλκόνια αστυνομικών τμημάτων και σε κρατητήρια, οι κάτοικοι αντιδρούν, ενώ οι υποδομές υποδοχής και φροντίδας είναι ανύπαρκτες.
«Χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής κρίσης» έχει λάβει η κατάσταση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, σύμφωνα με τον επικεφαλής του γραφείου της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Αθήνα κ. Γ. Τσαρμπόπουλο, ο οποίος μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» επισημαίνει ότι «άνθρωποι κοιμούνται στα λιμάνια κατάχαμα ή στα μπαλκόνια των αστυνομικών τμημάτων, ενώ σε κρατητήρια που χωρούν 10-15 άτομα στριμώχνονται 70».
«Από την αρχή του 2104 ως τις 30 Σεπτεμβρίου ο αριθμός όσων εισήλθαν στην Ελλάδα παράτυπα από την Τουρκία από τη θάλασσα έφθασε τους 29.894, που σημαίνει αύξηση 271% σε σχέση με το αντίστοιχο εννεάμηνο πέρυσι. Τον Οκτώβριο, μέχρι στιγμής, οι αφίξεις προσφύγων εμφανίζονται αυξημένες» λέει. Οι περισσότεροι είναι πρόσφυγες από τη Συρία.
Τα νησιά αδυνατούν να διαχειριστούν την αυξημένη ροή των τελευταίων μηνών. «Η διαπίστωση του προφίλ και των αναγκών των νεοαφιχθέντων (καταγραφή, ταυτοποίηση, ιατρικός έλεγχος και παραπομπή στις κατάλληλες υπηρεσίες) πρέπει να γίνεται στα σημεία εισόδου. Τα μικρά νησιά δεν έχουν καμία υποδομή. Το καλοκαίρι χρησιμοποιούσαν τις αυλές των σχολείων και των εκκλησιών. Τον χειμώνα όμως τι θα γίνει με το κρύο και τη βροχή; Στη Χίο, στη Σάμο και στη Μυτιλήνη υπάρχουν κέντρα κράτησης, αλλά είναι γεμάτα τρεις και τέσσερις φορές πάνω από τη δυναμικότητά τους – στη Σάμο το κέντρο αντί για 240 άτομα κατέληξε να φιλοξενεί 900» τονίζει ο κ. Τσαρμπόπουλος.
Τραγικές οι συνθήκες στην Τήλο
Μόνο στην Τήλο, «τις τελευταίες τρεις ημέρες έφθασαν περισσότερα από 330 άτομα» εξηγεί η δήμαρχος του νησιού κυρία Μαρία Καμμά-Αλιφέρη. Αλλά στο νησί «δεν υπάρχει σκάφος του Λιμενικού. Είμαστε σε τρελή κατάσταση. Δυστυχώς η Εκκλησία εμμένει στην απόφασή της να μην παραχωρήσει ένα ακίνητο που κάποτε ήταν στρατόπεδο αλλά εγκαταλείφθηκε» λέει.
Το καλοκαίρι οι πρόσφυγες έμεναν στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου, «τώρα τους πάμε στην αυλή ενός μοναστηριού. Νερό δεν υπάρχει, το κουβαλάμε με βυτίο. Εχει μόνο τουαλέτα, αλλά όχι ντους. Τα παιδιά τα παίρνουμε σπίτια μας και τα πλένουμε. Χθες είχαμε ένα βρέφος 23 ημερών. Υπάρχουν δύο δωμάτια όπου κοιμούνται τα μικρά παιδιά και οι υπόλοιποι στο ύπαιθρο με σλίπινγκ μπαγκ από την Υπατη Αρμοστεία. Εθελοντές μαγειρεύουν στα μεγάλα καζάνια που χρησιμοποιούμε στα πανηγύρια. Τηλεφώνησα σε έναν στρατηγό στη Ρόδο παρακαλώντας για σκηνές. Ελαβε έγκριση από το ΓΕΣ να μας στείλει μία 50 ατόμων – χθες βράδυ είχαμε 184. Ζητάμε έναν οργανωμένο χώρο, δυναμικότητας 100 ατόμων, στον οποίο θα ζουν για δύο-τρεις ημέρες αξιοπρεπώς, με κοντέινερ, τουαλέτες, ντους, γιατρό και νοσοκόμα» καταλήγει η κυρία Καμμά.
Σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Νότιου Αιγαίου κ. Γ. Χατζημάρκο «απ’ όλα τα νησιά, μόνο η Τήλος δέχεται να γίνει υποδομή για να διαχειριζόμαστε αξιοπρεπώς τους ανθρώπους αυτούς για 72 ώρες. Οι υπόλοιποι αρνούνται, λιγότερο ή περισσότερο έντονα. Δεσμεύθηκα όμως ότι όπου έχει περιουσία η Περιφέρεια, θα προχωρήσουμε. Πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα στο Λιμενικό και στην Αστυνομία να κάνουν τη δουλειά τους. Πρέπει να γίνεται ιατρικός έλεγχος. Είναι υποχρέωση προς τον λαό μας να διαχειριστούμε το θέμα υπεύθυνα».
Στόχος του κ. Χατζημάρκου είναι ως τα μέσα Νοεμβρίου να έχει ολοκληρωθεί ένας αξιοπρεπής χώρος σε ένα νησί. Δεν αποκαλύπτει όμως σε ποιο διότι, όπως σημειώνει, «θέλουμε να ολοκληρωθεί η προετοιμασία χωρίς περισσότερα προβλήματα απ’ όσα ήδη έχουμε».
Μπουκάλια νερού αντί τουαλέτας
Στη Σύμη, όταν πρωτοφθάνουν οι τουρίστες στο λιμάνι έρχονται αντιμέτωποι με τους πρόσφυγες να κρέμονται σαν τσαμπιά από το μπαλκόνι του αστυνομικού τμήματος και με τα άδεια μπουκάλια από νερό που χρησιμοποιούν για… τουαλέτα και στη συνέχεια στοιβάζουν στην εξωτερική σκάλα. Οπως πληροφορούμαστε, οι γυναίκες προσπαθούν να πιουν και να φάνε όσο το δυνατόν λιγότερο το τριήμερο που παραμένουν εκεί από τον φόβο μήπως χρειαστούν τουαλέτα.
«Τον τελευταίο χρόνο έφθασαν στη Σύμη 2.700 λαθρομετανάστες» τονίζει ο δήμαρχος κ. Λ. Παπακαλοδούκας. «Υπάρχει όμως μόνο ένα πλωτό του Λιμενικού χωρίς ραντάρ και συχνά με χαλασμένη μηχανή. Το καλοκαίρι ήρθαν 14.000 σκάφη αναψυχής και 500.000 τουρίστες. Οι οκτώ αστυνομικοί όμως δεν ασχολούνται με αυτούς αλλά με τους λαθρομετανάστες. Το χειρότερο είναι ότι το νησί έχει μόνο έναν γιατρό». Η Σύμη είναι από τα νησιά στα οποία οι κάτοικοι αντιδρούν στη δημιουργία ενός χώρου πρώτης διεκπεραίωσης των προσφύγων. «Οι κάτοικοι φοβούνται ότι το προσωρινό κέντρο τριήμερης διαχείρισης θα γίνει μόνιμο» λέει ο δήμαρχος.
Οταν φθάνουν οι πρόσφυγες σε απόμερο σημείο της Σύμης, «πηγαίνει ο αγροφύλακας και τους παραλαμβάνει. Διασχίζουν ως και 20 χλμ. με τα πόδια, γυναίκες, παιδιά. Φανταστείτε να αναλάβει ο Αβραμόπουλος επίτροπος για τη Μετανάστευση τον Νοέμβριο και να κυκλοφορήσει η φωτογραφία με τα μπουκάλια με τα ούρα» καταλήγει ο κ. Παπακαλοδούκας.
Υπατη Αρμοστία
«Χρειάζονται υποδομές υποδοχής»
Η Υπατη Αρμοστία τονίζει την ανάγκη για ένα σχέδιο επείγουσας δράσης εν όψει του χειμώνα. «Πρώτον, χρειάζονται χώροι για την ολιγοήμερη παραμονή των προσφύγων και μεταναστών, όπως οικόπεδα με κοντέινερ. Δεύτερον, πρέπει να ενισχυθούν το Λιμενικό και η Αστυνομία ώστε να διεκπεραιώνουν γρήγορα τις διαδικασίες για να φεύγουν οι πρόσφυγες από τα νησιά. Τρίτον, πρέπει να εξασφαλιστούν ο πρώτος ιατρικός έλεγχος όλων και η φροντίδα όσων πάσχουν, το οποίο είναι βασικότατο και αποτελεί και επιταγή της κοινωνίας. Και, τέταρτον, να διατίθενται στους ανθρώπους αυτούς είδη πρώτης ανάγκης, όπως ατομικά είδη υγιεινής, κουβέρτες κ.τ.λ.» λέει ο κ. Τσαρμπόπουλος.
Ολα αυτά είναι προς το συμφέρον των τοπικών κοινωνιών, γιατί οι πρόσφυγες θα καταφθάνουν έτσι κι αλλιώς, απλώς θα μένουν στα λιμάνια, στους δρόμους και στις πλατείες, χωρίς να έχουν ελεγχθεί ιατρικά. Μόλις περάσουν τον πρώτο έλεγχο, όλοι παίρνουν τον δρόμο για Πειραιά με το πλοίο της γραμμής. Στα χέρια τους κρατούν «είτε ένα υπηρεσιακό σημείωμα απέλασης που τους προστάζει να εγκαταλείψουν τη χώρα εντός 30 ημερών είτε, αν είναι Σύροι, μια εξάμηνη αναστολή απέλασης που δεν τους παρέχει άλλο δικαίωμα εκτός από το να κινούνται» προσθέτει ο επικεφαλής του ελληνικού τμήματος της ΥΑ. «Στην πραγματικότητα όμως, είτε έχουν εντολή απέλασης είτε εξάμηνη αναστολή, η συντριπτική πλειονότητα μόλις φθάσει στην Αθήνα θα αναζητήσει κυκλώματα για να φύγει από την Ελλάδα» σημειώνει.
Το ΒΗΜΑ
