Λίστα µε περίπου 4.000 τζιχαντιστές που έχουν ευρωπαϊκά διαβατήρια βρίσκεται στη διάθεση των ελληνικών Αρχών για την αποτροπή εισόδου στη χώρα εξτρεµιστών από τις εµπόλεµες ζώνες της Μέσης Ανατολής. Οι εξελίξεις στη Βόρεια Συρία, ύστερα από την τουρκική εισβολή και τη διάλυση των κουρδικών δυνάµεων που µάχονταν κατά του ISIS, έχει προκαλέσει νέο κύµα ανησυχίας στους Ευρωπαίους αξιωµατούχους. Ο φόβος τους είναι ότι µαχητές του Ισλαµικού Κράτους, οι οποίοι είναι υπήκοοι χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα επιχειρήσουν να επιστρέψουν στην Ευρώπη.
Οπως εξηγούν στο «Εθνος της Κυριακής» στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η ανησυχία των Ευρωπαίων έχει εκφραστεί επανειληµµένα προς τους αρµόδιους Ελληνες αξιωµατούχους. Και αυτό διότι η Ελλάδα είναι ένας από τους µεταβατικούς σταθµούς που θα µπορούσαν να χρησιµοποιήσουν οι τζιχαντιστές. Οι ίδιες πηγές ενηµέρωσης εξηγούν την ιδιαιτερότητα της κατάστασης και τον νευραλγικό ρόλο της χώρας µας: «Ασκείται πίεση από τους Ευρωπαίους, διότι οι έλεγχοι στις πρώτες χώρες εισόδου στην Ευρώπη είναι οι πιο σηµαντικοί. Εάν ένας τροµοκράτης καταφέρει να περάσει στην Ελλάδα απαρατήρητος, αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι εισήλθε στην Ευρώπη απαρατήρητος. Ο διαβατηριακός έλεγχος γίνεται στην πρώτη χώρα εισόδου.
Στην περίπτωση που ένας τζιχαντιστής ταξιδέψει από τη χώρα µας σε άλλη χώρα της ΕΕ, πιθανότατα να µην περάσει ξανά από διαβατηριακό έλεγχο, όπως προβλέπεται από τη συνθήκη του Σένγκεν. Σκεφτείτε, λοιπόν, να περάσει κάποιος τζιχαντιστής από την Ελλάδα, η οποία δεν αποτελεί στόχο του Ισλαµικού Κράτους, και στη συνέχεια να χτυπήσει σε κάποιο κράτος της ΕΕ». Μέχρι στιγµής στις λίστες των ευρωπαϊκών Αρχών υπάρχουν περίπου 4.000 ονόµατα µαχητών µε ευρωπαϊκά διαβατήρια, τα οποία σε περίπτωση που χρησιµοποιηθούν σε οποιοδήποτε σηµείο ελέγχου θα «χτυπήσουν» στα ηλεκτρονικά συστήµατα και θα σηµάνει συναγερµός. Πρόκειται για µετανάστες δεύτερης γενιάς από τη Γαλλία, τη Γερµανία, το Ηνωµένο Βασίλειο και άλλες χώρες, οι οποίοι έχουν «ρίζες» στις χώρες αυτές.
Σηµειώνεται, ωστόσο, ότι ο «επαναπατρισµός» τους δεν συνεπάγεται απαραίτητα τροµοκρατική δράση. Επί παραδείγµατι, ίσως κάποιοι να αποφασίσουν την «κατάπαυση του πυρός». Επίσης, δεν θεωρείται δεδοµένο ότι όλοι οι Ευρωπαίοι τζιχαντιστές που θα θελήσουν να γυρίσουν πίσω θα διέλθουν από τη χώρα µας. Τα κλιµάκια της Αντιτροµοκρατικής και της ΕΥΠ, πάντως, έχουν ενισχυθεί σε προσωπικό εδώ και αρκετούς µήνες, προκειµένου να ενταθούν οι έλεγχοι υπόπτων για τροµοκρατία. Στόχος είναι να εντοπιστούν άτοµα που µπορεί να εισέλθουν στη χώρα είτε µε πλαστά διαβατήρια είτε µε «ελλιπή» ταξιδιωτικά έγγραφα. Για την τελευταία περίπτωση υπάρχει φόβος δήλωσης ψευδών στοιχείων και έτσι οι αστυνοµικοί δείχνουν µεγαλύτερη προσοχή.
Οι Αρχές θεωρούν δεδοµένο ότι ο τροµοκράτης που θα φτάσει από την Τουρκία στην Ελλάδα δεν θα δείξει το ευρωπαϊκό του διαβατήριο, το οποίο θεωρείται «καµένο» (γνωστό στις Αρχές). Η λίστα µε τους «Ευρωπαίους» υπόπτους είναι διαφορετική από τις υπόλοιπες λίστες µε καταγεγραµµένους τροµοκράτες. Πληροφορίες αναφέρουν ότι εκτός από τις διασταυρώσεις στοιχείων η Αντιτροµοκρατική έχει δυνατότητα ενδελεχούς εξέτασης κινητών τηλεφώνων. Υπάρχει δηλαδή εξοπλισµός που µπορεί να φανερώσει το σύνολο των επικοινωνιών του υπόπτου και όλες τις διακλαδώσεις των τηλεφωνηµάτων του. Εάν κριθεί απαραίτητο, µπορεί να γίνει ακόµα και ανάκτηση δεδοµένων που µπορεί να έχουν διαγραφεί από τη συσκευή.
Η Αστυνοµία θέλει να αποτρέψει τη διαδικασία που µπορεί να χρησιµοποιήσουν εξτρεµιστές και περιγράφεται από αστυνοµικές πηγές ως εξής: «Ο ύποπτος φτάνει σε ελληνικό έδαφος ως πρόσφυγας, υποβάλλει αίτηµα για άσυλο, αρχίζει να ζει σε hotspot και ταυτόχρονα αναζητά κυκλώµατα για να του φτιάξουν πλαστό διαβατήριο. Υστερα από την πάροδο αρκετών µηνών, αγοράζει ένα καλό αντίγραφο διαβατηρίου και προσπαθεί να ταξιδέψει στην Ευρώπη. Οταν το αίτηµα ασύλου του εξεταστεί και οι Αρχές τον αναζητούν για να του επιδώσουν το απορριπτικό αποτέλεσµα, έχει ήδη εγκαταλείψει τη χώρα. Η έκδοση πλαστού εγγράφου εντός Σένγκεν είναι πολύ µεγαλύτερο πρόβληµα σε σχέση µε το να προσπαθήσει κάποιος να εισέλθει µε πλαστό έγγραφο σε κράτος-µέλος της ΕΕ».
Το 2015 οι ελληνικές Αρχές είχαν δείξει αντανακλαστικά στην περίπτωση του 25χρονου τροµοκράτη Α.Α., ο οποίος ανατινάχθηκε στο Μπατακλάν. Ο Σύρος είχε φτάσει στη Λέρο στις 3 Οκτωβρίου 2015 µαζί µε ακόµα 198 µετανάστες που είχαν επιβιβαστεί σε υπερφορτωµένες λέµβους. Σε αντίθεση µε άλλα ευρωπαϊκά κράτη από τα οποία πέρασε στον δρόµο για τη Γαλλία, ο τροµοκράτης καταγράφηκε κανονικά στο σύστηµα EURODAC στο Α.Τ. Λέρου. Την περίοδο της σύλληψής του στη χώρα µας δεν ήταν στις λίστες µε τους υπόπτους για τροµοκρατία και έτσι δεν είχε σηµάνει συναγερµός
SOS από δηµάρχους, µάχη επιβίωσης στους καταυλισµούς
Οι αμείωτες προσφυγικές-µεταναστευτικές ροές «πνίγουν» τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και υπονοµεύουν στην πράξη την προσπάθεια αποσυµφόρησής τους που βρίσκεται σε εξέλιξη. Παρά τις συνεχείς µεταφορές χιλιάδων αιτούντων άσυλο στην ενδοχώρα από τις αρχές Σεπτεµβρίου, ο προσφυγικός-µεταναστευτικός πληθυσµός στα νησιά αυξήθηκε κατά 50% µόνο το τελευταίο δίµηνο. Η κατάσταση µοιάζει να οδηγείται σε αδιέξοδο και η κυβέρνηση αναζητά επειγόντως λύσεις, εν όψει και του επερχόµενου χειµώνα. Αυτός θα είναι ίσως ο δυσκολότερος χειµώνας για τα νησιά µετά την υπογραφή της Κοινής ∆ήλωσης ΕΕ – Τουρκίας το 2016, µε χιλιάδες ενήλικες και µικρά παιδιά να δίνουν µάχη επιβίωσης σε σκηνές, πρόχειρα στηµένες γύρω από τα ασφυκτικά γεµάτα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης.
Η επίτροπος για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα του Συµβουλίου της Ευρώπης, Ντούνια Μιγιάτοβιτς, που περιόδευσε στα Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης των νησιών την περασµένη εβδοµάδα, έκρουσε κώδωνα κινδύνου, προειδοποιώντας για πιθανά τραγικά γεγονότα, ενώ οι δήµαρχοι στο Βόρειο Αιγαίο εκπέµπουν SOS και σε συνάντησή τους την Τετάρτη στη Μυτιλήνη αποφάσισαν να ζητήσουν κατεπειγόντως ακρόαση από τον πρωθυπουργό.
Στόχος οι 20.000
Η ευρεία επιχείρηση αποσυµφόρησης, που ξεκίνησε στις αρχές Σεπτεµβρίου µε τη µεταφορά 1.400 αιτούντων άσυλο από τη Μόρια στη Νέα Καβάλα του Κιλκίς και σε άλλες δοµές της Βόρειας Ελλάδας, συνεχίζεται µέχρι σήµερα και έχει ως στόχο τη συνολική µεταφορά 20.000 ανθρώπων από τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα έως το τέλος του έτους. Ακόµη και αν επιτευχθεί ο συγκεκριµένος στόχος -κάτι ιδιαίτερα δύσκολο λόγω της απουσίας χώρων φιλοξενίας στην ενδοχώρα και της αντίδρασης των τοπικών κοινωνιών-, θεωρείται εξαιρετικά αµφίβολο αν αυτό θα οδηγήσει σε µείωση του αριθµού των αιτούντων άσυλο στα νησιά. Και αυτό γιατί οι νέες αφίξεις έως τώρα ξεπερνούν κατά πολύ τις αναχωρήσεις.
«Ασκείται πίεση από τους Ευρωπαίους, διότι οι έλεγχοι στις πρώτες χώρες εισόδου στην Ευρώπη είναι οι πιο σηµαντικοί. Εάν ένας τροµοκράτης καταφέρει να περάσει στην Ελλάδα απαρατήρητος, αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι εισήλθε στην Ευρώπη απαρατήρητος» τονίζουν στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Μια ανάλυση των επίσηµων στοιχείων του τελευταίου διµήνου είναι ενδεικτική: Από την 1η Σεπτεµβρίου -όταν ξεκίνησε η σταδιακή αποσυµφόρηση- έως τα τέλη Οκτωβρίου έχουν µεταφερθεί από τα νησιά στην ενδοχώρα πάνω από 9.000 αιτούντες άσυλο. Οι νέες αφίξεις, όµως, στο ίδιο διάστηµα ξεπερνούν τις 20.000. Ετσι οι 24.672 πρόσφυγες και µετανάστες που διέµεναν συνολικά στα ΚΥΤ και σε άλλες δοµές του Ανατολικού Αιγαίου στις 30 Αυγούστου έφτασαν τους 35.097 στις 29 Οκτωβρίου. Μόνο όσοι µένουν στα 5 Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης Λέσβου, Χίου, Σάµου, Λέρου και Κω αυξήθηκαν από 20.956 στις 30 Αυγούστου σε 31.370 στις 29 Οκτωβρίου.
Υγειονομική βόμβα
«Ηδη αυτό που βιώνουµε εδώ στη Σάµο είναι µια ανθρωπιστική κρίση, υπάρχει κίνδυνος συγκρούσεων των µεταναστών µε τον ντόπιο πληθυσµό, ενώ έχουµε να διαχειριστούµε µια υγειονοµική βόµβα και ο χειµώνας είναι προ των πυλών» δήλωσε στο «Εθνος της Κυριακής» ο δήµαρχος Ανατολικής Σάµου, Γιώργος Στάντζος. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή προκύπτει η επείγουσα ανάγκη ανακούφισης των νησιών από τις αυξηµένες αφίξεις του καλοκαιριού. Το σκηνικό επαναλαµβάνεται φέτος σε εντυπωσιακά αυξηµένα µεγέθη, µε την πίεση στις τοπικές κοινωνίες να γίνεται αφόρητη. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις ίδιες µέρες πέρυσι οι διαµένοντες στα ΚΥΤ των πέντε νησιών δεν ξεπερνούσαν τους 16.500 και το σύνολο των φιλοξενουµένων σε όλες τις δοµές τους 19.700.
Παρ’ όλα αυτά έγινε µεταφορά άνω των 10.000 ατόµων στην ενδοχώρα, προκειµένου να υπάρξει ανακούφιση. Φέτος οι αριθµοί είναι σχεδόν διπλάσιοι, όπως και οι ροές, οι οποίες στο δίµηνο Σεπτεµβρίου-Οκτωβρίου ξεπέρασαν τις 16.000 έναντι 8.000 στο αντίστοιχο διάστηµα του 2018. Στη Λέσβο διαµένουν σήµερα περισσότεροι από 17.000 αιτούντες άσυλο. Σχεδόν 15.000 βρίσκονται στη Μόρια, εκ των οποίων 8.000-10.000 υπολογίζεται πως διαµένουν σε σκηνές και παραπήγµατα στα γύρω ελαιοκτήµατα, έξω από τον περιφραγµένο χώρο του ΚΥΤ
