Λίγοι γνωρίζουν τόσο καλά τον Τουρισμό, όσο ο κ. Παναγιώτης Τοκούζης. Πετυχημένος επιχειρηματίας, πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Ελληνικών Τουριστικών Καταλυμάτων και αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων δίνει μάχες σε πολλά επίπεδα.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «δημοκρατική» μιλά για καίρια θέματα του Τουρισμού, για το ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει ο ΣΕΤΕ, το μείζον πρόβλημα των βραχυχρόνιων μισθώσεων, την πορεία της τρέχουσας σεζόν και την εικόνα του νησιού.
«Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στα καθημερινά προβλήματα, που αφορούν τον τουρισμό και το τουριστικό μας προϊόν. Πρέπει να ασχοληθούμε με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες όλων των κλάδων του τουρισμού, ξεκινώντας από την τοπική αγορά που τα τελευταία δέκα χρόνια με το all inclusive έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα.», αναφέρει μεταξύ άλλων ο κ. Τοκούζης.
• Με αφορμή την ανάδειξή σας ως αντιπροέδρου του ΣΕΤΕ, δηλώσατε πρόσφατα στη «δημοκρατική» ότι πρέπει να υπάρξουν αλλαγές στη λειτουργία του Οργανισμού. Σε ποιες αλλαγές αναφέρεστε και ποιοι θα είναι οι επόμενοι στόχοι;
Ο ΣΕΤΕ, ως θεσμικός κοινωνικός εταίρος, οφείλει να παίξει ένα πραγματικά σπουδαίο ρόλο στη χώρα μας. Η τουριστική βιομηχανία είναι η μόνη που επιφέρει έσοδα στην Ελλάδα, ακόμη και στα χρόνια της κρίσης. Αρχικά ο ΣΕΤΕ ξεκίνησε ως ένα λόμπι των …μεγάλων του Τουρισμού. Ήταν κυρίως ένα λόμπι των μεγαλοξενοδόχων… οι οποίοι είχαν λάβει προφανώς το μήνυμα ότι επιβαλλόταν να υπάρχει ένας κοινωνικός εταίρος για τον τουρισμό και προσπάθησαν να συνενώσουν τους επιμέρους κλάδους κάτω από μία ομπρέλα…
Το πρόβλημα όμως είναι ότι από τότε έως τώρα δεν άλλαξε ο τρόπος διοίκησης. Συνέχισαν μέχρι σήμερα να λειτουργούν ως λόμπι των μεγάλων και των λίγων. Θεωρώ λοιπόν, ότι ο ΣΕΤΕ πρέπει να αλλάξει κατεύθυνση. Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στα καθημερινά προβλήματα που αφορούν τον τουρισμό και το τουριστικό μας προϊόν. Δεν αρκεί απλά να κάνουμε μελέτες και να βλέπουμε σε θεωρητικό επίπεδο πώς θα εξελιχθεί η σεζόν. Πρέπει να ασχοληθούμε με τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες όλων των κλάδων του τουρισμού, ξεκινώντας από την τοπική αγορά που τα τελευταία δέκα χρόνια με το all inclusive έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα. Δεν είναι τυχαίο που φέτος η σεζόν ξεκίνησε με καλύτερους οιωνούς, με θεαματική αύξηση στις προκρατήσεις και τελικά τα πράγματα δεν είναι όπως τα περιμέναμε…
• Ποιες είναι οι σχέσεις σας με το νέο πρόεδρο του ΣΕΤΕ, κ. Γιάννη Ρέτσο;
Ο Γιάννης Ρέτσος είναι ένας νέος άνθρωπος ο οποίος αναλαμβάνει για πρώτη φορά το τιμόνι του ΣΕΤΕ. Έχει εμπειρία ως πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ξενοδόχων και αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό. Είναι διαφορετικά ένα συλλογικό όργανο η ΠΟΞ, παρά ένας επιχειρηματίας που εκπροσωπούσε την επιχείρησή του. Οι σχέσεις μας είναι καλές και πιστεύω ότι θα έχουμε αγαστή συνεργασία. Θα επιδιώξω άμεσα συνάντηση μαζί του για να εξετάσουμε θέματα λειτουργίας του ΣΕΤΕ.
• Ποια η θέση σας για τη λειτουργία και το ρόλο των τοπικών γραφείων του ΣΕΤΕ;
Τα τοπικά γραφεία του ΣΕΤΕ, πιστεύω ότι πρέπει να ακολουθήσουν νέα γραμμή πλεύσης. Θα πρέπει να έχουν περισσότερες αρμοδιότητες… Να μεταφέρουν στα κεντρικά τον παλμό των κατά τόπους αγορών. Θα πρέπει άμεσα να εντοπίζουν το όποιο πρόβλημα παρουσιάζεται, την κάθε ανάγκη ή αντίστοιχα δυνατότητα, να συνεννοούνται με τα κεντρικά για να λαμβάνονται μέτρα, να γίνονται μελέτες κλπ.
Η περίπτωση της Κω, απ’ όπου αποχώρησε η Ryanair, είναι ένα παράδειγμα που απαιτεί ανάλυση. Θα πρέπει να δούμε, με αφορμή το παράδειγμα της Κω, πόσο επηρεάζεται μια τοπική οικονομία από την αποχώρηση μίας αεροπορικής εταιρείας και πώς μπορεί να καλυφθεί το κενό.
Ως κοινωνικός εταίρος, ο ΣΕΤΕ πρέπει να μπαίνει μπροστάρης… Αυτό έπρεπε να είχε γίνει χρόνια πριν. Πιστεύω ότι οφείλουμε να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε ένα δικό μας αερομεταφορέα (χαμηλού κόστους), ώστε να μην εξαρτόμαστε από τη Χ αεροπορική εταιρεία. Στο προεδρείο του ΣΕΤΕ συμμετέχει ο αντιπρόεδρος του αεροπορικού ομίλου της Aegean, Ευτύχης Βασιλάκης, οπότε πιστεύω ότι έχουμε την τεχνογνωσία να ξεκινήσουμε μία τέτοια προσπάθεια.
Είναι κακό να εξαρτάται όλη η χώρα από την κάθε Ryanair, η οποία καλώς ή κακώς κοιτά τα συμφέροντά της. Εμείς όμως ως εκπρόσωποι του Τουρισμού πρέπει να δούμε το μέλλον της χώρας μας και να μην εξαρτόμαστε από επιχειρήσεις που σήμερα είναι εδώ και αύριο φεύγουν…
• Μέσα από το ΣΕΤΕ πιστεύετε ότι μπορείτε να πιέσετε περισσότερο ώστε να εισακουστούν τα ζητήματα που απασχολούν τη Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Τουρισμού Ελλάδας, της οποίας είστε πρόεδρος;
Το σημαντικότερο ζήτημα που απασχολεί αυτή τη στιγμή τα ενοικιαζόμενα καταλύματα, δεν είναι άλλο από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Δεν μπορεί να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά σε μία καθαρά τουριστική χώρα. Δεν μπορεί να υπάρχουν από τη μία οι επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν με άψογο επαγγελματισμό, με πιστοποιημένη ποιότητα και σηκώνουν μεγάλα λειτουργικά βάρη και από την άλλη να υπάρχει η βραχυχρόνια μίσθωση. Το υπουργείο πιέζει για την …εγγύηση ποιότητας μέσα από μία απαιτητική διαδικασία κατάταξης των τουριστικών καταλυμάτων και να δέχεται τη βραχυχρόνια μίσθωση με πολύ πιο χαλαρούς όρους. Δεν έχουμε αντίρρηση να πιστοποιούμαστε, αρκεί να μην υπήρχε ο αθέμιτος ανταγωνισμός που καλλιεργείται με τη βραχυχρόνια μίσθωση.
• Ποια ακριβώς προβλήματα δημιουργεί η βραχυχρόνια μίσθωση στον κλάδο της φιλοξενίας;
Μιλάμε για ένα σοβαρό πρόβλημα που δημιούργησε η κυβέρνηση με το σχετικό νομοσχέδιο. Υπήρχαν ήδη πολλά παράνομα καταλύματα στον κλάδο μας. Ως Ομοσπονδία Δωδεκανήσου και ως Συνομοσπονδία είχαμε καταγγείλει ότι χρειάζονταν περισσότερα έλεγχοι. Από τις 30.000 νόμιμες επιχειρήσεις που υπάρχουν, υπολογίζαμε ότι οι 3.000 λειτουργούσαν παράνομα.
Οι κυβερνώντες άνοιξαν την πόρτα όχι μόνο να δημιουργηθούν άλλες τόσες χιλιάδες παράνομα καταλύματα αλλά και για να αποχωρήσουν καταλύματα από τον κλάδο μας τα οποία πλέον έχουν ενταχθεί στο νέο πλαίσιο αστικών μισθώσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα έσοδα του κράτους αλλά και την ποιότητα του τουριστικού μας προϊόντος. Η οικονομία του διαμοιρασμού, όπως ξεκίνησε να ονομάζεται το συγκεκριμένο σύστημα, δεν έχει καμία σχέση με το πώς εξελίχθηκε… Δεν πρόκειται απλά για μία ανταλλαγή σπιτιού, όπως ήταν αρχικά. Εξελίχθηκε σε μίσθωση ακινήτων και δημιουργεί ανταγωνισμό μεγάλο στο ενοικιαζόμενο κατάλυμα, παρά στο ξενοδοχείο. Αυτοί που θα χάσουν, είναι τα τουριστικά καταλύματα.
Εν ολίγοις, έχει δημιουργηθεί ένα νέο είδος τουριστικών καταλυμάτων που δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό εναντίον μας, “εφόσον δίνουν το δικαίωμα σ’ αυτά τα «παράνομα» καταλύματα να παρέχουν τις ίδιες υπηρεσίες με τις επιχειρήσεις του κλάδου μας, χωρίς όμως να επωμίζονται τα ίδια λειτουργικά βάρη, όπως Φ.Π.Α., 100% προκαταβολή φόρου, ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος, Φ.Μ.Υ., τέλος διανυκτέρευσης, δημοτικά τέλη κλπ.
Δεν ξέρω τι κρύβεται πίσω από τη βραχυχρόνια μίσθωση, αλλά προφανώς υπάρχουν πολλά συμφέροντα που εξυπηρετούν κάποιοι με τη ψήφιση αυτού του νόμου αυτού. Δεν μπορεί μια τουριστική χώρα να πιέζει για ποιότητα και από την άλλη να προσφέρουν κάποιοι τουριστικές υπηρεσίες χωρίς πιστοποίηση και χωρίς έλεγχο από το υπουργείο τουρισμού.
• Μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει και το τέλος διανυκτέρευσης που πρόκειται να επιβληθεί από το 2018. Αντέχει το τουριστικό μας προϊόν ένα τέτοιο τέλος; Ποια προβλήματα δημιουργεί στις διαπραγματεύσεις για τα καινούρια συμβόλαια;
Τα τέλη διανυκτέρευσης είναι συνήθως τοπικά τέλη που δεν συμπεριλαμβάνονται στην τιμή του καταλύματος. Θα αναγκαστούμε να επωμιστούμε και αυτό το κόστος. Όταν τα πακέτα κλείσουν, ο πελάτης δεν μπορεί να έλθει στον τόπο των διακοπών του και να διαπιστώσει ότι πρέπει να πληρώσει το τέλος διανυκτέρευσης. Είναι δε τόσο μεγάλος ο ανταγωνισμός, που δεν μπορούμε να δώσουμε αυξήσεις στις τιμές. Κανονικά τα τελευταία δύο χρόνια έπρεπε να είχαμε κάνει αυξήσεις της τάξης του 10 έως 15% και δεν καταφέραμε να φτάσουμε ούτε στο 4%.
Η Κυβέρνηση συζητούσε κάποια στιγμή να επιβαλλόταν το συγκεκριμένο τέλος μόνο τον Ιούλιο και τον Αύγουστο… Εγώ προσωπικά ήμουν αντίθετος και με αυτό και πρότεινα να επιβληθεί μόνο τον Αύγουστο, εάν πραγματικά πρέπει να επιβληθεί. Και το χειρότερο, οι νόμιμοι επιχειρηματίες καλούνται να καταβάλουν «ενιαίο τέλος διανυκτέρευσης», το οποίο θα ανέρχεται σε 0,5 ευρώ (ανά δωμάτιο τη βραδιά), ανεξάρτητα από τον αριθμό των «κλειδιών» τους. Η διάταξη του πολυνομοσχεδίου η οποία αντικαταστάθηκε, προέβλεπε τέλος διανυκτέρευσης 0,25 ευρώ για τουριστικά καταλύματα ενός ή δύο κλειδιών, 0,50 ευρώ τριών κλειδιών και 1 ευρώ τεσσάρων κλειδιών. Με την τροποποίηση αυτή, σημαίνει ότι από την 1η Ιανουαρίου 2018, οπότε και θα εφαρμοστεί το τέλος διανυκτέρευσης, το 70% των ενοικιαζομένων δωματίων και διαμερισμάτων με «χαμηλό αριθμό κλειδιών» θα επιβαρυνθούν με το διπλάσιο τέλος!
• Όπως είπατε πριν, υπήρξαν προσδοκίες για τη φετινή σεζόν που δεν επιβεβαιώθηκαν. Πώς πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν τα πράγματα;
Εδώ και 25 χρόνια που ασχολούμαι με τα κοινά και τον τουρισμό, συνηθίζω να λέω ότι στο τέλος κάνουμε τον απολογισμό. Αυτή τη φορά, καταφέραμε μετά από πολλά χρόνια να έχουμε τόσο μεγάλη αύξηση στις προκρατήσεις (τουλάχιστον τα ξενοδοχεία), γεγονός που μας έκανε να ελπίζουμε σε μία πολύ καλή σεζόν.
Μέχρι στιγμής τα πράγματα είναι υποτονικά. Η πορεία θα δείξει πώς θα εξελιχθεί η σεζόν. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η τουριστική περίοδος έχει περιοριστεί στους τέσσερις μήνες. Ήλθε ο Ιούνιος και ακόμη δεν είδαμε τα αποτελέσματα που περιμέναμε. Είναι σαφώς καλύτερα τα πράγματα από πέρυσι, αλλά όχι αυτό που προσδοκούσαμε. Ευχόμαστε τελικά ο απολογισμός να είναι θετικός, καθώς τα λειτουργικά βάρη για κάθε τουριστική επιχείρηση είναι τόσο αυξημένα που δεν μπορεί ο επιχειρηματίας να επιβιώσει δουλεύοντας μόνο 4 μήνες.
• Πώς βλέπετε την εικόνα του νησιού; Πιστεύετε ότι ανταποκρίνεται στην καλή φήμη της Ρόδου;
Η Ρόδος είναι ένα πανέμορφο τουριστικό μέρος. Οφείλαμε πάντα να το είχαμε προσεγμένο. Έπρεπε να είχαμε πάντα τακτοποιημένα θέματα που έχουν να κάνουν με την καθαριότητα, την αποψίλωση, το φωτισμό… Αυτή τη στιγμή η εικόνα του νησιού είναι άσχημη. Εδώ και δύο μήνες που ξεκίνησε η σεζόν, δεν έχουν γίνει οι αποψιλώσεις στο Φαληράκι-παίρνω ως παράδειγμα τη δική μου περιοχή-, δεν έχουν καθαριστεί τα πεζοδρόμια… Υπάρχουν περιοχές χωρίς φωτισμό και γενικά δεν υπάρχει οργάνωση. Τουλάχιστον θέλω να πιστεύω ότι με τον ιδιώτη η αποκομιδή των απορριμμάτων θα είναι σε καλύτερη μοίρα…
Είναι πάρα πολλά τα θέματα που πρέπει να διευθετηθούν για να αποκομίσει ο επισκέπτης μας μία καλή εικόνα από το νησί, Εδώ και αρκετά χρόνια πιέζουμε ως φορέας να ανοίξει δρομολόγιο από αεροδρόμιο προς στην ανατολική πλευρά ώστε ο επισκέπτης να έχει την επιλογή να πάρει την αστική συγκοινωνία και να μεταβεί μέχρι τη Λίνδο. Αυτή τη στιγμή κάποιος φθάνει στη Ρόδο από Γερμανία και Ιταλία με λιγότερα χρήματα από αυτά που θα πληρώσει για να πάει μέχρι τη Λίνδο και να επιστρέψει στο αεροδρόμιο.
• Που οφείλεται αυτή η κατάσταση κατά την άποψή σας; Είναι θέμα έλλειψης πόρων;
Είναι κυρίως θέμα οργάνωσης όχι οικονομικό ή αδιαφορίας. Έχει να κάνει και με το πώς διαχειρίζεται η δημοτική αρχή το προσωπικό και στους εποχικούς της υπαλλήλους. Στο Φαληράκι -όχι μόνο η τωρινή δημοτική αρχή- είχαν συνηθίσει να έχουν ένα καθαριστή μόνο στο κέντρο της περιοχής και πουθενά αλλού. Εννοείται ότι το κέντρο χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραμελούμε τα υπόλοιπα σημεία. Οι επισκέπτες για να έρθουν και να φύγουν από το κέντρο περνάνε από χορταριασμένους δρόμους γεμάτους σκουπίδια… Εν ολίγοις γίνονται μισές δουλειές. Είναι θέμα οργάνωσης και τίποτε περισσότερο.
• Να κλείσουμε με ένα θέμα για το οποίο έχετε τοποθετηθεί πολλές φορές στο παρελθόν. Ποιο πιστεύετε ότι πρέπει να είναι το μέλλον του ΠΡΟΤΟΥΡ; Φαίνεται να έχει περιέλθει σε τέλμα…
Ο ΠΡΟΤΟΥΡ κατά την προσωπική μου άποψη είναι ό,τι καλύτερο έχει υπάρξει ποτέ στο νησί. Ήταν ένα από τα καλύτερα εργαλεία για την τουριστική προώθηση της Ρόδου. Αν είχαμε τον ΠΡΟΤΟΥΡ ήδη από τη δεκαετία του ‘70 θα είχε γνωρίσει το νησί μια πραγματικά πολύ μεγάλη ανάπτυξη. Δεν μπορούμε να τον αφήσουμε τον ΠΡΟΤΟΥΡ να σβήσει. Θεωρώ ανεπίτρεπτο κάτι τέτοιο. Πρέπει όλοι να τον στηρίξουμε και πρώτα απ’ όλους ο δήμος, τα έσοδα του οποίου προέρχονται κυρίως από τον Τουρισμό. Πρέπει και οι επιχειρηματίες να συνδράμουμε, όπως μπορούμε και οπωσδήποτε πρέπει να συνδράμει η Ένωση Ξενοδόχων Ρόδου. Όταν ο οργανισμός μεγαλουργούσε η διαχείριση του γινόταν από την ΕΞΡ…
Είναι απαράδεκτο να καθόμαστε να υπονομεύουμε τον ΠΡΟΤΟΥΡ για λόγους που δεν αξίζει να συζητάμε. Πολλοί ήθελαν να μιμηθούν τη δική μας τεχνογνωσία και τελικά μείναμε πίσω εμείς και περιοχές, όπως η Χαλκιδική και η Πιερία, έφθασαν να συμμετέχουν σε 30 διαφορετικές εκθέσεις και εμείς να μη μπορούμε να πάμε ούτε στις βασικές. Ο ΠΡΟΤΟΥΡ είναι εργαλείο για την τουριστική προώθηση και δεν μπορεί να συνεχίσουν να αλληλεπικαλύπτονται οι δράσεις του από τη Διεύθυνση Τουρισμού που ο ρόλος της περιορίζεται στις τοπικές εκδηλώσεις και σε τίποτε παραπάνω. Θα πρέπει να ξεκαθαρίσει η δημοτική αρχή πώς θέλει να λειτουργήσει αυτό το εργαλείο.
