Ήδη από τις αρχές της σεζόν όσοι παρακολουθούσαν την πορεία της ζήτησης από τις βασικές αγορές του εξωτερικού μιλούσαν για κάμψη των κρατήσεων για τους ελληνικούς προορισμούς, με αρνητικό αντίκτυπο για τα τουριστικά έσοδα. Διανύοντας τα μέσα της καλοκαιρινής περιόδου, οι εκτιμήσεις επαληθεύονται, ενώ τα τελευταία στοιχεία τόσο για την πορεία των προκρατήσεων στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας όσο και για τις πληρότητες στα ξενοδοχεία δίνουν τη φετινή εικόνα του τουρισμού.
Οι προγραμματισμένες θέσεις στα περιφερειακά αεροδρόμια, με βάση την εικόνα από τις αεροπορικές έως τις 30 Ιουνίου, είναι λιγότερες κατά 1,2 εκατ. (7%) σε σχέση με τις θέσεις που είχαν δρομολογηθεί την αντίστοιχη χρονική στιγμή για τη σεζόν του 2018 και κατά 4,9% (855.000) σε σχέση με τον αριθμό των θέσεων που εντέλει υλοποιήθηκαν το 2018. Την κάμψη αποτύπωσε η μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), με τίτλο “Οι προοπτικές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το 2019, βάσει της πορείας των οικονομιών των χωρών προέλευσης επισκεπτών και των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων”, δίνοντας μια πρώτη “γεύση” για τον αριθμό των τουριστών που αναμένονται φέτος στην Ελλάδα.
Αν και η τελική μεταβολή των αεροπορικών αφίξεων θα προσδιοριστεί τόσο από τον βαθμό υλοποίησης του προγράμματος των εταιρειών όσο και από την πληρότητα των αεροπλάνων, τα νούμερα, όπως εξηγούν στελέχη της τουριστικής αγοράς, είναι ενδεικτικά των απωλειών που καταγράφουν φέτος οι εγχώριοι προορισμοί, ειδικά τα Δωδεκάνησα. Η επάνοδος της Τουρκίας, της Αιγύπτου και της Τυνησίας, που καταγράφουν πολύ υψηλή ζήτηση, αλλά και η πτώση της τουρκικής λίρας έχουν ανεβάσει τον ανταγωνισμό στις χώρες της Μεσογείου. Ήταν μια εξέλιξη που είχε γίνει φανερή από τα τέλη του 2018, όταν φορείς του τουριστικού χώρου μιλούσαν για σταθεροποίηση φέτος στα τουριστικά νούμερα.
Πιο κάτω οι πληρότητες
Σε συνέχεια της μείωσης των προγραμματισμένων θέσεων από τις αεροπορικές εταιρείες, και οι πληρότητες στα ξενοδοχεία της Αθήνας έχουν προβληματίσει τους επιχειρηματίες. Στην περίπτωση της πρωτεύουσας, αν και η επισκεψιμότητα είναι υψηλή, η έκρηξη των καταλυμάτων που διατίθενται στις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει επηρεάσει τους τζίρους των ξενοδοχείων.
Σύμφωνα με τα μηνιαία δελτία της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών, Αττικής & Αργοσαρωνικού για τα στοιχεία κίνησης και απόδοσης ξενοδοχείων, το πρώτο εξάμηνο του 2019 καταγράφηκε πτώση της τάξης του 3,8% στην πληρότητα, 2,9% στο έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (Rev Par) και οριακή θετική αλλαγή (1%) στη μέση τιμή δωματίου. Η πληρότητα των ξενοδοχείων το εξάμηνο έκλεινε αρνητικά (και) ανά μήνα, σε ποσοστά έως και -8,6%. Η μείωση στις πληρότητες της Αθήνας είχε φανεί, εξάλλου, από το πρώτο τρίμηνο, που είχε κλείσει με πτώση 6,8% στην πληρότητα και 6,8% στο έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο. Πρόσφατη έρευνα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος είχε επίσης δείξει πως το 31% ξενοδόχων εκτιμούσε ότι η πληρότητα των ξενοδοχείων τους για το 2019 θα ήταν μειωμένη σε σχέση με το 2018. Η μέση μείωση εκτιμάται ότι θα κυμανθεί γύρω στο 20%. Αντίστοιχα, το 21% των ξενοδόχων έκαναν λόγο για πτώση στις τιμές τους.
Ανοίγει η ψαλίδα
Ανάμικτη είναι η εικόνα που παρουσιάζει η επιβατική κίνηση στα βασικά αεροδρόμια. Οι αεροπορικές αφίξεις που κατεγράφησαν τον Μάιο ήταν μειωμένες 4.000 σε σχέση με τον Μάιο του 2018. Το αεροδρόμιο της Αθήνας είχε άνοδο 9,7% / +53.000 επιβάτες, όμως τα περιφερειακά πτώση 3,1% / -57.000 επιβάτες.
Στο πεντάμηνο, η μεγαλύτερη μείωση σε απόλυτες διαφορές καταγράφηκε στο Ηράκλειο (-7,2% / -31.000) και η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση στη Σάμο κατά -19,7% / -4.000 επιβάτες. Αντίθετα, στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας παρουσιάστηκε η μεγαλύτερη αύξηση σε απόλυτες διαφορές (+9,7% / +53.000), ενώ στη Μύκονο καταγράφηκε η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση, κατά 16,3% / +22.000. Στα Δωδεκάνησα καταγράφεται μείωση 5,2%.
Πιο ελκυστικό τουριστικό πακέτο
Πέρα από την ανάκαμψη των ανταγωνιστών, οι υψηλοί φόροι στον τουρισμό στην Ελλάδα, με αντίκτυπο στην τιμή του τουριστικού πακέτου, και σε συνδυασμό με την υστέρηση σε δημόσιες τουριστικές υποδομές, θεωρούνται από την αγορά παράγοντες που έχουν επηρεάσει τη ζήτηση.
Στο τραπέζι, πλέον, βρίσκονται από το υπουργείο Τουρισμού τόσο η επανεξέταση του φόρου στη διανυκτέρευση, που ξεκίνησε να ισχύει από το 2018, όσο και η μείωση της φορολόγησης συνολικά του πακέτου. Οι ξενοδόχοι έχουν ζητήσει την κατάργηση του τέλους διαμονής, που επιβαρύνει τους πελάτες των καταλυμάτων, ή έστω εφαρμογή του μόνο κατά τη θερινή περίοδο και όχι καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Σημειώνεται πως ο φόρος διαμονής στα ελληνικά καταλύματα θα ανέρχεται στα 4 ευρώ ανά διανυκτέρευση ανά δωμάτιο στα ξενοδοχεία 5 αστέρων, στα 3 ευρώ στα ξενοδοχεία 4 αστέρων, στο 1,5 ευρώ στα ξενοδοχεία 3 αστέρων και στα 0,50 ευρώ στα ξενοδοχεία 1 έως 2 αστέρων, καθώς και στα ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Τα στοιχεία για τις προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων δείχνουν την αντιστροφή του κλίματος, μετά την πτώση που κατέγραφε η αγορά της κρουαζιέρας τις δύο προηγούμενες σεζόν.
Φέτος αναμένεται άνοδος κοντά στο 8%. Επίσης προβλέπεται πως ο αριθμός των επισκεπτών θα ξεπεράσει τα 5 εκατομμύρια, από 4,78 εκατ. επιβάτες το 2018. Ήδη οι κορυφαίες εταιρείες από την αγορά της κρουαζιέρας έχουν διευρύνει το πρόγραμμά τους για την Ελλάδα. Η MSC Cruises θα έχει περίπου 400 προσεγγίσεις σε ελληνικά λιμάνια το 2019.
Το επόμενο καλοκαίρι, επίσης, έπειτα από μία πενταετία απουσίας, επιστρέφει στη χώρα μας και η Disney Cruise Line, η οποία στο νέο πρόγραμμα δρομολογίων της περιλαμβάνει και ελληνικά λιμάνια, σε πακέτα με 12 διανυκτερεύσεις και δύο ακόμα με 9 διανυκτερεύσεις, και αποβιβάσεις στον Πειραιά, το Κατάκολο, τη Σαντορίνη, τη Μύκονο και την Κρήτη.
Η Ελλάδα κατέχει μερίδιο 10% στις προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων στην περιοχή της Μεσογείου.
Σύμφωνα με την Ένωση Λιμένων Ελλάδος, πέρσι καταγράφηκαν στο σύνολο των προορισμών
κρουαζιέρας 3.410 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων (έναντι 3.415 το 2017), ενώ η πρώτη δεκάδα των
προορισμών διατηρείται η ίδια τα τελευταία οκτώ χρόνια (παρά τις μικρές ανακατατάξεις). Σημειώνεται πως το 2017 οι απώλειες στον κλάδο άγγιζαν το 20%.
Τι γίνεται με τα έσοδα
Επί του παρόντος, η πορεία των τουριστικών εσόδων δεν δείχνει να έχει επηρεαστεί από την κάμψη των αφίξεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τον Μάιο καταγράφηκε μείωση στις αφίξεις των ξένων επισκεπτών κατά 2,6%, εντούτοις οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 9,3%, φτάνοντας τα 1,6 δισ. ευρώ, έναντι 1,46 δισ. ευρώ τον Μάιο του 2018.
Στο πεντάμηνο, αντίστοιχα, τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 14,4% και διαμορφώθηκαν σε 2,9 δισ. ευρώ, από 2,5 δισ. ευρώ το αντίστοιχο πεντάμηνο του 2018. Οι αφίξεις παρουσίασαν μικρή πτώση κατά 0,9%.
Οι προσδοκίες, πάντως, παραμένουν χαμηλότερες σε σύγκριση με πέρσι. Φορείς του χώρου εξηγούν πως έπειτα από μία πενταετία συνεχούς ανόδου είναι αναμενόμενη η “κόπωση” στις εισπράξεις, κάτι που έχει εξάλλου φανεί τις τελευταίες δύο σεζόν από τη μεγάλη ψαλίδα σε σχέση με τον αριθμό των επισκεπτών και τη μείωση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι. Έτσι, η συνεχής άνοδος της ζήτησης για την Τουρκία, τα μερίδια που θα αποσπάσουν οι γειτονικοί προορισμοί της Μεσογείου και η υψηλή φορολόγηση του τουριστικού πακέτου σε διαμονή και εστίαση στην Ελλάδα είναι παράμετροι που επηρεάζουν τις εισπράξεις και τις τιμές των πακέτων.
Σημειώνεται πως πέρσι στην Ελλάδα ήρθαν περίπου 30 εκατ. επισκέπτες από το εξωτερικό, με τα έσοδα, σύμφωνα με την ΤτΕ, να φτάνουν τα 15,6 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται η κρουαζιέρα.
Της Βασιλικής Κουρλιμπίνη
