Ο Μιχάλης Τσαβαρής, γιος και εγγονός ιδιαιτέρως αγαπητών ιερέων της Ρόδου που έφυγαν πολύ νωρίς από τη ζωή, τιμά το κληροδότημα της οικογένειάς του καταφέρνοντας να συνδυάσει την αγάπη του για την ιεροψαλτική τέχνη με τη ροκ μουσική!
Ο Μιχάλης, γιος του αείμνηστου και ιδιαιτέρως αγαπητού πρωτοπρεσβύτερου του Οικουμενικού Θρόνου και εφημέριου του ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Άνω πόλεως Ρόδου, πατέρα Βασίλειου Τσαβαρή που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 63 ετών και εγγονός του εφημέριου του Αγίου Δημητρίου παλαιού κοιμητηρίου Ρόδου και της Παναγίας Φανερωμένης-Σκέπης Μιχαήλ Τσαβαρή που κοιμήθηκε σε ηλικία 64 ετών, δεν θα μπορούσε να μην έχει την εκκλησία στην καρδιά του αλλά και στην καθημερινότητά του. Είναι μουσικός, Άρχων Πρωτοψάλτης Ι.Μ. Χαλκηδόνος Κων/πόλεως, διπλωματούχος Βυζαντινής Μουσικής και πρωτοψάλτης στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Ρόδου.
Όταν δεν βρίσκεται στο αναλόγιο της εκκλησίας, διδάσκει βυζαντινή μουσική, συμμετέχει σε μπάντες έχοντας συνεργαστεί με αρκετούς γνωστούς καλλιτέχνες και μουσικούς του νησιού και κάνει βόλτες με την αγαπημένη του μηχανή Harley Davidson.
Εχει κερδίσει επτά μουσικά βραβεία, εκ των οποίων το ένα πανελλήνιο και είναι ιδρυτικό μέλος του Ροδιακού Συλλόγου Μουσικών.
Στη συνέντευξή του σήμερα στη «δημοκρατική» μιλάει για τις τρεις μεγάλες αγάπες του, την ιεροψαλτική τέχνη, την ροκ μουσική και την Harley Davidson, τα οποία όπως λέει συνδυάζει αφού η «ισορροπία ουσιαστικά βρίσκεται μέσα μας κι έχει να κάνει πρωτίστως με τον χαρακτήρα μας», όπως λέει χαρακτηριστικά, ωστόσο αν έπρεπε να επιλέξει, χωρίς αμφιβολία προτεραιότητά του θα ήταν η βυζαντινή μουσική.
• Μιχάλη, υπάρχει ένα τραγούδι του Γιοκαρίνη με τίτλο «κιθαρίστας ή ντράμερ», στην περίπτωσή σου βέβαια η ερώτηση είναι «τραγουδιστής ή πρωτοψάλτης»! Τι ήρθε πρώτο;
Μπαίνουμε απευθείας στο ψητό της συνέντευξης που λένε! Στην περίπτωσή μου, λοιπόν, η απάντηση στο ερώτημα είναι «πρωτοψάλτης»! Εγώ προέρχομαι από ιερατική οικογένεια, οπότε οι εικόνες που έχω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου περιστρέφονται γύρω από την εκκλησία. Ο μακαριστός πατέρας μου αλλά και ο παππούς μου, ήταν ιερείς της Ρόδου με ιδιαίτερη αγάπη για το λειτούργημά τους και για το ποίμνιο. Οπότε, όπως καταλαβαίνεις, ως παιδί που γεννήθηκε ουσιαστικά μέσα στην εκκλησία, το μικρόβιο της ψαλτικής ήταν εκείνο που ήρθε πρώτο. Αυτό είναι το μεράκι μου! Είναι η μεγάλη μου αγάπη!
• Η επόμενη ερώτηση που προκύπτει, είναι πώς συνδυάζεται η ροκ με τη βυζαντινή μουσική, νομίζω ότι και στις δύο περιπτώσεις μιλάμε για τρόπο ζωής. Πώς βρίσκεις την ισορροπία να αφιερώνεσαι και να κάνεις εξίσου καλά και τα δύο;
Ως άνθρωποι μπορούμε να αγαπήσουμε πολλά πρόσωπα ταυτόχρονα. Έτσι συμβαίνει και με τη μουσική! Η ψυχολογική δύναμη των ήχων και της μουσικής είναι τεράστια. Έτσι και εγώ, όταν άκουσα μικρός πρώτη φορά Queen, Pink Floyd κ.α. κατάλαβα ότι αυτό το είδος μουσικής είχε κάτι διαφορετικό από τα ακούσματα της εποχής στη χώρα μας! Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν θα ακούσω κι ένα ποιοτικό ρεμπέτικο τραγούδι. Εξάλλου το ρεμπέτικο, είναι από τα… πιο ροκ είδη μουσικής. Η ισορροπία ουσιαστικά βρίσκεται μέσα μας κι έχει να κάνει πρωτίστως με τον χαρακτήρα μας! Έχω μάθει να ξεχωρίζω και να ζω τις φάσεις της ζωής μου και όχι να τις χωρίζω σε εκκλησιαστικές ή ροκ! Επίσης να σου αναφέρω ότι προτιμώ τις μοτοσυκλέτες από τα αυτοκίνητα και οδηγώ μια Harley Davidson! Αυτό πάλι είναι η τρίτη αγάπη!
• Ιεροψάλτης, που ακούει και παίζει ροκ μουσική και οδηγεί Harley Davidson! Είναι αν μη τι άλλο πρωτότυπο.
Δεν θα το έλεγα, για ‘μενα είναι τρόπος ζωής και όλα συνδυάζονται στην καθημερινότητά μου.
• Από πού πήρες τα ερεθίσματά σου για τη βυζαντινή μουσική και πώς έφτασες να είσαι σήμερα Πρωτοψάλτης;
Τα ερεθίσματα για να ασχοληθώ με τη βυζαντινή μουσική, τα πήρα αρχικά από τον πάτερα μου. Εκείνος, αργότερα με πήρε από το χέρι, και με έγραψε στο Ωδείο και από εκεί όλα πήραν το δρόμο τους πλάι στον δάσκαλό μου Παντελή Αναστασόπουλο, για να φτάσω εδώ που είμαι σήμερα. Τους ευγνωμονώ γι΄αυτό το δώρο και θα τους ευγνωμονώ για πάντα!
• Είναι ενθαρρυντικό πάντως γεγονός ότι συναντάμε όλο και πιο συχνά νέους ανθρώπους που ακολουθούν την ιεροψαλτική διακονία, η οποία δεν είναι μια διεκπεραιωτική διαδικασία αλλά έχει το δικό της ξεχωριστό ρόλο μέσα στην εκκλησία.
Είναι ακριβώς έτσι. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ιεροψάλτης είναι ο κατώτερος βαθμός του κλήρου. Ασκεί ιερό Λειτούργημα, οφείλει να έχει πλήρη συνείδηση της ιδιότητός του και του ρόλου του.Ο ιεροψάλτης, αποτελεί τον βασικό συνεργάτη του Ιερέως του Ναού. Το ότι πολλοί νέοι έχουν έρθει κοντά στην βυζαντινή μουσική είναι κάτι που έχω παρατηρήσει και εγώ και είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό. Είναι ένα κάλο σημάδι που δείχνει ότι η ξεχωριστή αυτή τέχνη δεν θα χαθεί και τα αναλόγια στις εκκλησίες μας θα συνεχίσουν να έχουν ψάλτες! Κι αυτό είναι κάτι που έχουμε μεγάλη ανάγκη, ιδιαίτερα στα νησιά και τα χωριά μας. Είναι σημαντικό να αναφέρω στο σημείο αυτό ότι η Unesco, ενέκρινε την εγγραφή της Βυζαντινής Μουσικής στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας ως ζωντανή παραδοσιακή τέχνη στην Ελλάδα και την Κύπρο, και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτισμικά μας αγαθά τα οποία όχι μόνο πρέπει να διαφυλάξουμε αλλά και να μεταλαμπαδεύσουμε. Γι αυτό και είναι σημαντικό, το γεγονός ότι υπάρχουν νέοι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την βυζαντινή μουσική.
• Υπήρξαν φορές που έπρεπε να διαλέξεις το ένα ή το άλλο;
Όχι, δεν υπήρξε ποτέ κάποια τέτοια στιγμή στη ζωή μου. Αν όμως για κάποιο λόγο κάποια στιγμή θα έπρεπε να διαλέξω, θα έδινα το 101% στη βυζαντινή μουσική!
• Θέλω να μου πεις τι σχόλια ακούς από τους συναδέλφους σου ιεροψάλτες για την πορεία σου στη ροκ μουσική και τι σχόλια ακούς από τους μουσικούς συγκροτημάτων που κατά καιρούς συνεργάζεται και τους ροκάδες φίλους σου για την ιεροψαλτική.
Και που να ‘ξερες πόσοι ιεροψάλτες ακούνε ροκ μουσική η παίζουν κάποιο όργανο (κιθάρα, μπάσο, ντραμς κλπ) που δεν έχει σχέση και τόσο με την ελληνική παράδοση, όπως τουλάχιστον την έχει στην αντίληψή του ο περισσότερος κόσμος! Οι περισσότεροι φίλοι μου είναι μουσικοί. Όποτε καταλαβαίνουν και ξεχωρίζουν τη μεγάλη αγάπη που έχω για τη βυζαντινή μουσική. Μια μουσική που έχω την τιμή να διδάσκω σε μαθητές. Μια μουσική που όσο ζεις δε σταματάς ποτέ να μαθαίνεις και να εξελίσσεσαι! Οι διάφορες συναυλίες με μπάντες είναι κάτι σαν ένα χόμπι που αγαπώ, που με διασκεδάζει και που το απολαμβάνω… Ομως η εκκλησιαστική μουσική είναι στη ζωή μου από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, είναι η ταυτότητά μου, όλη μου η πορεία είναι ταυτισμένη με την βυζαντινή μουσική.
• Ως καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής στο Ωδείο Δωδεκανήσου θα έλεγες ότι υπάρχει ενδιαφέρον γι αυτό το είδος μουσικής στη Ρόδο;
Το Ωδείο Δωδεκανήσου με τη βοήθεια της διευθύντριας κ. Νεκταρίας Κασιώτη και σε συνεργασία με τη σχολή βυζαντινής μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως Ρόδου -η οποία με τις ευλογίες του μητροπολίτου μας κ. κ. Κυρίλλου ξεκινάει ακόμα μια νέα σχολική χρονιά- έχει ανοίξει τμήμα βυζαντινής μουσικής και οι έγγραφες έχουν ήδη ξεκινήσει! Με καταξιωμένους ιεροψάλτες – καθηγητές και στήριγμα τον πρόεδρο ιεροψαλτών Ρόδου κ. Στέργο Παρασκευά ο οποίος παλεύει καθημερινά για το καλύτερο αποτέλεσμα τα πρώτα σημάδια είναι ενθαρρυντικά!
• Όταν σε ρωτούν με τι ασχολείσαι, τι απαντάς; Ποιο είναι εκείνο που σε προσδιορίζει;
Εργάτης της ψαλτικής τέχνης! Μουσικός!
