Ο πλακοσκεπής αγωγός που διατρέχει την Ιαλυσό συνέχεια του κυρίου ρέματος είναι η αιτία που βούλιαξε κυριολεκτικά στη λάσπη ο οικισμός, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές στις περιουσίες των πολιτών. Για μια ακόμη φορά ο συγκεκριμένος αγωγός δεν μπόρεσε να παραλάβει το φορτίο απορροής το οποίο απέρρεε από την υδρολογική λεκάνη κατά τη διάρκεια της καταιγίδας Bora.
Σε αυτό συνετέλεσε η συσσώρευση αντικειμένων και φερτών υλικών στην είσοδο του αγωγού, μειώνοντας δραστικά τη δυνατότητα παροχής του, παρά το γεγονός ότι η περιφέρεια είχε καθαρίσει επανειλημμένως το ρέμα (καθαρίζονται σε 12μηνη βάση τα ρέματα από την ΠΝΑι), όμως η ένταση των ορμητικών νερών παρέσυρε τα πάντα στο πέρασμά της.
Η υπερχείλιση του ρέματος σημειώθηκε το βράδυ του Σαββάτου και με ορμή το νερό «χτύπησε» τον ιστορικό οικισμό, κατοικίες, επιχειρήσεις παρασύροντας ό,τι άλλο έβρισκε μπροστά του, αυτοκίνητα, δίκυκλα, όπου η στάθμη του σε αρκετές περιπτώσεις ξεπέρασε το ενάμιση μέτρο. Αντίστοιχη ήταν η εικόνα στις 21 Νοεμβρίου του 2013, όταν οι μετρήσεις στα ανάντη του αγωγού έδειξαν ότι η πλημμυρική παροχή ήταν τέτοια που δεν θα μπορούσε να παραληφθεί από τον αγωγό. «Η ιστορία επαναλαμβάνεται» δήλωσε από την πρώτη στιγμή, ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και καθηγητής Γεωλογίας και Φυσικών Καταστροφών Ευθύμιος Λέκκας.
Στο ρέμα …κτίστηκαν παλάτια!
«Εκτός από τη μεγάλη βροχόπτωση, εκείνο που δημιουργεί τις πλημμύρες είναι το υδρογραφικό δίκτυο, που είναι ανεπαρκές γιατί έχει γίνει αστικοποίηση και ορισμένοι κλάδοι έχουν εκλείψει, δεν υπάρχουν. Και βεβαίως στο ρέμα της Ιαλυσού, για παράδειγμα, υπάρχουν τουλάχιστον 10-15 πολυτελείς κατασκευές, οι οποίες έχουν καταλάβει τη μισή κοίτη του ποταμού. Και αυτό δεν είναι θέμα κατασκευής, δεν είναι κατασκευή των τελευταίων χρόνων. Το είχαμε δει από το 2013, όπου πέντε μέτρα περίπου φράχτες από οπλισμένο σκυρόδεμα είναι ακριβώς, χαρακτηριστικά αναφέρω στη μέση της κοίτης του ποταμού» συνέχισε ο κ. Λέκκας.
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ συνέχισε, λέγοντας: «Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν εκεί. Κοιτάξτε, η φύση πρέπει να λειτουργήσει σαν φύση, δεν μπορεί να ακυρώνεται. Επίσης, εκείνο το οποίο υπάρχει, είναι ένας πλακοσκεπής αγωγός στην είσοδο της Ιαλυσού, δηλαδή ένα ποτάμι το οποίο το έχουμε σκεπάσει στην κυριολεξία, το οποίο είναι αδύνατον να παραλάβει ουσιαστικά τον όγκο του νερού που έχει πέσει στην περιοχή της μικρής λεκάνης, που είναι μία μικρή λεκάνη της τάξεως των έξι–εφτά χιλιομέτρων τετραγωνικών, που αυτό σημαίνει ότι τα νερά που πέφτουν διοχετεύονται κατευθείαν προς τη θάλασσα.
Συνεπώς έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες παρεμβάσεις, κατάφωρες ανθρώπινες παρεμβάσεις μέσα στην κοίτη του ποταμού. Αυτό το τονίζω και στη συνέχεια ένα τεχνικό έργο που ακυρώνεται εκ των πραγμάτων» αναφέρει ο κ. Λέκκας.
Ο πλακοσκεπής αγωγός ξεκίνησε να κατασκευάζεται από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 επί δημαρχίας Ν. Τσίκκη, εξυπηρετώντας την ανάπτυξη της Ιαλυσού, ενώ το έργο ολοκληρώθηκε επί δημαρχίας Κ. Παπαεμανουήλ. Παρεμβάσεις στα ρέματα είχαν ξεκινήσει από το 1975. Το συνολικό μήκος του φτάνει τα 1.318 μέτρα, ενώ το ξενοδοχείο που έχει κτιστεί στην παραλιακή ζώνη αποκόπτει τη ροή του νερού, την έξοδο στη θάλασσα, συνιστώντας μια μεγάλη τρωτότητα, η οποία είναι επόμενο να δώσει αυτά τα πλημμυρικά φαινόμενα.
Υψηλός κίνδυνος στις λεκάνες Ιαλυσού και Κρεμαστής
Ιστορικά η περιοχή της ευρύτερης λεκάνης Ιαλυσού και Κρεμαστής εμφανίζουν διαχρονικά εκτεταμένα πλημμυρικά φαινόμενα. Το 2013 οι ζημιές συγκεντρώθηκαν στην περιοχή της Ιαλυσού και της Κρεμαστής όπου υπερχείλισαν τα αντίστοιχα ρέματα. Κατά τη διάρκεια του συμβάντος έχασαν τη ζωή τους 4 άτομα σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις όπου αυτοκίνητα παρασύρθηκαν από τα ύδατα των υπερχειλισμένων ρεμάτων. Και τα δύο περιστατικά συνέβησαν στην υδρολογική λεκάνη του ρέματος της Κρεμαστής, όπου ο αριθμός των κτηρίων που υπέστησαν ζημιές έφτασε τα 365 κτήρια στη ΔΚ Ιαλυσού και 35 κτήρια στην ΔΕ Πεταλούδων, ενώ ζημιές καταγράφηκαν και σε άλλες δημοτικές ενότητές.
Από τη μελέτη της χωρικής κατανομής των πλημμυρών προκύπτει ότι οι περισσότερες συμβαίνουν στο βόρειο και στο ανατολικό τμήμα του νησιού όπου βρίσκονται και οι εκτενέστερες πεδινές εκτάσεις και οι σημαντικότεροι οικισμοί. Οι θέσεις με το πιο πλούσιο ιστορικό είναι κατά σειρά η Πόλη Ρόδου, η Μαλώνα και τα Μάσαρη, ο Αρχάγγελος, τ’ Αφάντου, η Ιαλυσός και η Λάρδος. Από τη συγκεκριμένη ανάλυση προκύπτουν τα ρέματα που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα πλημμυρών όπου στην υψηλή κατηγορία ανήκουν το ρέμα Ιαλυσού και Κρεμαστενού.
Στην περίπτωση της Ιαλυσού τα πλημμυρικά φαινόμενα ξεκίνησαν να εκδηλώνονται, κατά κύριο λόγο, ανάντη και κατά μήκος του αγωγού σκυροδέματος ο οποίος δεν κατάφερε να παραλάβει το φορτίο της παροχής το οποίο εκείνη τη στιγμή αποστραγγιζόταν μέσω του κυρίου ρέματος.
