Το ανάκτορο ανοίγει τις πύλες του στο κοινό έπειτα από 16 χρόνια εργασιών αναστήλωσης, συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης, ανασκαφής και τεκμηρίωσης του τεράστιου τεχνικού έργου
Το αναστηλωμένο ανάκτορο του Βασιλιά Φιλίππου του Β’ στις Αιγές Ημαθίας εγκαινίασε σήμερα ο πρωθυπουργός, κάνοντας αναφορά στην παγκόσμια σημασία και τη διεθνή εμβέλεια του ανακτόρου.
«Στοίχημα μας είναι να μπορέσουμε να καταστήσουμε τις Αιγές ένα σημείο συνάντησης με το μεγαλείο των αρχαίων μας καταβολών. Μια σφραγίδα της διαχρονικής τους ελληνικότητας αλλά και ένα μέρος της σύγχρονη ζωής μας. Αυτό το θαυμαστό αρχαιολογικό πάρκο μπορεί και πρέπει να γίνει ένας καταλύτης οικονομικής ανάπτυξης για τη Βεργίνα, για την Ημαθία, για ολόκληρη τη Μακεδονία» ανέφερε ο πρωθυπουργός.
«Είναι ο τόπος, στον οποίο στέφθηκε βασιλιάς στην κυριολεξία λίγα λεπτά μετά τη δολοφονία του πατέρα του ο Μέγας Αλέξανδρος για να ξεκινήσει αυτή τη λαμπρή εκστρατεία του, μετατρέποντας τον τότε γνωστό κόσμο στην ελληνιστική οικουμένη, στην πρώτη ουσιαστικά έκφραση της παγκοσμιοποίησης εκείνης της εποχής. Αυτό που κάνουμε σήμερα είναι ένα γεγονός παγκόσμιας σημασίας και διεθνούς εμβέλειας» τόνισε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας πως δεν ήταν τυχαία η επιλογή του να βρίσκεται στη Αιγές, τιμώντας ένα μνημείο του Βασιλείου των Μακεδόνων.
«Ο Φίλιππος Β’ υπήρξε ο πρώτος Ευρωπαίος βασιλιάς, επεκτείνοντας προς τα βόρεια τη δυναμική του νέου του βασιλείου για να έρθει ο γιος του στη συνέχεια και να φτάσει το ελληνιστικό αποτύπωμα μέχρι την Ινδία και την Αίγυπτο» πρόσθεσε.
Χαρακτήρισε το ανάκτορο ως «ένα αποτύπωμα ζωντανό στο πέρασμα των αιώνων χάρη στη διαρκή και αρμονική ώσμωση του ελληνικού πολιτισμού με τους πολιτισμούς, τους οποίους συναντήθηκε», σημειώνοντας πως «κι αν αυτή η πορεία είναι γνωστή, ο χώρος απ’τον οποίο ξεκίνησε αυτή η πορεία παραμένει ακόμη θα έλεγα σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό».
Ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε εντυπωσιασμένος από την ξενάγησή του στο αναστηλωμένο ανάκτορο, αναφέρθηκε στον Μανόλη Ανδρόνικο και συνεχάρη την αρχαιολόγο Αγγελική Κοτταρίδη και τους συνεργάτες της.
Λίγο νωρίτερα, είχε κάνει λόγο για ένα μνημείο «όχι μόνο με πολιτιστικό αλλά και εθνικό χαρακτήρα καθώς επιβεβαιώνει την ελληνική διαχρονικότητα της Μακεδονίας στο βάθος των αιώνων και μετατρέπει την περιοχή σας σε έναν πολιτιστικό πόλο, τολμώ να πω παγκόσμιας εμβέλειας».
Το ανάκτορο θα είναι ανοιχτό για το κοινό από την ερχόμενη Κυριακή.
Μετά από 16 χρόνια εργασιών αναστήλωσης, συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης, ανασκαφής και τεκμηρίωσης του τεράστιου τεχνικού έργου, το μεγαλύτερο οικοδόμημα που έχει δει η κλασική αρχαιότητα, αυτό που ο καθηγητής Βόλφραμ Χέφνερ (Wolfram Hoepfner) είχε χαρακτηρίσει «Παρθενώνα της Μακεδονίας» και στο οποίο μέσα, χωράει τρεις φορές ο Παρθενώνας, παραπέμπει ξανά στην αρχική του εικόνα.
Το σύμβολο ενός πεφωτισμένου ηγεμόνα
Μπορεί ένα δημόσιο κτίριο να αντανακλά όχι μόνο την ισχύ, αλλά και τη φιλοσοφία της εξουσίας του ηγεμόνα που το είχε τοποθετήσει στο επίκεντρο του οικοδομικού του προγράμματος; Φυσικά, ειδικά αν πρόκειται για το ανάκτορο που ανήγειρε στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. ο Φίλιππος ο Β΄ στις Αιγές και το οποίο έχει χαρακτηριστεί από τον Γερμανό αρχαιολόγο Βόλφραμ Χέπφνερ «Παρθενώνας της Μακεδονίας». Ο όρος ας μην εκληφθεί ως καταχρηστικός: με έκταση 15.000 τ.μ., το ανάκτορο των Αιγών είναι το μεγαλύτερο οικοδόμημα της κλασικής Ελλάδας.
Οπως επίσης εξηγεί η δρ Αγγελική Κοτταρίδη, επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων και ψυχή του τιτάνιου έργου της αναστήλωσης του ανακτόρου, ενώ ο Παρθενώνας είναι η απεικόνιση του κλέους της αθηναϊκής δημοκρατίας, το ανάκτορο των Αιγών –που δεν αποτελεί κατοικία του βασιλιά– είναι ταυτόχρονα η «αγορά» των Μακεδόνων, όπου συναθροίζονται και παίρνουν πολιτικές αποφάσεις, αλλά και ο χώρος της πολυεπίπεδης βασιλικής εξουσίας. «Το ανάκτορο των Αιγών», λέει στην «Κ» η αρχαιολόγος, «είναι ένα κτίριο χωρίς πρόγονο, που κατασκευάζεται για να δώσει αρχιτεκτονική υπόσταση στην ιδέα της πεφωτισμένης ηγεμονίας, όπως την ερμηνεύει ο Φίλιππος Β΄. Είναι ένας συγκερασμός των δημοκρατικών θεσμών των πόλεων και της βασιλικής εξουσίας, που μας δείχνει αυτό που ο Φίλιππος καλλιεργεί ως εικόνα: ότι ο βασιλιάς είναι ένας, μεταξύ ίσων».
Σχεδιασμένο πιθανόν από τον αρχιτέκτονα Πύθεο, το ανάκτορο των Αιγών ήταν ένα δημόσιο κτίριο πολλαπλών λειτουργιών. Λειτουργούσε ως δικαστήριο· διέθετε πρόπυλο όπως οι ναοί, αλλά και τη «θόλο» που ήταν ιερό του Πατρώου Ηρακλή· στέγαζε μεγάλους ανδρώνες με εξαιρετικά ψηφιδωτά, όπου λάμβανε χώρα ο «βασιλικός πότος», δηλαδή τα περίφημα βασιλικά συμπόσια των Μακεδόνων που αποτελούσαν κεντρικό πολιτικό θεσμό, καθώς και βιβλιοθήκη, παλαίστρα κ.ά. Οι δύο εντυπωσιακές διώροφες στοές της πρόσοψης, που έμοιαζαν να ανοίγονται στην πόλη προσκαλώντας τους πολίτες, αποτέλεσαν το πρότυπο για τη Στοά του Αττάλου.
Το συγκρότημα γνώρισε χιλιάδες μιμητές στην ελληνιστική οικουμένη. Οι απαρχές της εξάλλου εντοπίζονται εκεί, στην «αυλή» του ανακτόρου, στο μεγάλο, τετράγωνο περιστύλιο με τους 16 δωρικούς κίονες σε κάθε πλευρά, με την έκταση των 4.000 τ.μ. και τη χωρητικότητα των 8.000 ατόμων, όπου το 336 π.Χ. ανακηρύχθηκε βασιλιάς των Μακεδόνων ο Μέγας Αλέξανδρος. Οπως εξηγεί στην «Κ» ο αρχαιολόγος Παναγιώτης Ιωσήφ, επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, το ανάκτορο λειτούργησε ως τοπόσημο τόσο για την ίδια τη Μακεδονία όσο και για τον ελληνιστικό κόσμο. «Είναι η στιγμή», λέει ο αρχαιολόγος, «που ο Φίλιππος βάζει την υπογραφή του για αυτό που θα επακολουθήσει, για αυτό που ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του θα δημιουργήσουν σε όλες τις πόλεις της ελληνιστικής οικουμένης».
«Με ορθότητα εκατοστού»
Το αναστηλωμένο ανάκτορο εγκαινιάσθηκε σήμερα από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και συνιστά το αποτέλεσμα μιας πολυετούς και κοπιώδους προσπάθειας. Πέρα από την ίδια την ανασκαφή του, που ξεκίνησε το 1865 από τον Λεόν Εζέ, συνεχίστηκε σποραδικά στον 20ό αιώνα και επανεκκινήθηκε το 2007, το έργο συνάντησε και τις έντονες ενεργές κατολισθήσεις της περιοχής, που χρειάστηκαν εκτεταμένα μέσα αντιστήριξης.
Οπως επίσης εξηγεί η δρ Κοτταρίδη, που είχε την επιστημονική και διοικητική ευθύνη του έργου σε όλες τις φάσεις του, το μνημείο καταστράφηκε από τους Ρωμαίους το 148 π.Χ. και λιθολογήθηκε επί αιώνες. «Δεν υπήρχε τίποτα στη θέση του, ήταν όλα μετακινημένα. Το μνημείο χρησιμοποιήθηκε ως νταμάρι και από τους πρόσφυγες του 1922 και υπήρχε κυριολεκτικά ένα χάος. Επρεπε, σαν να ήταν κομμάτια ενός αγγείου, να εντοπίσουμε και να συσχετίσουμε σπονδύλους κιόνων, κιονόκρανα, θραύσματα από επιστύλια, ζωφόρους κ.ά. Καταγράψαμε 30.000-40.000 κομμάτια, που έπρεπε να βρουν την πραγματική τους θέση. Πλέον όμως το μνημείο είναι αναστηλωμένο με ορθότητα εκατοστού», λέει η αρχαιολόγος σημειώνοντας ότι θα ακολουθήσει μια «τεράστια» επιστημονική δημοσίευση.
Πηγή kathimerini.gr
