Στις 12 Ιανουαρίου 2019 πραγματοποιήθηκε η εσπερίδα του Σ.Π.Π. Ρόδου για τη Μεσαιωνική Πόλη. Η επιτυχία της ξεπέρασε κάθε προσδοκία μας, γεγονός που σαφώς αντικατοπτρίζει το βαθύ και ειλικρινές ενδιαφέρον για τη Μεσαιωνική Πόλη, η οποία, σήμερα, 30 χρόνια μετά την ένταξή της στον κατάλογο Μνημείων της UNESCO, αντιμετωπίζει πολλά και ποικίλα προβλήματα, τα οποία χρήζουν άμεσης και συστηματικής παρέμβασης.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους ομιλητές, τους φορείς, αλλά κυρίως τους πολίτες που μας τίμησαν με την παρουσία τους.
Το Δ.Σ. του Σ.Π.Π. Ρόδου σε ειδική συνεδρίαση συζήτησε και κατέληξε στα παρακάτω συμπεράσματα:
• Η εξαγγελθείσα προγραμματική σύμβαση, η οποία αναμένεται να πάρει οριστική μορφή στις αρχές Μαρτίου, είναι αναμφίβολα μια θετική εξέλιξη. Αρκετά προβλήματα, κυρίως τεχνικής φύσης (δίκτυα, συντήρηση και παρεμβάσεις σε μνημειακά σύνολα κλπ), θα μπορούσαν να επιλυθούν, αν φυσικά υπάρξει κατάλληλη χρηματοδότηση, σωστή διαχείριση, συνεργασία και γενικότερα ένα αποτελεσματικό πλαίσιο ενεργειών σε όλα τα επίπεδα.
• Είναι απαραίτητο να υπάρξει ένα σαφές κανονιστικό πλαίσιο που να συνάδει με το Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Δίκαιο, το ελληνικό Σύνταγμα και τις υποχρεώσεις απέναντι στην UNESCO και τη συνθήκη της για την προστασία των μνημείων και χώρων παγκόσμιας κληρονομιάς.
• Αναπόσπαστο κομμάτι του σχεδίου για το μέλλον της Μεσαιωνικής Πόλης είναι φυσικά η συνέχιση και ολοκλήρωση των έργων συντήρησης και οι μεγάλες παρεμβάσεις στα μνημειακά σύνολα.
• Στο παραπάνω πλαίσιο θα πρέπει να ολοκληρωθεί η εκπόνηση και έγκριση μιας σύγχρονης «Μελέτης Ολοκληρωμένης Αποκατάστασης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου», σύμφωνα με τις προδιαγραφές αντίστοιχων μελετών που έχουν δημοσιευτεί και εφαρμοστεί σε ιστορικά κέντρα ανάλογης σημασίας (π.χ. Dubrovnik).
• Οι μνημειακοί χώροι που έχουν αποκατασταθεί και όσοι στο μέλλον αποκατασταθούν θα πρέπει να ενταχθούν στη ζωή των πολιτών και των επισκεπτών. Με λίγα λόγια θα πρέπει να δοθούν προς επίσκεψη/χρήση, με τον απαραίτητο σεβασμό και προσοχή, και μάλιστα με τρόπο που να μπορούν να δημιουργήσουν έσοδα για τη συντήρηση και αειφορική διαχείρισή τους.
• Ολοκλήρωση της Β’ φάσης της Πολεοδομικής Μελέτης και δημοσίευσή της ως Προεδρικό Διάταγμα, αφού αυτή καταστεί ορθολογική, δίκαια, αποτελεσματική και επίκαιρη. Υπάρχουν αρκετά ελαττώματα και παράδοξα που θα πρέπει να διορθωθούν, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες κατοίκων και επιχειρηματιών με τρόπο δίκαιο και με σεβασμό στην ιδιοκτησία, στην ισότητα και τη νομιμότητα, αλλά κυρίωςτο χαρακτήρα της Μεσαιωνικής Πόλης.
• Άμεση πρόνοια πρέπει να ληφθεί για τα ετοιμόρροπα κτήρια που αποτελούν κίνδυνο για τους επισκέπτες και τους κατοίκους αλλά και αισθητική προσβολή.
• Το πρόβλημα της αυτοφυούς βλάστησης των τειχών και των μικρών επεμβάσεων για τη συντήρησή τους δεν μπορεί να περιμένει την Προγραμματική Σύμβαση για να λυθεί.
• Μεσαιωνική Πόλη δεν νοείται μόνον η Οδός Ιπποτών, η οδός Ορφέως, η οδός Σωκράτους, και οι Πλατείες Ιπποκράτους και Εβραίων Μαρτύρων και γενικά η εμπορική ζώνη. Είναι αναγκαίο να γίνουν παρεμβάσεις και να αναδειχθούν όλα τα σημεία ενδιαφέροντος και οι υπόλοιπες πλατείες.
• Η Μεσαιωνική Πόλη δε θα είναι ποτέ αυτό που ήταν, αν απομακρυνθούν οι μόνιμοι κάτοικοι και οι υγιείς επιχειρηματίες. Απαραίτητη είναι η λήψη μέτρων τόσο υποστηρικτικών, όσο και ρυθμιστικών-απαγορευτικών που θα διευκολύνουν μεν την παραμονή και την προσέλκυση κατοίκων και επιχειρηματιών, ποτέ όμως σε βάρος του μνημείου. Επίσης θα πρέπει να γίνει ρύθμιση του καθεστώτος ενοικίασης κατοικιών από το ΤΑΠΑ.
• Η ζωή στη Μεσαιωνική Πόλη θα λάβει σαφώς ένα διαφορετικό χαρακτήρα, αν ολοκληρωθούν τα υπόγεια δίκτυα και καταστούν λειτουργικά στο σύνολό τους. Η μελέτη και κατασκευή των δικτύων και γενικά των παρεμβάσεων θα πρέπει να είναι υπό την επίβλεψη ενός φορέα (π.χ. Πολυτεχνείο), που έχει ανάλογη εμπειρία.
• Τα επιδεινούμενα προβλήματα της καθημερινότητας (καθαριότητα, ηχορύπανση, κατάληψη κοινοχρήστων χώρων, πρόσβαση στην κατοικία, ωράριο καταστημάτων (υγειονομικού ενδιαφέροντος και εμπορικών), υπέρβαση αδειών, άγρα πελατών κλπ), θα μπορούσαν να λυθούν με απλή εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας ή με απλές αυτονόητες λύσεις, ειδικά στον τομέα της καθαριότητας. Η λύση των προβλημάτων αυτών θα ήταν ίσως η πιο δυνατή ένεση στο ενδιαφέρον για κατοικία και επιχειρηματικότητα εντός των τειχών, ενώ από την άλλη θα αποκαθιστούσε την ευταξία και το δέοντα σεβασμό που πρέπει να επιδεικνύεται στο μνημείο, τους κατοίκους και τους επισκέπτες.
• Λύση στο κυκλοφοριακό, εντός και εκτός της Μεσαιωνικής Πόλης. Λιγότερα αυτοκίνητα εντός και περισσότεροι χώροι στάθμευσης για τους επισκέπτες εκτός.
• Είναι απαραίτητο να υπάρξει ένα εφικτό, βιώσιμο και συνεκτικό σχέδιο για την αξιοποίηση του τεράστιου κτιριακού αποθέματος της Μεσαιωνικής Πόλης στους τομείς της φιλοξενίας, εμπορικής δράσης και κοινωνικής κατοικίας.
• Ένα αξιόπιστο και λειτουργικό όργανο ελέγχου στην Μεσαιωνική Πόλη με τη συνέργεια όλων των φορέων είναι απαραίτητο για την άμεση επισήμανση και προώθηση των ζητημάτων που ανακύπτουν.
• Είναι αναγκαία η ενημέρωση, συμμετοχή και έλεγχος από την πλευρά της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι έχουν το δικαίωμα στα παραπάνω και μπορούν να συμβάλλουν στην προστασία και ανάδειξη του μνημείου.
Με βάση τα παραπάνω, στόχος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου είναι να πραγματοποιεί παρόμοια ημερίδα ετησίως, ώστε να υπάρχει η απαραίτητη ανατροφοδότηση για την πορεία των δράσεων και πρωτοβουλιών που αναλαμβάνονται. Με τον τρόπο αυτό οι πολίτες θα μπορούν να παρακολουθούν την εξέλιξη και πρόοδο των όσων ανακοινώνονται.
Ο Σύλλογος μας θα συνεχίσει να ασχολείται με τα επί μέρους προβλήματα της Μεσαιωνικής Πόλης και σε κάθε ευκαιρία να τα αναδεικνύει, και επιφυλάσσεται κάθε δικαιώματός του να υπερασπιστεί το μνημείο αυτό.
Ρόδος, 04/02/2019
Το Δ.Σ. του
