Οι δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι (ΔΚΧ) συνιστούν κύριο συστατικό στη λειτουργία των πόλεων.
Αναδεικνύουν τη φυσιογνωμία τους και συμπληρωματικά αποτελούν την προϋπόθεση για την ψυχική υγεία των πολιτών, συμβάλουν δε καθοριστικά στην ποιότητα της ζωής των.
Με αυτόν τον τρόπο οι ΔΚΧ αποτελούν «Κοινωνικό Αγαθό» το οποίο πρέπει να προσφέρεται σε όλους τους πολίτες ελεύθερα χωρίς περιορισμούς και κυρίως χωρίς οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση και πρέπει να είναι άνετοι, λειτουργικοί, εύκολα προσβάσιμοι και ασφαλείς για το κοινό και κυρίως για τα παιδιά.
Η Ρόδος ήδη από την Ιταλική κατοχή και με την σταδιακή επέκταση της έξω από τα τείχη της Παλιάς Πόλης ευτύχησε να αποκτήσει ένα εξαιρετικό πολεοδομικό σχέδιο πόλης με άνετους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, πλατείες, πάρκα και δασύλλια, ύδρευση, και ένα πρωτοποριακό σύστημα αποχέτευσης.
Το πολεοδομικό αυτό σύστημα σε συνδυασμό με τους δημόσιους ελεύθερους χώρους, τους χώρους πρασίνου, την σωστή αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος σε αρμονία με τα κτίρια και τις λοιπές υποδομές της πόλης ανέδειξαν τη Ρόδο πόλη υπόδειγμα σε ομορφιά και λειτουργικότητα. Με τα εξαιρετικά φυσικά της τοπία έγινε γνωστή σαν το ομορφότερο νησί της Ελλάδας. Γι΄ αυτό από τέλη της δεκαετίας του ΄50 η Ρόδος αναδείχθηκε πρωτοποριακός τουριστικός προορισμός για μαζικό τουρισμό.
Όμως η απότομη αύξηση του τουρισμού δεν ακολούθησε τις αρχές της ισόρροπης πολεοδομικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης με αποτέλεσμα οι κτιριακές υποδομές να υπερισχύσουν των κοινοχρήστων χώρων και του πράσινου και έτσι σταδιακά να αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της πόλης. Την δεκαετία του ΄60 αρκετές δημόσιες εκτάσεις παρεδόθησαν σε ιδιώτες για να αναγερθούν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες εντός της πόλης χωρίς την πρόβλεψη για ελεύθερους χώρους, πάρκα ή παιδικές χαρές.
Στο Νιοχώρι, για παράδειγμα, η τεράστια έκταση του Δήμου στη «Λίμνη ή κάμπο της ΑΟΝ» όπου υπήρχαν 2 γήπεδα ποδοσφαίρου, μικρό δασύλλιο με αρμυρίκια, παρτέρια με φυτά και το κλάμπ των ναυτών του Αμερικάνικου πλοίου «Κούριερ» πουλήθηκε από τον Δήμο σε ιδιώτη για να αναγερθεί το ξενοδοχείο “Grand Hotel” με τα γύρω καταστήματα του. Καμία πρόβλεψη δεν υπήρξε όμως για κοινόχρηστο χώρο ή πράσινο.
Ολόκληρη η έκταση οικοδομήθηκε χωρίς ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο για ελεύθερο δημόσιο χώρο. Το ίδιο συνέβη και με τα κτήματα της εκκλησίας των Ιταλών Santa Maria, που έγιναν οικόπεδα και αναγέρθηκαν αρκετά ξενοδοχεία. Αυτό συνεχίσθηκε και την δεκαετία του ΄70. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπουμε σήμερα μία πόλη πυκνοκατοικημένη όπου κυριαρχεί το τσιμέντο χωρίς πλατείες και πάρκα. Σήμερα, ακόμα και τα πεζοδρόμια στένεψαν προς χάριν της εκμετάλλευσης.
Συμπερασματικά μπορεί κανείς να πει ότι στις μέρες μας οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες βιώνουν μία κατάσταση πολύ χειρότερη των προηγούμενων χρόνων, όσο τουλάχιστο αφορά τους ΔΚΧ. Η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη αν πάρουμε υπόψη και τα παρακάτω:
• Οι Δημόσιοι χώροι δεν αξιοποιούνται σε πράσινο αλλά μετατρέπονται σε μικρές χωματερές ή τόποι μεταφόρτωσης σκουπιδιών.
• Τα λίγα αλσύλλια όπως στην Καλλιθέα ρυπαίνονται από ασυνείδητους χωρίς να μεριμνά κανείς ώστε να καθαρίζονται. Οι δε υποδομές τους (τοιχία, περιφράξεις) που έχουν καταρρεύσει δεν επιδιορθώνονται.
• Πλατείες και μικρά πάρκα είναι απροσπέλαστα λόγω του ότι έχουν μετατραπεί σε πάρκινγκ αυτοκινήτων.
• Οι παιδικές χαρές βρίσκονται σε κακά χάλια και επικίνδυνες για τα παιδιά. Η λέξη συντήρηση φαίνεται να είναι άγνωστη στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου.
• Ορισμένοι συμπολίτες μας στους χώρους τους συσσωρεύουν σκουπίδια η δημιουργούν μικρές χωματερές ακόμη μέσα σε τουριστικές περιοχές όπως στο Φαληράκι χωρίς να ενοχλούνται από κανένα αρμόδιο.
Δυστυχώς η δική μας διαπίστωση είναι ότι η Ρόδος περιβαλλοντικά συνεχώς υποβαθμίζεται και βαθμιαία χάνει το όποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έχει ακόμη ως τουριστικός προορισμός. Μέρος των χρημάτων που δαπανούνται για διαφήμιση του νησιού μας θα επαρκούσε για να αναβαθμιστούν πολλοί δημόσιοι χώροι και φυσικά να γίνει μια πιο αποτελεσματική εκστρατεία διαφήμισης του νησιού μας. Από την άλλη πλευρά, οι πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετέχει ο Δήμος Ρόδου μια φορά το χρόνο είναι καλές αλλά δεν είναι αρκετές.
Η αξιοποίηση όλων των κοινόχρηστων χώρων που έχουν απομείνει στη Πόλη αλλά και εκτός αυτής, η βελτίωση του πρασίνου, η καθαριότητα και η σωστή διαχείριση αυτών από τους κατοίκους είναι επιβεβλημένη διότι έτσι θα αναβαθμίσει την γενική εικόνα του νησιού, θα βελτιώσει την ποιότητα των τουριστών αλλά και την ζωή των κατοίκων.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΝΗΣΟΥ ΡΟΔΟΥ
Για το ΔΣ
Ο Πρόεδρος
Μιχ. Κουλούμπρης
