«Τα αυστηρά και έγκαιρα μέτρα για τον κορωνοϊό φαίνεται να αποδίδουν», δηλώνει σήμερα στην «δ» ο κ. Ηλίας Τσέρκης -ιατρός παθολόγος, πρόεδρος του ΙΣΡ, πρόεδρος του τομέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Νησιωτικότητας του Ινστιτούτου Επιστημονικών Ερευνών του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, υπεύθυνος Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων Επαγγελματικής Ένωσης Παθολόγων Ελλάδας και πρόεδρος ΔΗΜ.Τ.Ο. ΝΔ Ρόδου.
Η συνέντευξη που ακολουθεί είναι ιδιαίτερα κατατοπιστική και απαντάει σε όλα τα ερωτήματα που τίθενται για την πανδημία του κορωνοϊού.
• Κύριε Τσέρκη να ξεκινήσουμε από τα αυστηρά μέτρα προστασίας που έχουν ληφθεί για την αποφυγή εξάπλωσης του κορωνοϊού. Είναι προς την σωστή κατεύθυνση κατά την άποψή σας;
Όταν πρόκειται να αντιμετωπίσεις έναν αόρατο εχθρό κυρία Ντόκου, για τον οποίον ελάχιστα γνωρίζεις, έχεις ξεκάθαρα δύο επιλογές: είτε ξεκινάς την επίθεση κατευθείαν, είτε προσπαθείς να αποφύγεις τον εχθρό για να κερδίσεις περισσότερο χρόνο και να προετοιμαστείς όσο καλύτερα γίνεται. Ως εκ τούτου, η ορθή στρατηγική είναι η δεύτερη και σωστά επιλέχθηκε νωρίς από την κυβέρνηση,καθότι δεν υπάρχουν αποδεδειγμένα όπλα αντιμετώπισης του νέου κορωνοϊού, τα οποία είναι ο εμβολιασμός και τα φάρμακα.
Κάθε μέρα που καθυστερούμε τον ιό, μπορούμε να προετοιμαστούμε καλύτερα θέτοντας ως στόχο την μείωση του δείκτη θνητότητας και των παράπλευρων απωλειών. Η δε στρατηγική του αυστηρού ελέγχου της διασποράς προσφέρει αφενός λιγότερα κρούσματα από τον κορωνοϊό και αφετέρου άμεση ανακούφιση του συστήματος υγείας και των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτό.
• Η Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες, βρίσκεται πίσω σε ό,τι αφορά αριθμό κρουσμάτων και θανάτων από τον κορωνοϊό.
Αυτό είναι μια πραγματικότητα λόγω των έγκαιρων αυστηρών μέτρων περιορισμού των κοινωνικών επαφών που λάβαμε ως χώρα καθώς και η τήρησή τους από την πλειοψηφία των πολιτών. Ήταν η αναγκαία συνθήκη για αυτή τη μάχη και φαίνεται ότι τα πάμε καλά έως τώρα. Υπάρχει βέβαια συγκρατημένη αισιοδοξία κι αυτό γιατί σε σχέση με άλλες χώρες έχουμε λάβει λιγότερα δείγματα και δεν έχουμε ξεκάθαρη εικόνα της λοίμωξης στην κοινότητα, αλλά περισσότερο εξάγουμε συμπεράσματα από την πορεία των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.
• Ο Απρίλιος θα αποτελέσει το «βαρόμετρο» για το τι μέλλει γενέσθαι στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της Ευρώπης με την πανδημία;
Ο Απρίλιος θα αποτελέσει έναν καθοριστικό μήνα για την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού στη χώρα μας. Τα θετικά κρούσματα καθώς και οι νοσούντες θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν για κάποιες εβδομάδες. Το βλέμμα μας είναι στραμμένο προς την Ιταλία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες περιμένοντας την αποκλιμάκωση του φαινομένου, καθότι με λιγότερα κρούσματα ο δείκτης θνητότητας θα αρχίσει να μειώνεται.
Αν οι ΗΠΑ είναι πλέον σταθερά η χώρα με τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων παγκοσμίως, η Ευρώπη είναι αυτή τη στιγμή η περιοχή του πλανήτη με τις πιο πολλές ενεργές εστίες εξάπλωσης του ιού με πρώτη πάντα την Ιταλία ενώ ακολουθούν η Ισπανία και η Γερμανία. Στην δε πρώτη 10άδα των χωρών με τα περισσότερα κρούσματα (πέραν της Κίνας) συναντάμε επτά ευρωπαϊκές χώρες.
Επίσης, για πρώτη φορά εδώ και μήνες, τα περιστατικά COVID-19 στην επαρχία Hubei, στην Κίνα – το σημείο μηδέν της πανδημίας του νέου κορωνοϊού – έχουν πέσει σχεδόν στο μηδέν και τα περιοριστικά μέτρα στην περιοχή έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν. Τώρα οι επιστήμονες – και ο υπόλοιπος κόσμος – παρακολουθούν στενά για να δουν αν η χαλάρωση των μέτρων θα οδηγήσει σε εμφάνιση νέων κρουσμάτων. Οι πρώιμες εκτιμήσεις δείχνουν ότι, μέχρι στιγμής, αυτοί οι φόβοι υφίστανται.
• Ποιοι ασθενείς θα πρέπει να νοσηλευτούν;
Υπάρχουν μια σειρά κριτηρίων που συνυπολογίζονται για να αποφασίσουμε ποιοι ασθενείς θα χρειαστούν νοσηλεία και πιο στενή παρακολούθηση. Τα κριτήρια αυτά σχετίζονται με την κλινική εικόνα, την βαρύτητα των συμπτωμάτων και σίγουρα την ηλικία και το ιστορικό των περιστατικών.
Μερικά από τα παραπάνω κριτήρια είναι, ο υψηλός πυρετός >38,5 oC , η χαμηλή αρτηριακή πίεση, άτομα άνω των 65 ετών, η πτώση του επιπέδου συνειδήσεως, >17 αναπνοές το λεπτό, κορεσμός του Οξυγόνου στην παλμική οξυμετρία <93 %, εάν υπάρχουν ευρήματα στην ακτινογραφία ή την αξονική θώρακος και βέβαια ορισμένοι αιματολογικοί δείκτες.
Επιπλέον, οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, σοβαρές καρδιακές παθήσεις, ανοσοκαταστολή (καρκινοπαθείς υπό ενεργό θεραπεία, μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων ή αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων, ανοσοανεπάρκειες, μη καλώς ελεγχόμενη HIV λοίμωξη, κορτικοστεροειδή ή άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα), ασθενείς με αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη,νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια και νοσογόνο παχυσαρκία με δείκτη μάζα σώματος > 40.
Η αλήθεια είναι ότι η ασθένεια COVID-19, που προκαλείται από τον νέο κορονοϊό, λειτουργεί με έναν τρόπο αδιευκρίνιστο και τραγικά επιλεκτικό. Έχει παρατηρηθεί ότι μόνο μερικοί από τους προσβεβλημένους ανθρώπους τελικά νοσούν βαριά και επίσης ότι οι περισσότεροι από τους σοβαρά ασθενείς είναι ηλικιωμένοι ή έχουν ήδη υποκείμενα προβλήματα υγείας όπως καρδιακές παθήσεις. Όμως, υπάρχουν και κάποιοι που πέθαναν τελικά από τη νέα λοίμωξη παρότι προηγουμένως ήταν υγιείς και σχετικά νέοι. Οι ερευνητές επιδιώκουν τώρα να εξετάσουν τα γονιδιώματα των ασθενών για παραλλαγές στο DNA ελπίζοντας να βοηθηθούν στην εξήγηση του μυστηρίου.
Από τα δεδομένα 16 χωρών προκύπτει ότι νοσηλεία χρειάστηκε το 15% των περιστατικών. Οι σοβαρά ασθενείς που χρειάστηκαν εισαγωγή σε ΜΕΘ ή μηχανική αναπνευστική υποστήριξη αντιπροσώπευαν το 4% των περιστατικών.
Από τις συνολικές εισαγωγές σε νοσοκομείο κατέληξε το 12 % των νοσηλευομένων ασθενών (τα δεδομένα αυτά προέρχονται από δεδομένα 8 χωρών). Τα ποσοστά νοσηλείας ανά ηλικία μεταξύ όλων των περιπτώσεων έδειξαν αυξημένο κίνδυνο σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
• Θα ήθελα να μου μιλήσετε για την χλωροκίνη. Πολύς κόσμος έτρεξε στα φαρμακεία να την πάρει. Είναι επικίνδυνη;
Να ξεκαθαρίσουμε ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένα φάρμακο που να έχει αποδεδειγμένη δράση κατά του κορωνοϊού και να ενδείκνυται για τη θεραπεία του. Ένα από τα παλαιά φάρμακα, όπως η χλωροκίνη έχει ωφέλιμη δράση σε άλλα νοσήματα, δεν έχουμε όμως επαρκείς αποδείξεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητά της στην καταπολέμηση της νόσου COVID-19. Ερευνητική ομάδα από την Κίνα ανακοίνωσε θεραπευτική χρήση αυτού του φαρμάκου σε κλινική μελέτη 340 ασθενών, η οποία έδειξε αρνητικοποίηση του ιού εντός τεσσάρων ημερών από τη χορήγηση του και άλλη μια ερευνητική ομάδα στη Γαλλία ανέδειξε ότι η χρήση συνδυασμού φαρμάκων οδήγησε μέσα σε έξι ημέρες σε αρνητικοποίηση του ιού στο 90% των ασθενών σε σχέση με την ομάδα ελέγχου που δεν πήρε το σχήμα. Με τα δεδομένα αυτά πορευόμαστε.
Η υδροξυχλωροκίνη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ελονοσίας, αλλά είναι εξίσου αποτελεσματική σε άτομα που έχουν ρευματοειδή αρθρίτιδα ή συστηματικό ερυθηματώδη λύκο. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα ελαττώνει τη φλεγμονή και έτσι μειώνεται ο πόνος, το οίδημα και η δυσκαµψία των αρθρώσεων. Στον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο βελτιώνει το εξάνθηµα στο δέρμα.
Ωστόσο πρέπει να γνωρίζετε ότι όπως κάθε φάρμακο πολύ περισσότερο κι αυτό μπορεί να γίνει και εξαιρετικά επικίνδυνο για την υγεία παρουσιάζοντας ορισμένες παρενέργειες. Ετσι και η χλωροκίνη σχετίζεται με πολλές παρενέργειες που περιλαμβάνουν αρρυθμίες, καρδιακά προβλήματα, χαμηλό κάλιο, επιληψία, αιματολογικές διαταραχές, αμφιβληστροειδοπάθεια και άλλες σοβαρές επιπλοκές.
• Υπάρχει και μεγάλος αριθμός ασθενών που έγιναν καλά. Αφήνει επιπλοκές; Και πώς είναι η θνητότητα της νόσου;
Ο νέος κορωνοϊός με παρουσία σε 207 χώρες έχει κοστίσει τη ζωή σε 53.000 ανθρώπους ενώ έχουν αναφερθεί συνολικά πάνω από 1 εκατομμύριο ασθενείς εκ των οποίων οι 215.000 έχουν αναρρώσει.
Ο μέσος όρος θνησιμότητας με στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο έως τις 23 Μαρτίου 2020 (αναλογία θανάτων από τις συνολικές περιπτώσεις που αναφέρθηκαν) ήταν 5,4% (μέση εκτίμηση ανά χώρα: 0,5%, εύρος: 0,0-9,3%).
Οι ισχυρές εκτιμήσεις για τον κίνδυνο θνησιμότητας των περιστατικών με COVID-19 εξακολουθούν να λείπουν και ενδέχεται να επηρεάζονται από τα ελλιπή δεδομένα σχετικά με τα αποτελέσματα και τις διαφορές στις πολιτικές δοκιμών. Ο μέσος όρος θνησιμότητας από την Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο έως τις 23 Μαρτίου 2020 (αναλογία θανάτωναπό τις συνολικές περιπτώσεις που αναφέρθηκαν) ήταν 5,4% (μέση εκτίμηση ανά χώρα: 0,5%, εύρος: 0,0-9,3%).
Με βάση ένα μεγάλο σύνολο δεδομένων από περιστατικά στην Κίνα, ο γενικός κίνδυνος θνησιμότητας (CFR) μεταξύ των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ήταν υψηλότερος στα αρχικά στάδια της εκδήλωσης (17,3% για τις περιπτώσεις εμφάνισης συμπτωμάτων από 1 έως 10 Ιανουαρίου) και μειώθηκε έως 0,7% για ασθενείς με εμφάνιση συμπτωμάτων μετά την 1η Φεβρουαρίου.
Ο απόλυτος αριθμός των θανάτων αυξήθηκε επίσης με την ηλικία σε κάθε χώρα: οι ηλικίες 70-79 ετών αντιστοιχούσαν στο 19% (Γερμανία), 36% (Ιταλία) και 20% (Ισπανία) σε όλους τους θανάτους ανά χώρα.
Αντιστοίχως, οι αναλογίες αυτές αυξήθηκαν σε 74% (Γερμανία), 50% (Ιταλία) και 67% (Ισπανία) μεταξύ των ατόμων ηλικίας 80 ετών και άνω.
• Είναι απαραίτητο να φοράμε μάσκα και γάντια προστασίας όταν πηγαίνουμε στους χώρους που επισκεπτόμαστε όπως τα σούπερ μάρκετ –και μάλιστα οι εργαζόμενοι να φορούν κι εκείνοι;
Όχι, δεν είναι απαραίτητο να φοράνε μάσκες προστασίας ή και γάντια οι επισκέπτες των σούπερ μάρκετ. Η χρήση ιατρικής μάσκας μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της εξάπλωσης ορισμένων αναπνευστικών νοσημάτων. Ωστόσο, η χρήση μάσκας από μόνη της δεν διασφαλίζει πλήρη προστασία και θα πρέπει να συνδυάζεται με τη λήψη και άλλων προστατευτικών μέτρων, όπως είναι η σωστή υγιεινή των χεριών και η αποφυγή στενών επαφών.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η απλή χειρουργική μάσκα πρέπει να εφαρμόζεται σε περίπτωση λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος (βήχα ή φτέρνισμα), σε περίπτωση φροντίδας ασθενούς με λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος και σε περίπτωση επίσκεψης σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στη διάρκεια πανδημίας ή στην κορύφωση της εποχικής γρίπης.
Η μοναδική υποχρέωση των διευθύνσεων των σούπερ μάρκετ είναι στις εισόδους των καταστημάτων, να υπάρχει συσκευή με απολυμαντικό/αντισηπτικό ή ισοδύναμης δράσης προϊόν, προς ελεύθερη χρήση από τους καταναλωτές.
Επίσης οι ως άνω, πρέπει να φροντίζουν οι χώροι αυτοί, να αερίζονται με τεχνικά ή φυσικά μέσα και σε τακτά χρονικά διαστήματα να απολυμαίνονται τα σημεία εναπόθεσης των προϊόντων, των ταμειακών μηχανών και τωντερματικών σταθμών.
Τα μοναδικά απαραίτητα μέτρα είναι να πλένουμε τα χέρια μας τακτικά και σχολαστικά με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα και να αποφεύγουμε την επαφή των χεριών με το πρόσωπο (μάτια, μύτη, στόμα).
• Πώς είναι η κατάσταση στη Ρόδο μετά τα πρώτα κρούσματα που βεβαιώθηκαν; Είναι ψύχραιμοι οι συμπολίτες μας;
Η αλήθεια είναι πως και οι πλέον δύσπιστοι έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν την κατάσταση με μεγαλύτερη υπευθυνότητα. Οι Ιατροί από τις αρχές Μαρτίου αναφέραμε την εκτίμησή μας πως υπάρχουν αρκετά περιστατικά με ήπια συμπτωματολογία στην κοινότητα αλλά πλέον με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα το θέμα έχει λάβει άλλες διαστάσεις. Γενικώς υπάρχει ψυχραιμία στο μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού αλλά παρατηρούμε ότι παρόλο που η νοσολογική φύση της πανδημίας φαίνεται να επικεντρώνεται στα σωματικά συμπτώματα, η ψυχική διάθεση ορισμένων συμπολιτών μας έχει αρχίσει ήδη να επηρεάζεται. Εκτός της αίσθησης του γενικευμένου φόβου και άγχους που συνοδεύει την πανδημία, το καθεστώς εγκλεισμού, η κοινωνική απόσταση, η διακοπή καθημερινών δραστηριοτήτων και η δραματική μείωση του οικογενειακού εισοδήματος συνιστούν σημαντικούς επιβαρυντικούς παράγοντες για την ψυχική υγεία και την προσαρμογή των παιδιών, των εφήβων και των οικογενειών τους.
Για το λόγο αυτό σε συνεργασία με την Εταιρεία Ψυχικής Υγείας «Πανάκεια» αποφασίσαμε να παρέχουμε υπηρεσίες συμβουλευτικής διαχείρισης του άγχους και αντίστοιχης υποστήριξης συναισθηματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων σε όσους συμπολίτες μας το έχουν ανάγκη. Να υπενθυμίσω ότι τα τηλέφωνα επικοινωνίας της «Πανάκεια» είναι τα κάτωθι: 2241 0 39530 και 2241 0 78315 και οι ώρες λειτουργίας καθημερινά, από τις 9 π.μ. έως τις 2 μ.μ.
• Οι γιατροί, επιμένετε ότι το μήνυμα είναι Μένουμε Σπίτι;
Χωρίς αποτελεσματική θεραπεία μέχρι σήμερα και χωρίς εμβόλιο τουλάχιστον για τον επόμενο έναν χρόνο, ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος να κρατήσουμε τον κορωνοϊό μακριά, είναι να μην του δώσουμε τη δυνατότητα να εξαπλωθεί και άλλο.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, χωρίς μέτρα αναχαίτισης, η νόσος COVID-19 θα είχε οδηγήσει σε 7,0 δισεκατομμύρια κρούσματα και 40 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως. Τα περιοριστικά μέτρα που εστιάζουν στην προστασία των ηλικιωμένων (μείωση κατά 60% στις κοινωνικές επαφές) και στην επιβράδυνση, αλλά όχι στη διακοπή της μετάδοσης (μείωση 40% στις κοινωνικές επαφές για τον ευρύτερο πληθυσμό) θα μπορούσαν να μειώσουν τη θνησιμότητα κατά το ήμισυ, εξοικονομώντας 20 εκατομμύρια ζωές.
Ας συνεχίσουμε λοιπόν όλοι μας, να «Μένουμε στο σπίτι» αλλά χωρίς να αισθάνεται κανείς μοναξιά.
