Την πεποίθηση πως «στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, θα δούμε κινήσεις ακόμη πιο εκκωφαντικής αμφισβήτησης της Τουρκίας προς την Ελλάδα –ειδικά στο τρίγωνο Κρήτης, Καστελλορίζου και Κυπριακής ΑΟΖ» και μάλιστα πως οι επόμενες ημέρες και μήνες θα είναι πολύ “θερμοί”, αφού η Τουρκία θέλει να καταδείξει την αμφισβήτησή της και τις θέσεις της στην περιοχή, υπογραμμίζει σήμερα με συνέντευξη του στην «δ» ο διεθνολόγος καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Φίλης.
Έχει σημασία, το γεγονός πως ο κ. Φίλης μιλάει και για τις επόμενες προκλήσεις της Ευρώπης, το ζήτημα του Brexit αλλά και το μεταναστευτικό με το οποίο, όπως λέει «θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό για τις επόμενες πολλές δεκαετίες».
Ενδιαφέρουσα είναι και η πεποίθησή του για την Συμφωνία των Πρεσπών για την οποία αναφέρει ότι δεν υπάρχει περιθώριο επαναδιαπραγμάτευσης, αλλά ίσως κάποιας προσθήκης ή κάποιας συμπλήρωσης στο μέλλον υπό πολύ συγκεκριμένες συνθήκες, καθώς «καμία συνθήκη δεν είναι στατική».
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Φίλη, να ξεκινήσουμε από τις εξελίξεις στην γείτονα χώρα την Τουρκία, κυρίως μετά και την διεξαγωγή των εκλογών όπου ο Ταγίπ Ερντογάν έχασε τον Δήμο Κωνσταντινούπολης. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Κοιτάξτε, η κατάσταση στην Τουρκία και οι εγχώριες διαιρέσεις αποτυπώθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Είδαμε μια χώρα η οποία είναι βαθιά διχασμένη. Από εκεί και πέρα, θα έλεγα ότι ο Ερντογάν ο οποίος έχει κερδίσει 15 συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, δεν μπορεί να… καταπιεί την ήττα του –κυρίως στην Κωνσταντινούπολη. Ίσως να υπάρχουν κι άλλοι λόγοι που τον υποχρεώνουν να αμφισβητεί το αποτέλεσμα, που έχουν να κάνουν με το τι μπορεί να ανακαλύψει κάποιος στον Δήμο Κωνσταντινούπολης όσον αφορά τα φαινόμενα διαφθοράς που μπορεί να προηγήθηκαν από τους προκατόχους του νέου δημάρχου. Τα πράγματα είναι δύσκολα και σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτα για το τι θα γίνει και ποια θα είναι η έκβαση όλης αυτής της διελκυστίνδας μεταξύ Ερντογάν και αντιπολίτευσης.
• Αυτή την περίοδο ωστόσο, τα βλέμματα είναι στραμμένα στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ρωσία που δημιούργησαν τις τριβές με τις ΗΠΑ λόγω της αγοράς οπλικών συστημάτων. Εκτιμάτε ότι αυτό θα σημάνει μια περίοδο εντάσεων;
Νομίζω πως ναι, τόσο στις σχέσεις της Τουρκίας με την χώρα μας, όσο και με την Κύπρο αλλά και με τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής και φυσικά, με τις ΗΠΑ. Βέβαια, υπάρχει μια διάθεση μερικής αποκλιμάκωσης, αλλά ως προς την Ελλάδα πιστεύω πως στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, θα δούμε κινήσεις ακόμη πιο εκκωφαντικής αμφισβήτησης της Τουρκίας προς την Ελλάδα –ειδικά στο τρίγωνο Κρήτης, Καστελλορίζου και Κυπριακής ΑΟΖ. Θεωρώ ότι οι επόμενες ημέρες και μήνες θα είναι πολύ ‘θερμοί’ ως προς αυτό το σκέλος. Και δεν αναφέρομαι σε ‘επεισόδιο’ αλλά σε κινήσεις που θα κάνει η Τουρκία για να καταδείξει την αμφισβήτησή της και τις θέσεις της στην περιοχή.
• Αυτό το τρίγωνο που αναφέρατε είναι πάντοτε που μας ανησυχεί. Βέβαια, δεν αλλάζει τίποτε στην τακτική της ως χώρα αλλά το θέμα είναι τι μπορούμε εμείς να κάνουμε και αν μπορούμε εμείς να αντιδράσουμε, ως χώρα.
Εμείς μπορούμε να αντιδράσουμε διπλωματικά. Δε νομίζω ότι η Ελλάδα έχει άλλον τρόπο παρά να δείχνει ότι έχει υψηλή αποτρεπτική ισχύ μέσω των Ενόπλων Δυνάμεων –κι αυτό η Τουρκία το γνωρίζει πολύ καλά. Αυτό συνδυάζεται με διπλωματικές ενέργειες που γίνονται σε διάφορα επίπεδα (είτε στο ευρωπαϊκό, είτε με μεμονωμένα κράτη όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, είτε σε περιφερειακό επίπεδο με τους δεσμούς που έχει αναπτύξει η Ελλάδα τόσο με το Ισραήλ όσο και με την Αίγυπτο).
• Να περάσουμε στο Brexit. Παρακολουθείτε κι εσείς τις εξελίξεις. Ποια είναι η άποψή σας;
Τα πράγματα είναι πολύ συγκεχυμένα στο θέμα του Brexit. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι μπορεί να συμβεί. Η Τερέζα Μέι είναι εγκλωβισμένη, οι Βρετανοί επίσης είναι εγκλωβισμένοι σε μια απόφαση η οποία ελήφθη με λάθος όρους, με εντελώς διαφορετικές προϋποθέσεις και υποσχέσεις από εκείνους οι οποίοι υποστήριξαν το Brexit και βγήκαν μπροστά, υπέρ της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα πράγματα σήμερα είναι πολύ πιο δύσκολα. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκληρή. Και αυτό, πιστεύω ότι το έχουν διαπιστώσει τόσο οι διαπραγματευτές του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και οι πολίτες. Απλώς ο τρόπος που λειτουργεί η δημοκρατία ίσως να είναι πιο δύσκαμπτη. Επειδή όμως το κοινοβουλευτικό σύστημα λειτουργεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο, είναι πάρα πολύ δύσκολο να αλλάξουν τελικά την στάση τους.
• Όσον αφορά τις Ευρωεκλογές, περιμένουμε μεγάλες αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Φαίνεται ότι η Ευρώπη αλλάζει και θα αλλάξει αρκετά –τόσο σε ηγεσίες, σε συσχετισμούς και μια σειρά από άλλα θέματα.
Αλλαγές θα έχουμε. Πρέπει να περιμένουμε το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών για να δούμε ποιοι θα είναι οι νέοι συσχετισμοί μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο. Αυτοί θα επηρεάσουν και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκτιμώ ότι θα ενισχυθούν οι ακροδεξιές φωνές αλλά ίσως αυτό να είναι ένα ‘καμπανάκι’ το οποίο θα χτυπήσει για όσους ευρωπαίους επιθυμούν την εμβάθυνση και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για να γίνουν ουσιαστικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, η Ευρώπη αυτή την στιγμή, ταλανίζεται από πάρα πολλά προβλήματα (ενδο-ευρωπαϊκά αλλά και παγκόσμια). Π.χ. οι σχέσεις της με την Ρωσία και την Τουρκία που είναι δύο πολύ σημαντικοί γείτονες. Η άνοδος της Κίνας στο οικονομικό επίπεδο και τι αυτό σημαίνει για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Ο παράγοντας Τραμπ –ο οποίος είναι απρόβλεπτος και αστάθμητος. Όλα αυτά είναι ζητήματα τα οποία φοβούμαι ότι δεν προλαβαίνουν οι ευρωπαίοι να τα συζητήσουν (και ενδεχομένως να μην συζητηθούν και στο εσωτερικό των κρατών – μελών) αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικά θέματα και προκλήσεις που η Ευρώπη καλείται να διαχειριστεί την επομένη των Ευρωεκλογών. Δεν υπάρχει πολυτέλεια χρόνου.
• Επιπλέον, παραμένουν ζητήματα ανοιχτά όπως είναι το Μεταναστευτικό. Δεν είναι σε προτεραιότητα αλλά παραμένει ένα μεγάλο ‘αγκάθι’ και απασχολεί τους ευρωπαίους.
Είναι ένα θέμα που δείχνει να έχει καταλαγιάσει αριθμητικά, αλλά εξακολουθεί να δημιουργεί πολλά προβλήματα πολιτικής φύσεως στην Ευρώπη. Ωστόσο είναι ένα ζήτημα με το οποίο θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό για τις επόμενες πολλές δεκαετίες.
• Να περάσουμε στην Συμφωνία των Πρεσπών. Εκτιμάτε ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης σε κάποια σημεία ή επαναδιαπραγμάτευσης;
Επαναδιαπραγμάτευσης, δεν θα το έλεγα. Κάποιας προσθήκης ή κάποιας συμπλήρωσης στο μέλλον υπό πολύ συγκεκριμένες συνθήκες, ίσως. Προφανώς καμία συνθήκη δεν είναι στατική και αυτό είναι κάτι το οποίο αφορά τις επόμενες κυβερνήσεις σε βάθος χρόνου. Πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργήσει στην πράξη η Συμφωνία των Πρεσπών. Να δούμε από την πλευρά της γείτονος χώρας ως προς τον σεβασμό ή όχι της Συμφωνίας. Η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο ατού στα χέρια της, όσον αφορά την μελλοντική ένταξη της γειτονικής χώρας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, η οποία όμως θα πάρει πάρα πολύ καιρό –τουλάχιστον δέκα χρόνια- και που θα είναι μια πάρα πολύ δύσκολη διαδρομή για τους γείτονες. Μέσα από αυτή την διαδρομή νομίζω ότι προκύπτουν αρκετές συγκυρίες για την χώρα μας και για να εδραιώσουμε την επιρροή μας και για να ανασχέσουμε τον έντονο ανθελληνισμό αλλά και να ελέγξουμε σε καθημερινή βάση, το κατά πόσο η Συμφωνία των Πρεσπών τηρείται ή όχι από την δική τους πλευρά.
