Η συμπατριώτισσά μας, καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κα Τόνια Μοροπούλου βρέθηκε τις γιορτές του Πάσχα στη Ρόδο με αφορμή τις εκδηλώσεις που διοργάνωσε το ΤΕΕ-Τμήμα Δωδεκανήσου στα νησιά της Κω και της Καλύμνου, όπου παρουσίασε το έργο του ΕΜΠ για τον Πανάγιο Τάφο.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μιλάει στην «δ» για την παρουσίαση του έργου του Πολυτεχνείου για τον Πανάγιο Τάφο που ιδιαίτερα, την Μεγάλη Εβδομάδα, σηματοδοτεί την μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Επιπλέον, μιλάει για την καταστροφή της Παναγίας των Παρισίων που συγκλόνισε όλο τον κόσμο και ειδικά για την Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, με αφορμή την υπογραφή του προσυμφώνου της περίφημης προγραμματικής σύμβασης που επετεύχθη πέρσι και άνοιξε νέους ορίζοντες για το μέλλον της αξιοποίησης του μνημείου.
Η κα Μοροπούλου, έχει εκπονήσει περισσότερες από 150 έρευνες υλικών και επεμβάσεων συντήρησης σε σημαντικά μνημεία της Ελληνικής και της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Αγιά Σοφιά, Μεγάλη Ελλάδα, Βυζαντινά Μοναστήρια της Σερβίας, Λούξορ, Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου κ.ά.) Είναι εντυπωσιακή η δραστηριότητά της ως Επιστημονικού Συμβούλου και Εμπειρογνώμονος Επιτροπών Διεθνών Οργανισμών, όπως της Ε.Ε., ΟΟΣΑ, ΟΗΕ-UNEP, UNESCO-INSULA, UNESCO-ICOMOS, Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας, Επιστημονική Επιτροπή ΡΑCΤ του Συμβουλίου της Ευρώπης κ.ά. αναφέρεται επίσης σε διεθνείς πρωτοβουλίες για την καθιέρωση της στρατηγικής της Αειφόρου Ανάπτυξης.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κυρία Μοροπούλου, πρόσφατα βρεθήκατε στην Κάλυμνο και στην Κω με αφορμή τις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν από το ΤΕΕ Τμήμα Δωδεκανήσου. Μιλήστε μας γι αυτά.
Είχα την χαρά, την Μεγάλη Εβδομάδα με την συνδιοργάνωση του ΤΕΕ Τμήμα Δωδεκανήσου, να βρεθώ στην Κάλυμνο και στην Κω σε δύο εξαιρετικές εκδηλώσεις όπου παρουσίασα το έργο του Πολυτεχνείου για τον Πανάγιο Τάφο. Η χαρά μου ήταν πραγματικά πολύ μεγάλη, γιατί είδα αφενός τους φίλους και συναδέλφους και αφετέρου, έναν κόσμο με τον οποίο ήθελα να μοιραστώ αυτή την εμπειρία που ξεπερνά τις προβλέψεις και τις προσδοκίες. Και βεβαίως, θέλω να πω ότι αυτή η δυναμική, μας πάει μπροστά. Και ειδικά στην Δωδεκάνησο, όπου ο Πολιτισμός είναι ένα πολύ μεγάλο εργαλείο για την ανάπτυξη, έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία –και όχι μόνο. γιατί βέβαια ο Πανάγιος Τάφος και οι αξίες του, ιδιαίτερα την Μεγάλη Εβδομάδα, σηματοδοτούν την μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης που είναι η Ανάσταση του Θεανθρώπου.
• Αναφορικά με τον Πανάγιο Τάφο, είναι ένα τεράστιο επίτευγμα και βεβαίως, ένα ιστορικό επίτευγμα. Τελικά… γράψατε Ιστορία.
Είναι ιστορικό επίτευγμα διότι μετά από δύο αιώνες, για πρώτη φορά συμφώνησαν οι τρεις επικεφαλής των χριστιανικών κοινοτήτων να γίνει αυτό το έργο και βεβαίως, σηματοδοτεί και σε οικουμενικό επίπεδο την ενότητα του Χριστιανισμού, της Μέσης Ανατολής, με την Ελλάδα στο επίκεντρο. Αυτό είναι ένα μήνυμα πάρα πολύ μεγάλο για τον τόπο, διότι η καινοτομία και η τεχνογνωσία γίνονται όπλα μιας, θα έλεγα, αποκατάστασης και του προσώπου της χώρας μας.
• Κυρία Μοροπούλου, δεν θα μπορούσα να μην ζητήσω από εσάς ένα σχόλιο αναφορικά με την καταστροφή της Παναγίας των Παρισίων –της Νότρ Ντάμ- που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Ήταν ένα εμβληματικό μνημείο και η καταστροφή του προκάλεσε την συγκίνηση όλου του κόσμου.
Αυτό είναι αλήθεια. Κι εμείς εκφράσαμε την λύπη μας και προσωπικά, τέθηκα στην διάθεση της Γαλλίας γιατί η γνώση που εφαρμόζουμε αυτή την στιγμή στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Βαρνάκοβα, που κάηκε από φωτιά είναι μοναδική στην Ευρώπη. Από την άλλη μεριά, η καταστροφή αυτή σηματοδοτεί και τον ‘πόλεμο’ που δέχεται ο χριστιανικός κόσμος. Και μάλιστα τις ημέρες του Πάσχα. Έναν πόλεμο, που έχει να κάνει με πόλεμο στον Πολιτισμό. Έτσι το αντιλαμβάνομαι και θεωρώ ότι πρέπει να είμαστε όλοι αλληλέγγυοι, ανεξάρτητα από την τεχνογνωσία.
• Η αλήθεια είναι ότι προκλήθηκε παγκόσμια συγκίνηση καθώς ένα ιστορικό μνημείο 800 ετών καταστράφηκε και χάθηκε. Βεβαίως, θα αναστηλωθεί καθώς φαίνεται ότι θα διατεθούν οι απαραίτητοι πόροι, αλλά δεν θα είναι πια το ίδιο.
Είναι φανερό ότι δεν θα είναι το ίδιο, αλλά η ουσία της αναστήλωσης θα είναι να αναδείξει τα θετικά στοιχεία που παρέμειναν και να αναδείξει και τις αξίες του μνημείου.
• Να πάμε στα καθ’ ημάς και θα ήθελα να σας ρωτήσω για την Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου. Είναι ένα θέμα που έχουμε συζητήσει πολλές φορές και θα ήθελα το δικό σας σχόλιο, με αφορμή και τις εξελίξεις που σηματοδοτούνται με την υπογραφή του προσυμφώνου της περίφημης προγραμματικής σύμβασης πέρσι, ανάμεσα σε τέσσερις πλευρές (Υπουργείο Πολιτισμού, Υπουργείο Ναυτιλίας, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και Δήμος Ρόδου).
Θεωρώ ότι το πραγματικό διακύβευμα είναι ευρύτερο –και το είπα άλλωστε το Νοέμβριο όταν μίλησα στη μεγάλη εκδήλωση που έγινε για τα 30 χρόνια από την ένταξη της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου στα μνημεία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ. Το διακύβευμα, λοιπόν, είναι ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την διαχείριση και διατήρηση της Μεσαιωνικής Πόλης που οφείλει να εγγυηθεί η Ελληνική Πολιτεία για να μπορεί και να παραμείνει στην παγκόσμια λίστα η Ρόδος –που αυτό σημαίνει πάρα πολλά για την διεθνή θωράκισή της, όπως και των συνόρων του Αιγαίου- και από την άλλη μεριά για να μπορεί, η ίδια η ταυτότητα της Ρόδου, να παραμείνει ακέραιη. Διότι αυτή η ταυτότητα είναι που συνδέεται και με την μεγάλη τουριστική ανάπτυξη της Ρόδου αλλά και με τις επόμενες γενιές. Το έχω ξαναπεί, το Πολυτεχνείο δούλεψε για να διαμορφωθεί μια πρώτη πρόταση στην κατεύθυνση αυτή και πιστεύω ότι σήμερα, αυτό είναι του ζητούμενο. Ο συνολικός σχεδιασμός.
• Σας ανησυχεί κάτι, όμως;
Πράγματι, ανησυχώ, γιατί το ΤΑΠ βλέπω ότι προκηρύσσει σχεδόν τρία ακίνητα την εβδομάδα, σε δημοπρατήσεις μίσθωσης. Αυτό σημαίνει ότι στην ουσία, ακυρώνεται κατά ένα μέρος το σενάριο ενός συνολικού σχεδιασμού για την επανάχρηση του κτηριακού αποθέματος που θα αποτελεί και την βάση για την επένδυση της προσόδου στην προστασία της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, από τους αρμόδιους φορείς –το Υπουργείο Πολιτισμού. Συνεπώς, υπάρχει ένα μείζον θέμα, ένα ζητούμενο πολιτικής αυτή την στιγμή και πιστεύω ότι γύρω από αυτό το θέμα θα πρέπει να γίνει και μία συζήτηση από τις τοπικές αρχές -και να κρίνει σε έναν βαθμό τις επιλογές των πολιτών στο πλαίσιο των θέσεων των υποψηφίων (δημάρχων, περιφερειαρχών κ.λπ.)
• Είναι γεγονός πάντως, πως έγινε ένα μεγάλο βήμα με την υπογραφή αυτού του προσυμφώνου της Προγραμματικής Σύμβασης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, κάτι που περιμέναμε εδώ και πολλά χρόνια. Απαιτείται πράγματι ένας συνολικός σχεδιασμός, καθώς έχουμε να κάνουμε με μια μοναδική περίπτωση ενός «ζωντανού» μνημείου.
Ακριβώς, είναι ζωντανό και οφείλουμε να το διασφαλίσουμε τόσο για τις επόμενες γενιές όσο και για την ανάπτυξη του τόπου αλλά βεβαίως και για την συνολική ταυτότητα της χώρας μας, σε αυτή την εσχατιά του Αιγαίου. Έχω την βεβαιότητα ότι τόσο το Πολυτεχνείο το οποίο εκπροσωπώ, όσο και ο τεχνικός κόσμος είναι σε θέση να συμβάλουν με το ΤΕΕ Τμήμα Δωδεκανήσου. Έχουμε εκφράσει την πρόθεση, να παρουσιάσουμε άμεσα αυτές τις προτάσεις και θέσεις, γιατί θα πρέπει ο διάλογος να γίνει συγκεκριμένα και ο συνολικός σχεδιασμός θα πρέπει να ασκήσει την συνεκτική του δύναμη. Διότι χωρίς όλες τα δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας, δεν θα μπορέσει να εφαρμοστεί τίποτα.
• Οπωσδήποτε, απαιτεί συντονισμό δυνάμεων από όλες τις αρχές, τους φορείς του τόπου αλλά κυρίως και από τους ίδιους τους πολίτες της Ρόδου, αφού είναι κάτι που αφορά όλους μας.
Ακριβώς, αυτό είναι το στοίχημα. Και είναι ένα στοίχημα πολύ μεγάλο απέναντι στο οποίο δεν μπορεί κανείς ούτε να κλείσει τα μάτια ούτε να κάνει εκπτώσεις…
• Είστε αισιόδοξη για την Μεσαιωνική Πόλη; Ότι θα αλλάξει επιτέλους κάτι, ότι θα βελτιωθεί, ότι θα γίνουν θετικά πράγματα για τις επόμενες γενιές;
Κοιτάξτε, εγώ είμαι αγωνίστρια και το έχω ξαναπεί. Αγωνιστές όμως είναι και οι Ροδίτες και πιστεύω ότι θα το αποδείξουν!
